ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1944
Απροσδόκητη και αντιφατική διαγράφεται κάποιες φορές η μοίρα των πλοίων κατά την πολυκύμαντη πορεία της ενάλιας δράσης τους, όπως άλλωστε συμβαίνει και στον ανθρώπινο βίο - λιγότερο ή περισσότερο συχνά -να παρουσιάζονται απρόσμενες, αρνητικές εξελίξεις σε ανύποπτες στιγμές κι ενώ έχουν προηγηθεί επώδυνες περίοδοι δυσκολιών που ξεπεράστηκαν. Συμβαίνει ενίοτε και στα καράβια, που νωρίτερα έχουν αντιπαρέλθει κατ’ επανάληψη και με επιτυχία κακοκαιρίες, φουρτούνες και άλλες αντίξοες καταστάσεις στους πλόες τους, να προκύπτει, εκεί που κανένας δεν το περιμένει, ένα ατυχές περιστατικό με οδυνηρά επακόλουθα.
Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση ναυαγίου αποτελεί και η προσάραξη του α/π Ιωνία στα νερά της Σκιάθου, το Δεκέμβριο του 1944, λίγο καιρό μετά την απελευθέρωση κι ενώ είχε επιβιώσει του πολέμου, κάτι που ελάχιστα επιβατικά πλοία το κατάφεραν. Ξεπέρασε αλώβητο τα δύσκολα χρόνια της παγκόσμιας σύρραξης κι έμελλε να έχει ένα απρόσμενο, άδοξο κι ανάξιο για το ίδιο το σκαρί τέλος, σε μια ανύποπτη στιγμή, στη διάρκεια ενός συνηθισμένου δρομολογίου.
Επιβίωσε του πολέμου
Το α/π Ιωνία υπήρξε ένα από τα πλέον ευμεγέθη και νεότερα καράβια της ελληνικής ακτοπλοΐας περί τα μέσα της δεκαετίας του ’30, που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο της ανανέωσης κι αναβάθμισης του στόλου της, ώστε να καλύπτονται οι νέες, αυξανόμενες απαιτήσεις, με την παράλληλη απόσυρση των ήδη γερασμένων πλοίων. Ναυπηγημένο στη Γλασκώβη το 1923, με μήκος 85 μέτρα και ολική χωρητικότητα 1978 κόρους (καθαρή 863), αγοράστηκε από την Ακτοπλοΐα της Ελλάδος(ΑΚΤΕΛ) και ακολούθως εντάχθηκε στη δύναμη της ΕΛΜΕΣ (Ελληνικαί Μεσογειακαί Γραμμαί),εξυπηρετώντας δρομολόγια της Μεσογείου. Στη διάρκεια του ελληνοιταλικού πολέμου συμμετείχε ως επίτακτο - όπως άλλωστε το σύνολο των πλοίων της ακτοπλοΐας - για τη μεταφορά στρατιωτών και τραυματιών. Τον Απρίλιο του 1941 διέφυγε (μαζί με το α/π Κορινθία της ίδιας εταιρίας) στην Αίγυπτο, ακολουθώντας τα καράβια του στόλου στην Αλεξάνδρεια, όπου χρησιμοποιήθηκε, σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, ως έδρα διαφόρων υπηρεσιών του Πολεμικού Ναυτικού. Επιστρέφοντας στης Ελλάδα, μετά την απελευθέρωση, τον Οκτώβριο του 1944,κατά τον επαναπατρισμό του στόλου, διατέθηκε άμεσα για την εξυπηρέτηση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Ηταν άλλωστε, μαζί με το Κορινθία, τα μόνα διασωθέντα και άμεσα διαθέσιμα επιβατικά πλοία (1) γι αυτό το σκοπό. Οι θαλάσσιες συγκοινωνίες και μεταφορές αποτελούσαν εκείνη την εποχή τη μοναδική συγκοινωνιακή επιλογή, αφού το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο ήταν κατεστραμμένα σχεδόν στο σύνολο τους και θα χρειάζονταν να περάσουν μήνες για την επαρκή αποκατάστασή τους(2).
