Δευτέρα 14 Απριλίου 2014

1938).ταχύτητος πλοιον 18 μιλλίων,2014 ταχύτητα 14 μίλια προς Σποράδες βγάλτε συμπεράσματα από τον ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ: Ενάρξεις δρομολογίων ~ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ: Ενάρξεις δρομολογίων ~ ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥΗ πολύπτυχη και δυναμική ακτοπλοϊκή δραστηριότητα του Βόλου στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και το λιμάνι της πόλης αποτελούσε κομβικό σταθμό για όλες σχεδόν τις δρομολογιακές συνδέσεις, όπως άλλωστε έχουμε επισημάνει και σε προηγούμενα, αντίστοιχα σημειώματά μας.
Ανάλογη υπήρξε και η παρουσία φορτηγών πλοίων με φορτώσεις και εκφορτώσεις διαφόρων φορτίων, κάτι που επίσης επιβεβαιώνει την σπουδαιότητα του βολιώτικου λιμανιού σε όλους τους τομείς της ναυτιλίας, σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Το ίδιο ευρείες παρουσιάζονται και οι τοπικού χαρακτήρα θαλάσσιες συγκοινωνίες και μεταφορές.
Στο χώρο της ακτοπλοΐας οργανώνεται ένας δαιδαλώδες δίκτυο γραμμών και πλοίων που συνδέουν το Βόλο με πολλά λιμάνια της χώρας αλλά και του εξωτερικού, καταδείχνοντάς τον πρωταγωνιστικό ρόλο της περιοχής σε κάθε μορφή επιβατικής κι εμπορικής κίνησης. Δρομολόγια και καράβια συνθέτουν μια πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται τόσο από το μεγάλο αριθμό τους, όσο και από τις διαρκείς εναλλαγές ή προσθήκες των πλοίων, ανάλογα με τις ανάγκες του κόσμου, αλλά και τις επιδιώξεις των ναυτιλιακών εταιριών.


Νέα καράβια - νέες γραμμές 
Μια ιδιαίτερη πτυχή της ακτοπλοΐας- όπως αυτή καταγράφεται στον τοπικό τύπο της εποχής-αποτελεί και η έναρξη των δρομολογίων ενός πρωτοεμφανιζόμενου (ή έστω επανερχόμενου) πλοίου, με σκοπό πάντοτε την καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού και των μεταφορών. Αλλοτε η νέα παρουσία συνδέεται και με κάποια επίσης καινούρια γραμμή κι άλλοτε εντάσσεται στις ήδη υπάρχουσες σε αντικατάσταση άλλου πλοίου, η προσθήκη για πληρέστερη εξυπηρέτηση. Ακόμη αναγγέλλονται και επανενάρξεις δρομολογίων καραβιών, που είχαν πρόσκαιρα αποσυρθεί λόγω τακτικού δεξαμενισμού ή άλλων προγραμματισμένων επισκευών και συντηρήσεων.
Σπουδαιότερη σημασία βέβαια δίνεται στα πρωτοδρομολογούμενα σκάφη, ειδικότερα δε αν πρόκειται και για νέα αποκτήματα των εταιριών. Εκτός από τις πληρωμένες δρομολογιακές καταχωρήσεις, που μας πληροφορούν για τις «ενάρξεις δρομολογίων»,συχνά το γεγονός παρουσιάζεται και σε ξεχωριστό δημοσίευμα, ως ενδιαφέρουσα τοπική είδηση, απαραίτητη για τους κατοίκους της πόλης και τους υποψήφιους ταξιδευτές.
Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο δημοσιεύσεων η προβολή και η υπερθεμάτιση των προτερημάτων του νέου πλοίου, με μεγαλόστομους επαίνους και πομπώδεις χαρακτηρισμούς, ώστε να προσελκύουν το επιβατικό κοινό (καλοτάξιδο, ταχύπλοο, πολυτελές, ηλεκτροφώτιστο, σύγχρονο, με έμπειρο κι εξυπηρετικό πλήρωμα, λουξ καμπίνες κ.λ.π.).
Δημοσιεύματα για ενάρξεις δρομολογίων είχαμε παρουσιάσει στις 28/10 και 4/11/2012 σε δύο συνέχειες, αλλά περίσσεψαν και κάποιες που θα τις παραθέσουμε σήμερα.

