Συνάντηση με ένα ζωντανό κομμάτι της Εθνικής Αντίστασης

Μ' ένα ένδοξο, ζωντανό κομμάτι του έπους της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας έχει την ευκαιρία να «συναντηθεί» ο επισκέπτης στο Μουσείο Αμπελακίων Περιόδου 1940 - '49, που λειτουργεί από το Σεπτέμβρη του 2008, με ευθύνη της ΚΟ Θεσσαλίας του ΚΚΕ. Στεγάζεται στο σπίτι του αγωνιστή Θανάση Χαμαϊδή, στον οποίο το Κόμμα είχε αναθέσει το καθήκον για τη δημιουργία του παράνομου τυπογραφείου του ΕΑΜ Κισσάβου - Κάτω Ολύμπου.Τα εκθέματα και το υλικό που περιλαμβάνει από το σύνολο, σχεδόν, των αγώνων του λαού την περίοδο 1940 - '44, την εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και τους μετέπειτα αγώνες, αποτελούν ανεκτίμητο πλούτο της ιστορικής και πολιτικής γνώσης.
Η λειτουργία του παράνομου Τύπου στη Θεσσαλία ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ΕΑΜ στην περιοχή, τον οποίο οργάνωσε, καθοδήγησε και αιμοδότησε το ΚΚΕ. Κι αποτελεί ένα ακόμα δείγμα της μεγάλης προσφοράς του Κόμματος της εργατικής τάξης της χώρας μας στον αγώνα για τη λευτεριά της πατρίδας και την προκοπή του λαού μας. Υπολογίζεται ότι στην περιοχή εκδόθηκαν πάνω από 80 εφημερίδες του ΕΑΜ και 58 του ΚΚΕ, περισσότερα από 160 περιοδικά της ΕΠΟΝ, δεκάδες δελτία ειδήσεων και βιβλιαράκια και χιλιάδες προκηρύξεις, τρικ κ.ά.
Στο παράνομο τυπογραφείο στ' Αμπελάκια Λάρισας, που λειτούργησε από το 1943, εκδόθηκαν δεκάδες έντυπα. Εκεί τυπώθηκε το πρώτο φύλλο της εφημερίδας «Εθνική Νίκη», όργανο του ΕΑΜ Διαμερίσματος Βουνού, τομέας τέταρτος ΠΕ Λάρισας (24 Φλεβάρη 1943), οι εφημερίδες «Καρυοφύλλι», «Αντιφασίστας», «Φωνή του Εφεδρου», «Νεανική Ζωή», «Ελεύθερο βουνό», «Λαϊκή Νίκη», «Δράση», «Απελευθερωτής», «Οδηγός του λαού» και πολλές προκηρύξεις και δελτία ειδήσεων.
Η λειτουργία του δεν έγινε γνωστή ούτε μετά την απελευθέρωση της χώρας μας από τους κατακτητές. Οι 5 - 6 άνθρωποι που γνώριζαν το «μυστικό» το κρατούσαν καλά φυλαγμένο στην καρδιά τους και κρυμμένο στη μνήμη τους. Θα μαθευτεί πολύ αργότερα, το 1985, όταν ο Θανάσης Χαμαϊδής, μαζί με τον σύντροφό του Παναγιώτη Ζιαβλάκη πήγαν στα γραφεία της ΚΟ Θεσσαλίας του ΚΚΕ και παρέδωσαν φωτοτυπημένο υλικό. Ο Θ. Χαμαϊδής κληροδότησε το σπίτι του στο Κόμμα εκφράζοντας την επιθυμία του να λειτουργήσει το Μουσείο, όπως και έγινε.