Λιγοστές πληροφορίες
Το γεγονός της απρόσμενης προσάραξης σε βραχονησίδα, έξω από το λιμάνι της Σκιάθου, τη νύχτα της 14ης προς 15η Δεκεμβρίου 1944, κατά την επιστροφή του πλοίου από τη Θεσσαλονίκη στον Πειραιά, παραμένει άγνωστο στις λεπτομέρειές του, καθώς οι πληροφορίες των διαθέσιμων πηγών είναι εξαιρετικά ελλιπείς. Το χρονικό σημείο που συνέβη το ναυάγιο εντάσσεται σε μια από τις πλέον τραγικές περιόδους της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας, τα Δεκεμβριανά, οι επιχειρήσεις των οποίων βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη, θλιβερό προοίμιο του τι επρόκειτο να επακολουθήσει, οπότε άλλα γεγονότα, έστω και σοβαρά, περνούσαν σαφώς σε δεύτερη μοίρα, στις λιγοστές εφημερίδες της εποχής ή ότι άλλο ενημερωτικό μέσον διαθέσιμο υπήρχε. Στο Βόλο τότε κυκλοφορούσε μόνο η εφημερίδα Αναγέννηση(3), δημοσιογραφικό όργανο του τοπικού ΕΑΜ, καλύπτοντας την τοπική και στο μέτρο του δυνατού την εθνική και διεθνή ειδησεογραφία. Η παρουσίαση κι αποτίμηση των διαφόρων συμβάντων και καταστάσεων κάτω από την ιδεολογία που το έντυπο εξέφραζε, ίσως να αποδίδονται μονόπλευρα, αλλά οπωσδήποτε αποκαλυπτικά, κάτι που ενδέχεται οι «αστικές» εφημερίδες να απέφευγαν. Από τις σελίδες της Εαμικής Αναγέννησης λοιπόν -που αποτελεί πολύτιμη και μοναδική πηγή πληροφοριών εκείνη την εποχή -παίρνουμε τη σχετική ενημέρωση με τη «φυσιολογική» καθυστέρηση αρκετών ημερών αφότου έγινε το συμβάν. Το πρώτο δημοσίευμα για το ναυάγιο του α/π Ιωνία, με τίτλο «Σοβαρά ναυάγια πλοίων κοντά στη Σκιάθο»,υπάρχει στο φύλλο της 27ης Δεκεμβρίου του 1944 και αναφέρονται τα εξής :
«Κοντά στη Σκιάθο έγινε πριν λίγες μέρες σοβαρό ναυάγιο. Το ελληνικό ατμόπλοιο Ιωνία χωρητικότητας 2000 τόνων εξόκειλε στο «Φανάρι» της Σκιάθου, σ’ ένα μικρό νησί που βρίσκεται μεταξύ Σκιάθου και Γλώσσας. Σχετικά με το ναυάγιο μαθεύτηκαν οι εξής πληροφορίες από επιβάτες που ήρθαν από τη Σκιάθο: Το πλοίο Ιωνία ενώ κατευθύνονταν στη Θεσσαλονίκη με δέματα ρουχισμού, είδη υπόδησης και φάρμακα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού για τον πληθυσμό της Μακεδονίας, πήρε διαταγή από τους Εγγλέζους να επιστρέψει στο λιμάνι της φορτώσεώς του. Στο διάστημα όμως της επιστροφής του πλοίου επεκράτησε σοβαρή θαλασσοταραχή και το πλοίο εξόκειλε στο μέρος που αναφέραμε παραπάνω. Περισσότερες λεπτομέρειες για το ναυάγιο αυτό δεν εξακριβώθηκαν, γιατί το πλοίο βρέθηκε εγκαταλελειμμένο, χωρίς να παρουσιασθεί κανείς από το πλήρωμα του. Εάν υπάρχουν θύματα και ποιος είναι ο αριθμός τους δεν γνώσθηκε ακόμα. Υπολογίζεται ότι το πλήρωμα ολόκληρο ή ένα μέρος από αυτό σώθηκε από αγγλικά πολεμικά. Εκτός από το ναυάγιο της Ιωνίας γνώσθηκε ότι έγινε και άλλο ναυάγιο εμπορικού πλοίου που ρυμουλκήθηκε από αγγλικό πλοίο».