Βόλος - Κρήτη  
Η ναυτιλιακή εταιρία Κων/νου Τόγια, από την Κάρυστο, υπήρξε αρκετά αξιόλογη από το 19ο αιώνα ακόμη, όπως και στη δεκαετία του ΄20, προτού ενταχθεί κι αυτή (1930) στην Ακτοπλοΐα της Ελλάδος (ΑΚΤΕΛ). Τα πλοία της έφεραν οικογενειακά και τοπικά ονόματα μαζί με το επίθετο Τόγιας και γίνεται η πλοιοκτησία διακριτή. Το 1929 το Νικόλαος Τόγιας κάλυπτε τη γραμμή Θεσσαλονίκη- Βόλος- Χαλκίδα- Πειραιά - Κυκλάδες ως τη Σαντορίνη, μια φορά την εβδομάδα.
Κοντά σε αυτό δρομολογήθηκε και το Κάρυστος Τόγια,στην νέα σύνδεση Θεσσαλονίκης-Πειραιά-Κρήτης, πιάνοντας βέβαια και στο Βόλο.
 Να η «διπλή» καταχώρηση στη στήλη «Κίνησις Ατμοπλοίων» της εφ. Σημαία στις 28/11/1929:
«Τόγιας. Γραμμή Θεσσαλονίκης-Παροναξίας. Ο μεγαλοπρεπής και υπέροχος «Νικόλαος Τόγιας» αναχωρεί τακτικώς και ανελλιπώς εκάστη Τετάρτην 6 ½ μ.μ. δια Θεσσαλονίκην. Εκάστην Παρασκευήν 11ην πρωινήν δια Χαλκίδα, Πειραιάν, Σύρον, Πάρον, Νάξον, Ίον,Οίαν και Θήραν. Άφθαστος ταχύτης, πολυτέλεια, άνεσις.
Γραμμή Πειραιώς - Κρήτης. Το ταχύπλουν θαλαμηγόν «Κάρυστος Τόγια» απαστράπτον εκ καθαριότητος,πολυτελέστατον,διάθετων (sic) ευρύχωρους καμπίνας εγκαινιάζει νέον δρομολόγιον και αναχωρεί τακτικώς εκάστην Κυριακήν 6ην μ.μ. δια Θεσσαλονίκην. Εκάστην Τρίτην δια Χαλκίδα, Πειραιά, Ηράκλειον, Ρέθυμνον, Χανιά. Ταχύτης, πολυτέλεια, άνεσις. Σημ. Δεκτά εμπορεύματα δια όλους τους λιμένας με άμεσον μεταφόρτωσιν εν Πειραιεί. Πράκτορες : Χίος και Χριστοδούλου».
Το νέο δρομολόγιο αποτυπώνει βέβαια τις ανάγκες του επιβατικού κοινού και της μεταφοράς εμπορευμάτων, αλλά και τις προσπάθειες των εταιριών να επεκτείνονται στο χώρο της ακτοπλοΐας.

