Φωτογραφικό ταξίδι στις ελληνικές θάλασσες στο Μπενάκη

Φωτογραφίες επαγγελματιών και ερασιτεχνών, τραβηγμένες από τον 19ο αιώνα έως τις μέρες μας.

Της Χριστίνας Σανούδου

Παράκτια τοπία, στιγμιότυπα από την ανθρώπινη δραστηριότητα στις παραθαλάσσιες περιοχές και όψεις του υδάτινου στοιχείου κυριαρχούν στις 240 φωτογραφίες, που παρουσιάζονται από αύριο στις αίθουσες του Μουσείου Μπενάκη (κτίριο οδού Πειραιώς). Η έκθεση «Ελληνικές θάλασσες. Ενα φωτογραφικό ταξίδι μέσα στον χρόνο» περιλαμβάνει έργα επαγγελματιών και ερασιτεχνών φωτογράφων, τραβηγμένες από τα πρώτα χρόνια μετά την ανακάλυψη της φωτογραφίας, τον 19ο αιώνα, έως τις μέρες μας. Τοποθετημένα σε χρονολογική σειρά, αποκαλύπτουν τις αλλαγές που συντελέστηκαν σταδιακά σε επίπεδο τεχνολογίας και υλικών - από τις πρώτες, ασπρόμαυρες στατικές φωτογραφίες έως τις σύγχρονες ψηφιακές λήψεις- αλλά και τις διαφορετικές προσεγγίσεις του φωτογραφικού μέσου, επηρεασμένες από τις ιδέες περί αισθητικής, τα καλλιτεχνικά ρεύματα και τα ενδιαφέροντα κάθε εποχής. Οι περισσότερες εικόνες προέρχονται από το Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, με εξαίρεση τις πιο σύγχρονες, που προσφέρθηκαν από τους δημιουργούς. Η περιήγηση στην έκθεση έχει ως αφετηρία την ενότητα «Η θάλασσα στη φωτογραφία του 19ου αιώνα. Μια συμπτωματική παρουσία» και περιλαμβάνει ένα μικρό δείγμα -από το έτσι κι αλλιώς περιορισμένο διαθέσιμο υλικό- της δουλειάς των πρώτων φωτογράφων. Στην πλειονότητά τους ξένοι περιηγητές ενδιαφέρονταν περισσότερο για τα μνημεία παρά για τα τοπία της Ελλάδας και, όταν επισκέπτονταν παραθαλάσσιους προορισμούς, φωτογράφιζαν κυρίως τα εμπορικά λιμάνια χωρίς ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας. Η διάδοση της φωτογραφίας και η δυνατότητα των πιο εξελιγμένων φακών να συλλαμβάνουν την κίνηση αλλάζουν ριζικά το τοπίο στις αρχές του 20ού αιώνα. Επαγγελματίες, αλλά και οι πρώτοι ερασιτέχνες φωτογράφοι, αποτυπώνουν στιγμιότυπα καθημερινής ζωής δίπλα στη θάλασσα, με τους Ελληνες να εμπνέονται λιγότερο από τη θάλασσα ως τοπίο, σε σύγκριση με τους συναδέλφους τους από το εξωτερικό. H διαδρομή συνεχίζεται με εικόνες από την Ελλάδα του Μεσοπολέμου και τις πρώτες απόπειρες καλλιτεχνικής έκφρασης, καθώς και την προσπάθεια προβολής της χώρας μέσω της φωτογραφίας από τον νεοσύστατο ΕΟΤ. Στα μεταπολεμικά χρόνια, στα οποία εστιάζει η τέταρτη ενότητα, το Αιγαίο προσεγγίζεται - και προβάλλεται- ως ιδανικός τόπος διακοπών, ενώ ποιητές και καλλιτέχνες, όπως ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ανακαλύπτουν τη μαγεία της φωτογραφίας. Την ίδια περίοδο ιδρύονται οι πρώτοι ερασιτεχνικοί φωτογραφικοί σύλλογοι, η Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία και περιοδικά όπως ο «Ταχυδρόμος». Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με έργα σύγχρονων φωτογράφων, τα οποία αναδεικνύουν το σκεπτικισμό ως προς την αντιμετώπιση του τοπίου από τη δεκαετία του ’70, την έμφαση στο φως λίγο αργότερα και, τέλος, μία στροφή προς την απεικόνιση της πραγματικότητας τα τελευταία χρόνια. Η έκθεση, που εντάσσεται στο παράλληλο πρόγραμμα του Athens Photo Festival, θα διαρκέσει ώς τις 5 Ιανουαρίου.