Οι σκοποί λειτουργίας

Μιλώντας στον «Ρ» η Μαρία Κωστούλα, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Μουσείου, για τους σκοπούς της λειτουργίας του σημειώνει: «Το Μουσείο Αμπελακίων περιόδου 1940 - '49 έχει ως σκοπό τη μελέτη, τη διάσωση, προβολή και διάδοση της πραγματικής ιστορίας της περιόδου 1940 - '49 (ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση και Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας), αλλά και περιόδων που προηγήθηκαν, ή ακολούθησαν, στο βαθμό που αυτές επηρέασαν, ή επηρεάστηκαν από τα γεγονότα της περιόδου 1940 - '49 (π.χ. Μεταξική δικτατορία, μετεμφυλιακό καθεστώς, δικτατορία 1967 - '74 κ.ά.) και στο βαθμό που συντελεστές της περιόδου 1940 - '49 ενεπλάκησαν στα γεγονότα, πριν και μετά.
Κατά προτεραιότητα, παρουσιάζει τα ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα της περιοχής Κισσάβου - Κάτω Ολύμπου, του ευρύτερου χώρου της Λάρισας και της Θεσσαλίας. Σκοπός του, η διάδοση των σκοπών για τους οποίους αγωνίστηκαν οι ΕΑΜικές αντιστασιακές οργανώσεις και ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Για την επίτευξη των στόχων του, το Μουσείο συλλέγει, συντηρεί, ψηφιοποιεί και εκθέτει συλλογή βιβλίων, εντύπων, φωτογραφιών, εγγράφων και άλλων αντικειμένων που τεκμηριώνουν την ιστορία της εποχής, καθώς και συγκεντρώνει σε ψηφιακή μορφή συνεντεύξεις, ή άλλο οπτικό και ακουστικό υλικό που αφορά στην περίοδο 1940 - '49. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στον Τύπο της περιόδου.
Επισκέψεις φορέων, σχολείων, ή άλλων ομάδων γίνονται μετά από συνεννόηση. Μεμονωμένοι επισκέπτες μπορούν να επισκέπτονται το χώρο Σάββατο και Κυριακή, τις ώρες από 11 το πρωί έως τις 3 το μεσημέρι, ή και μετά από συνεννόηση, επικοινωνώντας με τα τηλέφωνα 24950.93455 και φαξ 2410.628.180».

Σχολείο διαπαιδαγώγησης

Αυτό το διάστημα στο Μουσείο λειτουργεί έκθεση αφιερωμένη στους αγώνες της γυναίκας για την απελευθέρωση της πατρίδας και στη συμβολή της στην πάλη για τη λαϊκή εξουσία. Την έκθεση και, γενικότερα, το Μουσείο είχαν την ευκαιρία να δουν αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, από την Αθήνα, με επικεφαλής τον Χρ. Τσιντζιλώνη, πρόεδρο της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ.
Εκεί ξεναγήθηκαν από την Λίτσα Ούντρια, πρόεδρο της Ενωσης Γυναικών Λάρισας - μέλους της ΟΓΕ και του Συλλόγου Φίλων του Μουσείου.
«Τόσο το κτίριο όσο και τα εκθέματα του Μουσείου εντυπωσίασαν όλους τους επισκέπτες, οι οποίοι άκουσαν με μεγάλο ενδιαφέρον την ιστορία αυτού του Μουσείου», τονίζει στον «Ρ» ο Χρ. Τσιντζιλώνης. Σημειώνει, δε, ότι ιδιαίτερη εντύπωση έκανε η ιστορία του Θ. Χαμαϊδή και το πώς περιφρουρήθηκε το παράνομο τυπογραφείο, αναφέροντας χαρακτηριστικά το περιστατικό που χαστουκήθηκε μέσα στην πλατεία του χωριού και λοιδορήθηκε ως προδότης για να μην τον υποψιαστούν οι κατοχικές αρχές και οι συνεργάτες τους.
Και υπογραμμίζει: «Το Μουσείο Αμπελακίων αποτελεί κόσμημα όχι μόνο για τη Θεσσαλία, αλλά για όλη την Ελλάδα, σχολείο διαπαιδαγώγησης όλων και ιδιαίτερα των νέων που θέλουν και πρέπει να μάθουν την αληθινή ιστορία των χρόνων 1940 - '49, η οποία παραχαράσσεται και διαστρεβλώνεται από πολλούς και διάφορους και δεν διδάσκεται στα σχολεία και το στρατό.
Οι επισκέπτες φύγανε κατενθουσιασμένοι και ιδιαίτερα συγκινημένοι από όσα είδαν και άκουσαν και συνιστούν, όσοι δεν έχουν επισκεφτεί το Μουσείο να το επισκεφτούν διότι έχουν πάρα πολλά να κερδίσουν».

Ελένη ΤZΗΚΑ