Οι πρώτες αυτές καθυστερημένες πληροφορίες οφείλονται κυρίως, όπως μαθαίνουμε, στις μαρτυρίες των ναυαγών επιβατών που προωθήθηκαν στο Βόλο, ενώ το πλήρωμα πιθανόν να οδηγήθηκε σε μυστικές ανακρίσεις λόγω της έκρυθμης κατάστασης που επικρατούσε. Πληροφορούμαστε ακόμη για τα είδη του φορτίου του, όπως και για τις κακές καιρικές συνθήκες που ανάγκασαν τον καπετάνιο να αναζητήσει καταφύγιο στη Σκιάθο, αλλά προφανώς από κάποιο λάθος υπολογισμό συνέβη η προσάραξη σε μια βραχονησίδα απ’ αυτές που βρίσκονται έξω από το λιμάνι του νησιού. Για το λόγο της άμεσης επιστροφής στον Πειραιά δεν δίνεται προς το παρόν κάποια διευκρίνιση.
Λίγες μέρες αργότερα, παραμονή πρωτοχρονιάς, σε στήλη διαφόρων ειδήσεων καταχωρούνται οι «Νεώτερες λεπτομέρειες» για «Το ναυάγιο της Ιωνίας»:
Σχετικά με το ελληνικό ατμόπλοιο Ιωνία που ναυάγησε κοντά στη Σκιάθο εγνώσθησαν οι εξής λεπτομέρειες: Το Ιωνία μετέφερε φορτίο ειδών ρουχισμού και υπόδησης του Ερυθρού Σταυρού και υγειονομικό υλικό του ελληνικού υπουργείου Υγιεινής για την Καβάλα. Φθάνοντας όμως το πλοίο στην Καβάλα διατάχθηκε από τους Αγγλους να μην αγκυροβολήσει στο λιμάνι, με τη δικαιολογία ότι υπήρχε κίνδυνος να πέσει το φορτίο στα χέρια των αρχών του ΕΑΜ. Από την Καβάλα το Ιωνία κατευθύνθηκε στη Θεσσαλονίκη και εκεί όμως ο άγγλος διοικητής σε συνεννόηση μ’ έναν παράγοντα της 4ης Αυγούστου, τον Λαμπριανίδη έδωσαν διαταγή στον πλοίαρχο να επιστρέψει στο λιμάνι της φορτώσεώς του. Κατόπιν είναι γνωστό ότι το Ιωνία επιστρέφοντας ναυάγησε στο Φανάρι της Σκιάθου» (Αναγέννηση 31/12/1944).
Αν και γίνεται γνωστή η αιτία της υποχρεωτικής επιστροφής δεν διευκρινίζεται αν το πλοίο προσέγγισε στη Θεσσαλονίκη για αποβίβαση - επιβίβαση επιβατών, δίχως βέβαια να ξεφορτώσει το φορτίο του. Εμμεσα το ατύχημα αποδίδεται στην παραπάνω διαταγή, γιατί προφανώς υπήρχαν κακές καιρικές συνθήκες που καθιστούσαν επικίνδυνο τον πλου, ενώ παρατηρούμε, σύμφωνα με τον συντάκτη της εφημερίδας, τη συνεργασία αγγλικών δυνάμεων και ντόπιων παραγόντων που διέθεταν επιλήψιμη προϊστορία. Δεν είναι επίσης ξεκάθαρο αν το πλοίο προσάραξε στη βραχονησίδα Αρκός ή στην παρακείμενη και μικρότερη Ρέπι ή Τρυπητή, όπου υπάρχει φάρος, μιας και μνημονεύεται θέση «Φανάρι». Η συνοπτική αναφορά του γεγονότος στο έργο « Τα ναυάγια στις Ελληνικές Θάλασσες» του ναυάρχου λιμενικού κ. Χρήστου Ντούνη, δεν προσθέτει κάτι διαφωτιστικό, πέρα από τους αριθμούς επιβαινόντων και απωλεσθέντων - για τους δεύτερους δεν διευκρινίζεται η αιτία : «… Την 14ην Δεκεμβρίου 1944 κατά το δρομολόγιο Θεσσαλονίκης Πειραιά με πλοίαρχο τον Παναγιώτη Ανδρικίδη, προσάραξε και βυθίστηκε στην νησίδα Αρκάκι έξω από το λιμένα της Σκιάθου. Από τους 90 επιβάτες απωλέστηκαν 3» (τόμος α’, σελ. 280-281).
Αλλες πληροφορίες, τις επόμενες εβδομάδες (αρχές του 1945) στην εφ. Αναγέννηση σχετικά με το ναυάγιο του α/π Ιωνία δεν υπάρχουν. Μια διερεύνηση στα αρχεία των αθηναϊκών εφημερίδων της εποχής ίσως απέδιδε αξιόλογα στοιχεία για το σημαντικό ατύχημα, όπως επίσης και σε άλλα νεότερα δημοσιεύματα που ενδεχομένως να υπάρχουν. Ακόμη προφορικές μαρτυρίες σκιαθιτών που βίωσαν το γεγονός σίγουρα θεωρούνται ενδιαφέρουσες και απαραίτητες για την πληρέστερη διερεύνηση ενός σοβαρού ναυαγίου. Το α/π Ιωνία παρέμεινε για αρκετά χρόνια προσαραγμένο στη βραχονησίδα της Σκιάθου και δεν αποτολμήθηκε άμεση ναυαγιαίρεση για άγνωστους σε μας λόγους. Ίσως οι ζημιές του πλοίου να μην ήταν επισκευασμένες, ή η αποκατάστασή του ασύμφορη οικονομικά. Κοντά μια δεκαετία έπειτα από το συμβάν, πληροφορούμαστε στην εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ την «ανέλκυση» του ναυαγισμένου πλοίου από ειδικό συνεργείο, αλλά μάλλον θα εννοεί το δημοσίευμα τη διάλυσή του:
«Κατόπιν αδείας του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας το γιουγκοσλαβικό πλωτόν συνεργείον Σκούζα, ανέλαβε την ανέλκυσιν του παρά την Σκιάθον ναυαγίου του ατμοπλοίου Ιωνία»(28/8/1953).
Οποιες κι αν είναι οι παραπέρα λεπτομέρειες του θέματος, πρόκειται οπωσδήποτε για ένα απροσδόκητο κι ανεπαρκώς διερευνημένο ναυάγιο, μέσα στη δίνη μιας δύσκολης περιόδου για την χώρα μας, κι ίσως τούτο συντέλεσε στην ελλιπή πληροφόρηση. Και είναι πράγματι οξύμωρο, ένα πλοίο που επιβίωσε του πολέμου, να έχει μια τέτοια άδοξη κατάληξη σε μια «συνηθισμένη» κακοκαιρία του Αιγαίου κατά την εκτέλεση του δρομολογίου του.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Απροσδόκητη και αντιφατική διαγράφεται κάποιες φορές η μοίρα των πλοίων κατά την πολυκύμαντη πορεία της ενάλιας δράσης τους, όπως άλλωστε συμβαίνει και στον ανθρώπινο βίο - λιγότερο ή περισσότερο συχνά -να παρουσιάζονται απρόσμενες, αρνητικές εξελίξεις σε ανύποπτες στιγμές κι ενώ έχουν προηγηθεί επώδυνες περίοδοι δυσκολιών που ξεπεράστηκαν. Συμβαίνει ενίοτε και στα καράβια, που νωρίτερα έχουν αντιπαρέλθει κατ’ επανάληψη και με επιτυχία κακοκαιρίες, φουρτούνες και άλλες αντίξοες καταστάσεις στους πλόες τους, να προκύπτει, εκεί που κανένας δεν το περιμένει, ένα ατυχές περιστατικό με οδυνηρά επακόλουθα.
Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση ναυαγίου αποτελεί και η προσάραξη του α/π Ιωνία στα νερά της Σκιάθου, το Δεκέμβριο του 1944, λίγο καιρό μετά την απελευθέρωση κι ενώ είχε επιβιώσει του πολέμου, κάτι που ελάχιστα επιβατικά πλοία το κατάφεραν. Ξεπέρασε αλώβητο τα δύσκολα χρόνια της παγκόσμιας σύρραξης κι έμελλε να έχει ένα απρόσμενο, άδοξο κι ανάξιο για το ίδιο το σκαρί τέλος, σε μια ανύποπτη στιγμή, στη διάρκεια ενός συνηθισμένου δρομολογίου.
Επιβίωσε του πολέμου
Το α/π Ιωνία υπήρξε ένα από τα πλέον ευμεγέθη και νεότερα καράβια της ελληνικής ακτοπλοΐας περί τα μέσα της δεκαετίας του ’30, που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο της ανανέωσης κι αναβάθμισης του στόλου της, ώστε να καλύπτονται οι νέες, αυξανόμενες απαιτήσεις, με την παράλληλη απόσυρση των ήδη γερασμένων πλοίων. Ναυπηγημένο στη Γλασκώβη το 1923, με μήκος 85 μέτρα και ολική χωρητικότητα 1978 κόρους (καθαρή 863), αγοράστηκε από την Ακτοπλοΐα της Ελλάδος(ΑΚΤΕΛ) και ακολούθως εντάχθηκε στη δύναμη της ΕΛΜΕΣ (Ελληνικαί Μεσογειακαί Γραμμαί),εξυπηρετώντας δρομολόγια της Μεσογείου. Στη διάρκεια του ελληνοιταλικού πολέμου συμμετείχε ως επίτακτο - όπως άλλωστε το σύνολο των πλοίων της ακτοπλοΐας - για τη μεταφορά στρατιωτών και τραυματιών. Τον Απρίλιο του 1941 διέφυγε (μαζί με το α/π Κορινθία της ίδιας εταιρίας) στην Αίγυπτο, ακολουθώντας τα καράβια του στόλου στην Αλεξάνδρεια, όπου χρησιμοποιήθηκε, σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, ως έδρα διαφόρων υπηρεσιών του Πολεμικού Ναυτικού. Επιστρέφοντας στης Ελλάδα, μετά την απελευθέρωση, τον Οκτώβριο του 1944,κατά τον επαναπατρισμό του στόλου, διατέθηκε άμεσα για την εξυπηρέτηση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Ηταν άλλωστε, μαζί με το Κορινθία, τα μόνα διασωθέντα και άμεσα διαθέσιμα επιβατικά πλοία (1) γι αυτό το σκοπό. Οι θαλάσσιες συγκοινωνίες και μεταφορές αποτελούσαν εκείνη την εποχή τη μοναδική συγκοινωνιακή επιλογή, αφού το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο ήταν κατεστραμμένα σχεδόν στο σύνολο τους και θα χρειάζονταν να περάσουν μήνες για την επαρκή αποκατάστασή τους(2).
Λιγοστές πληροφορίες
Το γεγονός της απρόσμενης προσάραξης σε βραχονησίδα, έξω από το λιμάνι της Σκιάθου, τη νύχτα της 14ης προς 15η Δεκεμβρίου 1944, κατά την επιστροφή του πλοίου από τη Θεσσαλονίκη στον Πειραιά, παραμένει άγνωστο στις λεπτομέρειές του, καθώς οι πληροφορίες των διαθέσιμων πηγών είναι εξαιρετικά ελλιπείς. Το χρονικό σημείο που συνέβη το ναυάγιο εντάσσεται σε μια από τις πλέον τραγικές περιόδους της μεταπελευθερωτικής Ελλάδας, τα Δεκεμβριανά, οι επιχειρήσεις των οποίων βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη, θλιβερό προοίμιο του τι επρόκειτο να επακολουθήσει, οπότε άλλα γεγονότα, έστω και σοβαρά, περνούσαν σαφώς σε δεύτερη μοίρα, στις λιγοστές εφημερίδες της εποχής ή ότι άλλο ενημερωτικό μέσον διαθέσιμο υπήρχε. Στο Βόλο τότε κυκλοφορούσε μόνο η εφημερίδα Αναγέννηση(3), δημοσιογραφικό όργανο του τοπικού ΕΑΜ, καλύπτοντας την τοπική και στο μέτρο του δυνατού την εθνική και διεθνή ειδησεογραφία. Η παρουσίαση κι αποτίμηση των διαφόρων συμβάντων και καταστάσεων κάτω από την ιδεολογία που το έντυπο εξέφραζε, ίσως να αποδίδονται μονόπλευρα, αλλά οπωσδήποτε αποκαλυπτικά, κάτι που ενδέχεται οι «αστικές» εφημερίδες να απέφευγαν. Από τις σελίδες της Εαμικής Αναγέννησης λοιπόν -που αποτελεί πολύτιμη και μοναδική πηγή πληροφοριών εκείνη την εποχή -παίρνουμε τη σχετική ενημέρωση με τη «φυσιολογική» καθυστέρηση αρκετών ημερών αφότου έγινε το συμβάν. Το πρώτο δημοσίευμα για το ναυάγιο του α/π Ιωνία, με τίτλο «Σοβαρά ναυάγια πλοίων κοντά στη Σκιάθο»,υπάρχει στο φύλλο της 27ης Δεκεμβρίου του 1944 και αναφέρονται τα εξής :
«Κοντά στη Σκιάθο έγινε πριν λίγες μέρες σοβαρό ναυάγιο. Το ελληνικό ατμόπλοιο Ιωνία χωρητικότητας 2000 τόνων εξόκειλε στο «Φανάρι» της Σκιάθου, σ’ ένα μικρό νησί που βρίσκεται μεταξύ Σκιάθου και Γλώσσας. Σχετικά με το ναυάγιο μαθεύτηκαν οι εξής πληροφορίες από επιβάτες που ήρθαν από τη Σκιάθο: Το πλοίο Ιωνία ενώ κατευθύνονταν στη Θεσσαλονίκη με δέματα ρουχισμού, είδη υπόδησης και φάρμακα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού για τον πληθυσμό της Μακεδονίας, πήρε διαταγή από τους Εγγλέζους να επιστρέψει στο λιμάνι της φορτώσεώς του. Στο διάστημα όμως της επιστροφής του πλοίου επεκράτησε σοβαρή θαλασσοταραχή και το πλοίο εξόκειλε στο μέρος που αναφέραμε παραπάνω. Περισσότερες λεπτομέρειες για το ναυάγιο αυτό δεν εξακριβώθηκαν, γιατί το πλοίο βρέθηκε εγκαταλελειμμένο, χωρίς να παρουσιασθεί κανείς από το πλήρωμα του. Εάν υπάρχουν θύματα και ποιος είναι ο αριθμός τους δεν γνώσθηκε ακόμα. Υπολογίζεται ότι το πλήρωμα ολόκληρο ή ένα μέρος από αυτό σώθηκε από αγγλικά πολεμικά. Εκτός από το ναυάγιο της Ιωνίας γνώσθηκε ότι έγινε και άλλο ναυάγιο εμπορικού πλοίου που ρυμουλκήθηκε από αγγλικό πλοίο».
Οι πρώτες αυτές καθυστερημένες πληροφορίες οφείλονται κυρίως, όπως μαθαίνουμε, στις μαρτυρίες των ναυαγών επιβατών που προωθήθηκαν στο Βόλο, ενώ το πλήρωμα πιθανόν να οδηγήθηκε σε μυστικές ανακρίσεις λόγω της έκρυθμης κατάστασης που επικρατούσε. Πληροφορούμαστε ακόμη για τα είδη του φορτίου του, όπως και για τις κακές καιρικές συνθήκες που ανάγκασαν τον καπετάνιο να αναζητήσει καταφύγιο στη Σκιάθο, αλλά προφανώς από κάποιο λάθος υπολογισμό συνέβη η προσάραξη σε μια βραχονησίδα απ’ αυτές που βρίσκονται έξω από το λιμάνι του νησιού. Για το λόγο της άμεσης επιστροφής στον Πειραιά δεν δίνεται προς το παρόν κάποια διευκρίνιση.
Λίγες μέρες αργότερα, παραμονή πρωτοχρονιάς, σε στήλη διαφόρων ειδήσεων καταχωρούνται οι «Νεώτερες λεπτομέρειες» για «Το ναυάγιο της Ιωνίας»:
Σχετικά με το ελληνικό ατμόπλοιο Ιωνία που ναυάγησε κοντά στη Σκιάθο εγνώσθησαν οι εξής λεπτομέρειες: Το Ιωνία μετέφερε φορτίο ειδών ρουχισμού και υπόδησης του Ερυθρού Σταυρού και υγειονομικό υλικό του ελληνικού υπουργείου Υγιεινής για την Καβάλα. Φθάνοντας όμως το πλοίο στην Καβάλα διατάχθηκε από τους Αγγλους να μην αγκυροβολήσει στο λιμάνι, με τη δικαιολογία ότι υπήρχε κίνδυνος να πέσει το φορτίο στα χέρια των αρχών του ΕΑΜ. Από την Καβάλα το Ιωνία κατευθύνθηκε στη Θεσσαλονίκη και εκεί όμως ο άγγλος διοικητής σε συνεννόηση μ’ έναν παράγοντα της 4ης Αυγούστου, τον Λαμπριανίδη έδωσαν διαταγή στον πλοίαρχο να επιστρέψει στο λιμάνι της φορτώσεώς του. Κατόπιν είναι γνωστό ότι το Ιωνία επιστρέφοντας ναυάγησε στο Φανάρι της Σκιάθου» (Αναγέννηση 31/12/1944).
Αν και γίνεται γνωστή η αιτία της υποχρεωτικής επιστροφής δεν διευκρινίζεται αν το πλοίο προσέγγισε στη Θεσσαλονίκη για αποβίβαση - επιβίβαση επιβατών, δίχως βέβαια να ξεφορτώσει το φορτίο του. Εμμεσα το ατύχημα αποδίδεται στην παραπάνω διαταγή, γιατί προφανώς υπήρχαν κακές καιρικές συνθήκες που καθιστούσαν επικίνδυνο τον πλου, ενώ παρατηρούμε, σύμφωνα με τον συντάκτη της εφημερίδας, τη συνεργασία αγγλικών δυνάμεων και ντόπιων παραγόντων που διέθεταν επιλήψιμη προϊστορία. Δεν είναι επίσης ξεκάθαρο αν το πλοίο προσάραξε στη βραχονησίδα Αρκός ή στην παρακείμενη και μικρότερη Ρέπι ή Τρυπητή, όπου υπάρχει φάρος, μιας και μνημονεύεται θέση «Φανάρι». Η συνοπτική αναφορά του γεγονότος στο έργο « Τα ναυάγια στις Ελληνικές Θάλασσες» του ναυάρχου λιμενικού κ. Χρήστου Ντούνη, δεν προσθέτει κάτι διαφωτιστικό, πέρα από τους αριθμούς επιβαινόντων και απωλεσθέντων - για τους δεύτερους δεν διευκρινίζεται η αιτία : «… Την 14ην Δεκεμβρίου 1944 κατά το δρομολόγιο Θεσσαλονίκης Πειραιά με πλοίαρχο τον Παναγιώτη Ανδρικίδη, προσάραξε και βυθίστηκε στην νησίδα Αρκάκι έξω από το λιμένα της Σκιάθου. Από τους 90 επιβάτες απωλέστηκαν 3» (τόμος α’, σελ. 280-281).
