απ` το site A ruthless critique against everything existing - http://aruthlesscritiqueagainsteverythingexisting.wordpress.com/2013/12/26/για-ενα-εθνικά-περίφανο-γάλα-και-άλλες/
Θέλει ο Γαλαξίας να δίνει δουλειά μόνο σε Έλληνες; Ποιά η διαφορά μεταξύ ελληνικής και βουλγάρικης κοκα κόλα; Υπάρχει τελικά ένα εθνικά περήφανο γάλα; Ο καφές είναι ελληνικός ή τούρκικος; Ερωτήματα τουλάχιστον βασανιστικά…
Η μη ύπαρξη ισχυρής τάξης συνεπάγεται ένα πλέγμα αυτοεπιβεβαιούμενων κοινωνικών σχέσεων, που συγκροτούνται από/και συγκροτούν ανάλογα υποκείμενα. Η επίκληση της κοινότητας του έθνους δεν είναι ούτε άστοχη ούτε τυχαία. Είναι μια πρακτική αφαίρεση, μια πράξη που αφαιρεί από τα υποκείμενα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τα εντάσσει σε μια αφηρημένη κοινότητα-την κοινότητα του έθνους-και της δημοκρατίας. Ο πολίτης είναι άμεσα συνδεδεμένος με την έννοια του έλληνα. Η σύγχρονη πραγματικότητα του κράτους διαπλέκεται διαχρονικά με την όψη του έθνους σε ένα αδιαίρετο όλον που το ένα προϋποθέτει το άλλο. Όσο αυτή η πρακτική αφαίρεση παραμένει πρακτική δηλαδή πράττεται σε γενικευμένο επίπεδο και διαμεσολαβεί όλες τις καθημερινές αντιφάσεις και πρακτικές, ενσαρκώνεται η ίδια σε αντικειμενική πραγματικότητα και δημιουργεί τις υλικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις της διαιώνισης της, της ύπαρξης της. Η έννοια του έθνους είναι ολιστική-όπως και αυτή της αξίας- και υπάρχει ως όλον μόνο ως γενικευμένη πρακτική. Το έθνος μπορεί να γίνει υπαρκτό μόνο ως γενικευμένη πρακτική γιατί μόνο τότε μπορεί να εμφανιστεί ως διαχρονικό, που αυτό είναι και το ειδοποιό χαρακτηριστικό του. Είναι γενικευμένη και αφηρημένη ως έννοια, αλλά επιβεβαιώνεται πρακτικά μέσα από την αντιφατική συγκεκριμένη ύπαρξη των μονάδων της: των επιμέρους “εθνών” και των επιμέρους ατόμων ενός έθνους. Το έθνος είναι κοινωνική πρακτική, που αποκτά ιδεατό-και συνεπώς αλλοτριωμένο-χαρακτήρα. Η αφαίρεση του έθνους μοιάζει τόσο με αυτή της αξίας γιατί πολύ απλά αποτελεί όψη του φετιχισμού της.
Αυτό περικλείει όλη την αστική κοινωνία. Τα αφεντικά αλλά και οι εθνικόφρονες εργάτες είναι οι προσωποποιήσεις αυτής της κοινωνικής πρακτικής. Και κάπως έτσι λοιπόν χτίζεται η κατασκευή του έθνους. Σε κάθε περίπτωση η εμφάνιση του έθνους ιστορικά δεν είναι ανεξάρτητη από την εμφάνιση της αξίας. Η ιστορική εμφάνιση της αξίας, ως αντιφατικής και συγκρουσιακής διαδικασίας έχει μια καίρια ιδιότητα. Οι κοινωνικές σχέσεις εμφανίζονται ως ουδέτερες και το κράτος ως ανοιχτό. Ο συνδετικός ιστός της “κοινωνίας” δεν θα μπορούσε να παραμείνει ένας συγκεκριμένος συμβολισμός, όπως ο βασιλιάς αφού δεν υπήρχε ο ίδιος και ως συγκεκριμένη εξουσία. Γενικεύτηκε και αφαιρετικοποιήθηκε. Η ουδετερότητα και ο “μυστικισμός” με τον οποίο προίκισε το κεφάλαιο της κοινωνικές σχέσεις, αφού ο καθένας ήταν κάτι, αλλά μπορούσε να είναι εν δυνάμει τα πάντα, και όλα αυτά ώς ατομικό οικονομικό και νομικό υποκείμενο, αυτό που τους ένωνε ήταν τα άμεσα πολιτιστικά χαρακτηριστικά ως κοινή τροχιά μιας άλλης αναγκαιότητας, της διευκόλυνσης της συσσώρευσης. Ο λαός πλέον γίνεται έθνος. Κατ’ αυτό τον τρόπο ο φετιχισμός του κεφαλαίου ως ουδετερότητα υπάγει λογικά τα όποια πολιτιστικά χαρακτηριστικά, τα κάνει και εκείνα φετιχιστικά και διαχρονικά, και κοιτάει πλέον και πίσω στο παρελθόν με ανάλογους όρους, επινοώντας το παρελθόν του. Το έθνος γίνεται συνεπώς μια διαχρονική και αυτοεπιβεβαιούμενη κατασκευή της καπιταλιστικής κοινωνίας. Συνεπώς δεν είναι απλά μια έμπνευση των αφεντικών αλλά μια πλήρως αντιφατική κατασκευή του συνόλου της αστικής κοινωνίας. Είναι ο τρόπος που το σύνολο μιας αστικής κοινωνίας αντιλαμβάνεται ως όλον τον εαυτό της, και που μέσα σε αυτή, η ιδέα του (κάθε) έθνους αποκτά μια ιδεατότητα πέρα από κάθε άτομο.
Όμως οι γενικεύσεις και οι αφαιρέσεις δεν υπάρχουν ποτέ πέρα από την πρακτική τους, δηλαδή πέρα από την εμφάνιση τους ως διαλεκτική στιγμή των ιστορικών τους συνθηκών. Και μάλιστα εμφανίζονται ως τέτοιες μόνο εφ όσον καταφέρνουν να υπερκεράσουν τις ίδιες τις ιστορικές αντιφάσεις που τις αποτελούν ως κατηγορίες και έννοιες. Η εργατική τάξη εμφανίζεται- συμβαίνει ως ιστορικό φαινόμενο μόνο όταν καταφέρει ή έστω θελήσει να υπερκεράσει την αντίφαση της ως υπαρκτής πρακτικής κατηγορίας της σχέσης κεφάλαιο, σε μια ιστορική συγκυρία. Αντίστοιχα το έθνος σαν συλλογικό σώμα, σαν υπαρκτή κοινότητα, συμβαίνει ιστορικά μόνο όταν ξεπερνά την ενδογενή αντίφαση της σχέσης κεφάλαιο, την αντιφατική σύγκρουση των 2 πόλων της σχέσης που την αποτελούν[1]. Αυτό μπορεί να συμβεί τόσο σε καιρό “ομαλής συσσώρευσης” όπου η κανονικότητα της αξίας και η κερδοφορία λειτουργούν κανονιστικά για το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας, και σε περιόδους κρίσης-όπως τώρα- που τα ίδια τα αντιφατικά υποκείμενα της σχέσης κεφάλαιο ανακυκλώνουν τον ίδιο τον φετιχισμό του κεφαλαίου σε μια προσπάθεια να διαφύγουν της υποτίμησης τους υποτιμώντας άλλους.
Το έθνος είναι γενική κοινωνική πρακτική-σε τελική ανάλυση- και έχει έναν χαρακτήρα να υπάγει λογικά άλλες έννοιες σε αυτό, κατά ανάλογο τρόπο που η αξία υπάγει λογικά την ζωντανή και συγκεκριμένη εργασία, αποδίδοντας της “επίκτητα” και πέρα από την ίδια χαρακτηριστικά μέσα σε ένα όλον. Συνεπώς μια πιθανή νίκη των απεργών της κόκα κόλα στη Θεσσαλονίκη, λόγω πχ πιθανής αλληλεγγύης από κόσμο με βασικό επιχείρημα “όχι στην Βουλγαρικη κόκα κόλα“ ενεργοποιώντας δηλαδή εθνικά αντανακλαστικά, και ποντάροντας στο συλλογικό σώμα του “εθνους” ως ασπίδα υπεράσπισης, όντως επιβεβαιώνει την ύπαρξη και την δύναμη ενός έθνους ως συλλογικού σώματος. Αυτή η Κόκα Κόλα θα είναι όντως ελληνική…καθώς αυτό που θα έχει διασφαλίσει την ύπαρξη της θα είναι όντως η ελληνική κοινότητα.
Στα ίδια πλαίσια κυμαίνεται, η ρητορική τόσο στη γλώσσα, αλλά και σε βάθος των κοινωνικών σχέσεων του “αγοράζω ελληνικά προϊόντα”. Οι ελληνικές σημαίες συνυπάρχουν δίπλα δίπλα με τους καφέδες και τα γάλατα, δημιουργώντας έτσι μια “ομαδοποίηση εμπορευμάτων που έχουν μια ακόμα-παράδοξη και φετιχιστική- αξία χρήσης: ως φορείς ανταλλακτικής αξίας στηρίζουν την υλική αλλά και φανταστική κοινότητα του έθνους, στηρίζουν “εμάς”. Κατά αυτό τον τρόπο το κεφάλαιο δεν προσπαθεί απλά να ρίξει τα “ταξικά αντανακλαστικά” και να συσκοτίσει την κατάσταση, ως μια διαδικασία από “πάνω προς τα κάτω” αλλά προσπαθεί να αναδιαρθρώσει τον εαυτό του σε βάθος και να ξεπεράσει μια από τις βασικές αντιφάσεις της χρηματικής κυκλοφορίας. Όταν ο Μαρξ περιέγραφε την αντίφαση μεταξύ “ποιοτικής απεριοριστίας και ποσοτικής μερικότητας” του χρήματος δεν περιέγραφε απλά την ματαιότητα του αποθησαυριστή αλλά κάτι πολύ παραπάνω. Μας έδινε μια λακωνική περιγραφή της τάσης του ιδιώτη να αντιστοιχεί όσο το δυνατόν περισσότερες αξίες χρήσης σε ένα ποσό(πχ με την έρευνα αγοράς ή τον αγώνα για φτηνότερα προϊόντα ή την κλοπή… ή την τάση του να αντιστοιχεί περισσότερα χρήματα στην εργασιακή του δύναμη). Μας έδωσε δηλαδή των άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η ταξική πάλη μέσα στις αντιφάσεις του κεφαλαίου. Το “αγοράζω ελληνικά προϊόντα” δεν ρίχνει τα ταξικά αντανακλαστικά απλά, αλλά πιέζει να αγοράσεις ένα “ελληνικό προϊόν” ακόμα και αν είναι πιο ακριβό από ένα βουλγάρικο ή κινέζικο που με όρους καθαρά πολιτικής οικονομίας είναι πιό λογικό να το αγοράσει κάποιος. Δεν πιέζει τυφλά να αγοράζεται ένα πιο ακριβό προϊόν-καθώς κάτι τέτοιο με όπλο καθαρά μια συνθηματολογία είναι αδύνατο- αλλά πιέζει έμμεσα σε μια πιό βαθιά αλλαγή στην παραγωγή .Ο εργάτης-αλλά και ο επιχειρηματίας- στην προσπάθεια τους να “αγοράσουν το ελληνικό” θα γίνουν πιό παραγωγικοί και πιό ανταγωνιστικοί καθώς θα θελήσουν περισσότερο χρήμα. Από την άλλη αυτή η κατάφαση προς την “ελληνικότητα του τυριού ή του γάλακτος” ενισχύει το έθνος ως πρακτική-υλική πλέον κοινότητα αλληλοϋποστήριξης και επιβεβαιώνει την ιδεατότητα του στην πράξη. Η κυκλοφορία του χρήματος-ακόμα και αν αυτό σημαίνει υπερωρίες ή ακραία ανταγωνιστικότητα, επανέρχεται. Το έθνος νίκησε ως υπαρκτή κατασκευή.[2]
Φυσικά αυτή η διαδικασία είναι μόνο μερική και μόνο εν δυνάμει καθώς είναι πλήρης αντιφάσεων. Το ελληνικό κεφάλαιο πάει να επιλύσει φετιχιστικά μια από τις ίδιες της αντιφάσεις του κεφαλαίου. Δεν πρέπει νομίζω να ξεχνάμε ότι οι κοινότητες του κεφαλαίου ποτέ δεν ήταν ομοιογενείς αλλά αντιπροσωπεύουν τάσεις. Εκεί που σε ένα μέρος της κυκλοφορίας μπορεί να εμφανίζεται ως αναγκαία η αγορά ελληνικού προϊόντος ή η πρόσληψη αποκλειστικά “ελλήνων”-με υποτιμημένους όρους βέβαια- αλλού το έθνος πάλι ως κοινότητα, νομική αυτή τη φορά, εμφανίζεται αντίστροφα ως απειλή και υπαγορεύει την πρόσληψη μη ελλήνων ως ακραία υποτιμημένων εργατών. Η μία λογική συμπληρώνει την άλλη. Κανείς δεν ξέρει ποιό “χαρτί” θα είναι πραγματικά κερδοφόρο: workfare, εθνικά περήφανο γάλα, καταστολή, φασισμός; όλα μαζί;…κανείς δεν ξέρει…ο κοινωνικός ανταγωνισμός είναι μια φουρτουνιασμένη θάλασσα….
ΥΓ ο καφές δεν είναι ούτε ελληνικός ούτε τούρκικος, αλλά με καθαρά ιστορικούς όρους είναι οθωμανικός, καθώς διαδόθηκε στα πλαίσια μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας, της οθωμανικής. Αυτά
[1] Διαφωτιστικός είναι εδώ ο ορισμός του Ρουσσώ για το έθνος. Ο Γάλλος φιλόσοφος στοχάζεται το έθνος ως “μια ομάδα ανθρώπων που μοιράζεται ένα συγκεκριμένο σύνολο συμφερόντων και πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν τις επιθυμίες τους σχετικά με την καλύτερη προώθηση των συμφερόντων τους” ιδωμένο από μια φετιχοποιημένη σκοπιά, μια επιχείρηση ή ένα έθνος κράτος ολόκληρο είναι όντως-αντιφατικά δομημένο βεβαία- ένα σύνολο ανθρώπων με “κοινά” συμφέροντα.
[2] Το μόττο “αγοράζουμε ελληνικά δεν είναι το μόττο(μόνο) των επιχειρηματιών και αφεντικών. Κάθε αγορά είναι και πώληση και ο καθένας μας ακόμα και ως εργάτης είναι πωλητής. Το “αγοράζω ελληνικά” είναι παράγωγο των γενικότερων αντιφάσεων της ελληνικής κοινωνίας αυτή τη στιγμή και τάση της ελληνικής αστικής κοινωνίας, τόσο κάποιων εργατών όσο και των επιχειρηματιών. Είναι παράγωγο και ταυτόχρονα μέσο για ριζική αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων. Είναι ο τρόπος να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί, να υποτιμήσουμε κι άλλο τους μετανάστες κτλ. Είναι μια σχέση που αποτυπώνεται στις τεράστιες ελληνικές σημαίες στα Σούπερ μάρκετ, στα ελληνικά σημαιάκια πάνω στα τυρία, στον “έλληνα μπογιατζή” που κολλάει αγγελίες παντού κτλ…
http://aruthlesscritiqueagainsteverythingexisting.wordpress.com/2013/12/26/για-ενα-εθνικά-περίφανο-γάλα-και-άλλες/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου