ΜΕΓΑΛΟ ΣΟΚ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΜΑΘΑΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΚΟΠΕΛΟ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΤΕΛΙΚΑ?ΔΙΑΒΑΣΤΕ ....

ΟΙ ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

Οι εποικισμοι των ακατοικητων νησιων του Αιγαιου Πελαγους με νεους κατοικους ειναι μια συστηματικη ενεργεια των Τουρκων για να δωσουν ξανα ζωη στα νησια αυτα.Ο εποικισμος αυτος γινεται κατα τα μεσα του 16ου αιωνα.Αναμεσα στους αλλους εποικους βρισκονται και πολλοι Αρβανιτες,αν και εχουμε και εποικισεις-παλι με ενεργεια των Τουρκων-που αφορα ειδικα αυτους(1).
Εδω θα εξετασουμε τους Αρβανιτες της Σκοπελου και της Κασου.Δυο νησια που αν και βρισκονται,το ενα στις Σποραδες και το αλλο στα Δωδεκανησα,τα εξεταζουμε μαζι μια και οι πληροφοριες μας για την εποικιση Αρβανιτων σ'αυτα ειναι λιγοστες.

ΣΚΟΠΕΛΟΣ

Την πληροφορια για την εγκατασταση Αρβανιτων στην Σκοπελο μας την δινει ο Ελληνας πλοηγος απο τη Μηλο (Antonio di Milo) ο οποιος περιηγηθηκε στα νησια του Αιγαιου το διαστημα 1587-1591.Στο χειρογραφο του που διατηρειται στο Βρεττανικο Μουσειο,αναφερει πως και στην Σκοπελο πηγαν και εγκατασταθηκαν Αρβανιτες(2).
Πηγαινοντας λιγα χρονια πισω βλεπουμε πως στα 1538 τελειωνει η Βενετικη κυριαρχια του νησιου κι αυτο καταστρεφεται απο τους Τουρκους.Πραγματι τη χρονια αυτη ο Τουρκος ναυαρχος Χαιρεντιν Μπαρμπαροσσα με 30000 στρατιωτες και 150 πλοια ηρθε να καταλαβει τις Σποραδες.Αφου καταστρεψε τη Σκιαθο και κατεσφαξε τους κατοικους κατοπιν ηρθε στη Σκοπελο την οποια κατεστρεψε και λεηλατησε εντελως.Την τελεια καταστροφη του νησιου μας την επιβεβαιωνει ο Γαλλος ναυαρχος Blancard ο οποιος λιγο μετα το 1538 επισκεπτομενος το νησι το βρηκε ερημο και ακατοικητο(3).
Ο Αδαμ.Σαμψων λεει:«Δεν γνωριζομεν ποσον διηρκεσεν η ερημωσις της νησου.Πιθανως κατα τα τελη του 16ου αιονως κατωκηθη και παλιν,αλλ'υπηγετο πλεον εις τους Τουρκους»(4).Η ερημωση αυτη κρατησε λιγο γιατι οπως αναφερει ο Θεοδοσιος Ζυγομαλας το 1576 η Σκοπελος μαζι με την Σκιαθο ειχαν 2000 σπιτια(5).Οι παραπανω πληροφοριες για τον ανασυνοικισμο του νησιου συμπιπτουν χρονολογικα με την πληροφορια του Antonio di Milo που στα 1587-1591 αναφερει πως υπηρχαν στη Σκοπελο και Αρβανιτες.Ηταν ομως λιγοι σε συγκριση με τους αλλους εποικους που ηρθαν στη Σκοπελο απο την Ευβοια,Θεσσαλια και υπολοιπη ηπειρωτικη Ελλαδα γι'αυτο και γρηγορα συγχωνευθηκαν μαζι τους.Ετσι εξηγειται και η μη αναφορα τους απο τους αλλους περιηγητες.Περα ομως απο την μαρτυρια του Antonio di Miloκαποια επωνυμα και μερικες λεξεις στο γλωσσικο ιδιωμα της Σκοπελου μας τεκμηριωνουν την υπαρξη Αρβανιτων στη Σκοπελο(6).
ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ(7)
Γκεκας(απο την αρβ.λεξη Gege-a=ο κατοικος της Γκεκαριας,περιοχη της Β.Αλβανιας).
Γκιζας(απο την αρβ.λεξη gjize-a= η μυζηθρα).
Γκικας(αρβανιτικο επωνυμο δυσετοιμολογητο).
Γκικοπουλος(8)
Γκουμας(Γιακουμης,γνωστο επωνυμο Αρβανιτη στρατιωτη και χωριο Γκουμαιοι στη Δωριδα)(9).
Καραδης(απο τις λεξεις kara+dhi-a =μαυρη γιδα δηλ.ο μαυριγιδης).
Κιουσης(απο την αρβ.λεξη qush-i=ο χτιστης).
Κριεζης(απο την αρβ.λεξεις krie-te=το κεφαλι και (i)zi-u=ο μαυρος δηλ.ο μαυροκεφαλος).
Τσιαμης(απο την αρβ.λεξη cam-i=ο κατοικος της Τσαμουριας).
Υδριωτης(ο καταγομενος απο την Υδρα)
Χασιωτης(ο καταγομενος απο την Χασια).
ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΣΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ(10)

Βεδουρ=δοχειο για το γαλα,αρβ.vedre-a=η ιδια σημασια.
γρουσπα=καλλιεργημενον ξεφωτον εντος του δασους,στην Ηπειρο η λεξη σημαινει η λακκουβα,το χαντακι.Παντως και στη μια περιπτωση και στην αλλη η λεξη προερχεται απο την αρβ.λεξη grope-a=ο λακκος.
ζ'λαπ=πονηρος,αρβ.zullap-i=το αγριο ζωο,μεταφορικα ο πονηρος.
κουκουσελ=χαλαζι,αρβ.korkocel-i λεγονται οι μεγαλες σταγονες της βροχης που καμμια φορα αναμεσα τους περιεχουν και χαλαζι.
κουρβα=πορνη,αρβ.kurve-a=πορνη.
μιλιγκον=μηρμυγκι,αρβ.millingone-a=η ιδια σημασια.
τοις=βλακας,αρβ.toc-i= ηλιθιος.