Εγκαίνια γραμμής  
Η Λακωνική Ατμοπλοΐα δρομολόγησε το «νεοαγορασθέν» α/π Λέων στην «κλασσική» γραμμή Θεσσαλονίκης - Βόλος - Χαλκίδα - Πειραιάς, στις αρχές του 1930.
Στην εφ. Θεσσαλικός Τύπος, συναντούμε δύο δημοσιεύματα για την έλευση του νέου καραβιού, τόσο πριν από τον παρθενικό του κατάπλου στο Βόλο, όσο και μετά το πρώτο δρομολόγιο.
Εκτός από τους καθιερωμένους επαίνους για τα προτερήματα του σκάφους αναφέρεται και η δυνατότητα επίσκεψής του στην τελετή εγκαινίων, λίγο πριν από την πρώτη αναχώρηση από το Βόλο:
«Το νέον θαλαμηγόν ατμόπλοιον «Λέων». Την Κυριακήν καταπλέει εις τον λιμένα μας το νεοαγορασθέν θαλαμηγόν ατμόπλοιον «Λέων» της Λακωνικής Ατμοπλοΐας. Διακρίνεται δια την ταχύτητα, την άνεσι, την καθαριότητα και με λίγα λόγια θα αποβή το καλλίτερο καράβι που θα εξυπηρετήσει τη θαλάσσιαν συγκοινωνίαν Βόλου-Θεσσαλονίκης και Βόλου - Πειραιώς. Την Κυριακήν, ώραν δεκάτην πρωινήν, επί τη ευκαιρία της εγκαινιάσεως του νέου ατμόπλοιου, καλούνται οι συμπολίται και συμπολίτιδες να επισκεφθώσι το νεοαγορασθέν θαλαμηγόν». (27/2/1930).
Κι επανέρχεται η ίδια εφημερίδα τρείς μέρες μετά τον παρθενικό, από το Βόλο,απόπλου : «Το θαλαμηγόν ατμόπλοιον Λέων. Από προχθές την Κυριακήν 1ην Μαρτίου δια να εξυπηρετηθή καλλίτερον η γραμμή Βόλου - Πειραιώς και Βόλου - Θεσσαλονίκης προσετέθη και το θαλαμηγόν ατμόπλοιον Λέων, της Λακωνικής ατμοπλοΐας. Είναι χωρητικότητας 800 τόννων και 16 μιλλίων ταχύτητος. Διακρίνεται δια την καθαριότητα, την άνεσιν και την περιποίησιν. Αι καμπίναι α΄θέσεως είναι ευρύχωροι και με όλα τα κομφόρ. Αι καμπίναι β΄θέσεως επίσης ευρύχωροι και καθαραί. Το εν λόγω θαλαμηγόν ατμόπλοιον επ΄ευκαιρία της εγκαινιάσεως των δρομολογίων του, επισκέφθηκαν προχθές πολλοί συμπολίται, οίτινες έμειναν καθ’ όλα ευχαριστημένοι εκ της διαρρυθμίσεως του ατμοπλοίου και της ευρυχωρίας του» (4/3/1930)
Οπως φαίνεται από τις καταχωρίσεις δρομολογίων του, το α/π Λέων κατέπλεε για αρκετά χρόνια στο Βόλο, στη δεκ. του ΄30.

«Εκτός του τραστ»  
Οι ακτοπλοϊκές εταιρίες στην επιδίωξή τους να κερδίσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μερίδιο στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, δρομολογούσαν όλο και πιο ευμεγέθη καράβια, ταχύπλοα και με σύγχρονες προδιαγραφές. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η παρουσία του α/π Ελένη της Ατμοπλοΐας Εμπειρίκου, μιας από τις πλέον εύρωστες εταιρίες που παρέμεναν «εκτός του τραστ»- εννοώντας το Κοινόν Ταμείον Ακτοπλοϊκών Επιχειρήσεων, όπου είχε ενταχθεί η ΑΚΤΕΛ και άλλες εταιρίες - και το επεσήμαινε σε όλες τις δρομολογιακές καταχωρήσεις.
Στην εφ. Λαϊκή Φωνή αναγγέλλεται, ως τοπική είδηση, η καινούρια δρομολόγηση:
«Το νέον επιβατικόν ατμόπλοιον Ελένη.
Πληροφορούμεθα εκ του πρακτορείου του κ. Πανέτσου ότι το νέον θαλαμηγόν ατμόπλοιον «Ελένη» της ατμοπλοΐας Γ. Εμπειρίκου, άρχεται των δρομολογιών του λίαν προσεχώς δια την γραμμήν Θεσσαλονίκης- Κρήτης. Το ατμόπλοιον τούτο,χωρητικότητας 2500 τόννων φημίζεται ως το ευσταθέστερον των ελληνικών ατμόπλοιον και το ανώτερον εις πολυτέλειαν ως διαθέτον πολυτελή καπνιστήρια, μεγάλας αιθούσας, πολυτελείς, ευρύχωρους καμπίνας Α’ και Β’ θέσεως, ως και κλίνας Γ’ θέσεως. Εντός του ατμοπλοίου υπάρχει αρτία ορχήστρα και ραδιόφωνον και εν γένει τούτο πληρεί όλους τους όρους ενός καλού ατμόπλοιου, εφάμιλλου καθ’ όλα με τα ευρωπαϊκά. Δια της προσθήκης του ατμόπλοιου τούτου εις τα λοιπά, εκτός του τράστ, ατμόπλοια θα εξυπηρετηθή ο επιβατικός κι εμπορικός κόσμος της πόλεώς μας από πάσης απόψεως. τα δρομολόγια της Ελένης θα αρχίσουν εκτελούμενα από της 15 Σεπτεμβρίου» (8/9/1932).
Εκείνη την εποχή υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ του Κοινού Ταμείου Ακτοπλοϊκών Επιχειρήσεων και των υπόλοιπων εταιριών που παρέμεναν «εκτός τράστ». Οι τελευταίες κατηγορούσαν τα μονοπώλια και επιδίωκαν καλύτερες εξυπηρετήσεις.

«Θαλάσσιος σιδηρόδρομος»
Αν και η ατμοπλοϊκή εταιρία Κ. Τόγια εντάχθηκε στην ΑΚΤΕΛ το 1930, αργότερα οι γιοί του Κων/νου Τόγια αποσύρθηκαν και επιχείρησαν να συστήσουν νέες, δικές τους εταιρίες στο χώρο της ακτοπλοΐας. Από αυτούς ο Ιωάννης Τόγιας κατείχε δύο καράβια τα Ελση και Σοφία. Το δεύτερο δρομολογήθηκε το Σεπτέμβριο του 1938 από το Βόλο στη γραμμή Χαλκίδας - Πειραιά που επεκτείνονταν στο Ιόνιο και μέσω Πάτρας έφθανε ως την Κέρκυρα. Στη σχετική δρομολογιακή καταχώρηση εκθειάζονται τα προτερήματα του πλοίου με τις καθιερωμένες «πλούσιες» περιγραφές:
«Ατμόπλοια Ιωάννου Τόγια. Θαλάσσιος σιδηρόδρομος.
Το μεγαλοπρεπές πετρελαιοκίνητον θαλαμηγόν Σοφία, χωρητικότητος 2.500 τόνων, ταχύτητος 18 μιλλίων, άρχεται των τακτικών του δρομολογίων από της 18ης Σεπτεμβρίου.
Εκάστην Κυριακήν, ώραν 11ην π.μ δι’ Αιδηψόν, Χαλκίδα, Πειραιά, Πάτρας, Σάμην, Πρέβεζαν, Κέρκυραν. Καμπίναι πραγματικαί λούξ με μίαν και δύο κλίνας. Πρώτη θέσις πολυτελέστατη και απαράμιλλος, όλαι αι καμπίναι επι του καταστρώματος με δύο και τρείς κλίνας. Δευτέρα θέσις ιδεώδης με καμπίνας δύο και τεσσάρων κλινών. Σαλόνια πολυτελέστατα - βεράντες - μπαρ - λουτήρες - καταστρώματα περιπάτου, ιδιαίτερα δι’ έκαστον θέσιν. Τροφοδοσία καθαρότατη και πλουσιότατη. Νερά τρεχούμενα ζεστά και κρύα εις όλας τας καμπίνας Αης και Βης θέσεως. Ολαι αι σύγχροναι ανέσεις. Κλίναι δια τους επιβάτας Γης θέσεως. Τιμαί εισιτηρίων αι συνήθεις. Πράκτορες Β. Χίος και Ι. Χριστοδούλου, Αργοναυτών 25, τηλ. 4-52». (Θεσσαλία 16/9/1938).
Στην ίδια εφημερίδα την ίδια μέρα, υπάρχει και άλλο, ιδιαίτερο δημοσίευμα για το «ατμόπλοιον Σοφία» : «Από μεθαύριον Κυριακήν αρχίζει το δρομολόγιό του το νέον επιβατηγόν ατμόπλοιον Σοφία της ατμοπλοΐας Ιω. Τόγια το οποίον θα έχη αναχώρησιν εκ του λιμένος μας εκάστην Κυριακήν δια Αιδηψόν, Χαλκίδα, Πειραιά, Πάτρας, Σάμην, Πρέβεζας και Κέρκυραν. Το νέον τούτο ατμόπλοιον αποτελεί πραγματικόν απόκτημα δια την θαλασσίαν συγκοινωνία μας, διότι μέλλει να προσφέρει εξαιρετικάς ανέσεις εις τους επιβάτας. Ούτω, εκτός της μεγάλης ταχύτητος του, το Σοφία διαθέτει πολυτελέστατας θέσεις, σαλόνια, βεράντες, λουτήρες, θερμά και κρύα νερά, καμπίνας δια τους επιβάτας τρίτης θέσεως κ.λ.π»
Σχεδόν πάντοτε η δρομολόγηση νέου, σύγχρονου πλοίου αποτελούσε ενδιαφέρουσα είδηση στον τοπικό τύπο.
Οι «έναρξεις δρομολογίων» αποτυπώνουν το πυκνό δίκτυο των ακτοπλοϊκών γραμμών, ‘όπως και τις προσπάθειες βελτίωσης και διεύρυνσής του.

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ
 
Το ατμόπλοιο Λέων(;) στο λιμάνι του Βόλου (φωτο: Σολομωνίδη)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Powered By Blogger