Αλλες πληροφορίες, τις επόμενες εβδομάδες (αρχές του 1945) στην εφ. Αναγέννηση σχετικά με το ναυάγιο του α/π Ιωνία δεν υπάρχουν. Μια διερεύνηση στα αρχεία των αθηναϊκών εφημερίδων της εποχής ίσως απέδιδε αξιόλογα στοιχεία για το σημαντικό ατύχημα, όπως επίσης και σε άλλα νεότερα δημοσιεύματα που ενδεχομένως να υπάρχουν. Ακόμη προφορικές μαρτυρίες σκιαθιτών που βίωσαν το γεγονός σίγουρα θεωρούνται ενδιαφέρουσες και απαραίτητες για την πληρέστερη διερεύνηση ενός σοβαρού ναυαγίου. Το α/π Ιωνία παρέμεινε για αρκετά χρόνια προσαραγμένο στη βραχονησίδα της Σκιάθου και δεν αποτολμήθηκε άμεση ναυαγιαίρεση για άγνωστους σε μας λόγους. Ίσως οι ζημιές του πλοίου να μην ήταν επισκευασμένες, ή η αποκατάστασή του ασύμφορη οικονομικά. Κοντά μια δεκαετία έπειτα από το συμβάν, πληροφορούμαστε στην εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ την «ανέλκυση» του ναυαγισμένου πλοίου από ειδικό συνεργείο, αλλά μάλλον θα εννοεί το δημοσίευμα τη διάλυσή του:
«Κατόπιν αδείας του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας το γιουγκοσλαβικό πλωτόν συνεργείον Σκούζα, ανέλαβε την ανέλκυσιν του παρά την Σκιάθον ναυαγίου του ατμοπλοίου Ιωνία»(28/8/1953).
Οποιες κι αν είναι οι παραπέρα λεπτομέρειες του θέματος, πρόκειται οπωσδήποτε για ένα απροσδόκητο κι ανεπαρκώς διερευνημένο ναυάγιο, μέσα στη δίνη μιας δύσκολης περιόδου για την χώρα μας, κι ίσως τούτο συντέλεσε στην ελλιπή πληροφόρηση. Και είναι πράγματι οξύμωρο, ένα πλοίο που επιβίωσε του πολέμου, να έχει μια τέτοια άδοξη κατάληξη σε μια «συνηθισμένη» κακοκαιρία του Αιγαίου κατά την εκτέλεση του δρομολογίου του.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
- Από το σύνολο των πλοίων της προπολεμικής ακτοπλοΐας διασώθηκαν μόνον 5 από τα οποία τα τρία (Κορυτσά, Ναυσικά, Ελένη) δεν ήταν δυνατόν να ενταχθούν άμεσα σε δρομολόγια.
- Για τον σκοπό αυτό διατέθηκε ό,τι πλωτό μέσο υπήρχε διαθέσιμο (καΐκια, βοηθητικά του πολεμικού ναυτικού και άλλα) που βέβαια δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στο σύνολο των αναγκών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου