Στη Σκόπελο το μεγαλύτερο μυκηναϊκό ξίφος - Ο Askos που σκανάρει το νησί

 Ένα μεγάλο πολυεθνικό πρόγραμμα ξεκίνησε στο νησί των Σποράδων με στόχο τον εντοπισμό νέων αρχαιολογικών θέσεων

Ατρόμητοι Κρητικοί, σκληροτράχηλοι πολεμιστές, ταξίδεψαν με πρωτοποριακά για την εποχή τους πλοία τον 15ο π.Χ. αιώνα από την Κνωσό στη Σκόπελο και την κατοίκησαν. Οι πρώτοι οικιστές ήταν ο Πεπάρηθος, από τον οποίο και το νησί απέκτησε την αρχαία του ονομασία και ο αδερφός του, ο Στάφυλος, γιος του Θησέα ή του Διόνυσου και της Αριάδνης. Ο μύθος μάλιστα λέει ότι ο Στάφυλος ήταν μεταξύ των 50 Αργοναυτών που πήραν μέρος στην εκστρατεία της Κολχίδας, βοηθώντας τον Ιάσονα να φέρει το Χρυσόμαλλον Δέρας. 

Image

 

Το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο ξίφος της αρχαιότητας

Ο Στάφυλος είναι ο πιο σπουδαίος και πιο γνωστός αρχαιολογικό χώρος της Σκοπέλου, καθώς η έρευνα έφερε στο φως οικιστικά κατάλοιπα που χρονολογούνται στη Μυκηναϊκή Εποχή. 
Από τα ευρήματα ξεχωρίζει ένα εντυπωσιακό ξίφος, μήκους 32 εκατοστών που αποτελεί το μεγαλύτερο από όσα έχουν βρεθεί ως τώρα στον ελλαδικό χώρο. Το ξίφος, που βρέθηκε στον περίφημο μυκηναϊκό τάφος, ο οποίος αποδίδεται στον πρώτο οικιστή, τον Στάφυλο, φέρει σφυρήλατη διακόσμηση και λαβή επικαλυμμένη με φύλλα χρυσού. Το σπουδαίο αυτό εύρημα εκτίθεται σήμερα - και ήδη από το 1936 όταν το έφερε στο φως ο αρχαιολόγος Νικόλαος Πλάτωνας - στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. 

Image

 

Ίχνη κατοίκησης της Μυκηναϊκής Εποχής βρέθηκαν επίσης στην παραλία Βελανιό, πίσω από τον Στάφυλο, ενώ μέσα στα όρια της Χώρας Σκοπέλου βρίσκεται το Aσκληπιείο της αρχαίας Πεπαρήθου, το οποίο έχει ταυτιστεί με τον Ασκληπιό, σύμφωνα με επιγραφικά τεκμήρια, όπως αναθηματικές επιγραφές και σφραγίσματα σε κεράμους στέγης που φέρουν το όνομα του θεού. Το Ασκληπιείο εντοπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και ανασκάφηκε συστηματικά τα επόμενα χρόνια.

Image

 

Οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν  το νότιο τμήμα του ιερού, η ίδρυση του οποίου ανάγεται στον 5ο αι. π.Χ., ενώ η λειτουργία του διαρκεί σε όλη την κλασική και ελληνιστική εποχή. Η κύρια οικοδομική φάση περιλαμβάνει μια στοά με επιμελημένη τοιχοδομία που χρονολογείται στον 4ο αι. π.X. και περιβάλλει την εσωτερική αυλή, στην οποία βρέθηκε ορθογώνιος κτιστός βωμός-εσχάρα προσφορών. Aπό το Ασκληπιείο προέρχονται σημαντικά μαρμάρινα κινητά ευρήματα, όπως αγάλματα μικρών παιδιών, ανάγλυφα, βάσεις αναθηματικών μνημείων, καθώς επίσης και πήλινα ειδώλια, καλής ποιότητας ερυθρόμορφη αττική κεραμική, πολλά αργυρά και χάλκινα νομίσματα από διάφορες περιοχές του αρχαίου ελληνικού κόσμου, που αποτελούν ενδείξεις της εμβέλειας του ιερού. 

 

 

Η Σκόπελος σκανάρεται από στεριά και αέρα

Ο αρχαιολογικός πλούτος της Σκοπέλου είναι ακόμη ανεξερεύνητος. Έχοντας αυτό κατά νου, το υπουργείο Πολιτισμού και το Πολωνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο στην Αθήνα, με την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, εκπονούν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα σκαναρίσματος του νησιού, με την ονομασία Ancient Skopelos Survey – AskoS. 

Όπως είπε στη Voria η προϊσταμένη της ΕΦΑ Μαγνησίας, Δρ. Ανθή Μπάτζιου, «στόχος του προγράμματος είναι η  κατανόηση των κοινωνικο-πολιτικών εξελίξεων κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. στο Βόρειο Αιγαίο και ειδικότερα στις Βόρειες Σποράδες. Σκοπός του δε να εξερευνήσει συνολικά το νησί, χωρίς ανασκαφικές εργασίες αλλά μόνο με εντατική επιφανειακή έρευνα με επίγεια και εναέρια μέσα για τον εντοπισμό αρχαιολογικών θέσεων. Οι αρχαιότητες όλων των ιστορικών περιόδων που ενδεχομένως αναγνωριστούν κατά τη διάρκεια του προγράμματος, θα καταγραφούν και θα μελετηθούν από τα μέλη της ερευνητικής ομάδας».

Image

 

Το πρόγραμμα που ξεκίνησε φέτος τον Σεπτέμβριο, θα υλοποιείται κάθε χρόνο τον ίδιο μήνα, μέχρι το 2028 και ήδη έχει δώσει νέα και ενδιαφέροντα στοιχεία που μελετώνται και θα παρουσιαστούν το επόμενο διάστημα. 

H Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας συμμετέχει με τους Δρ.Ανθή Μπάτζιου, Συνδιευθύντρια του προγράμματος και τους αρχαιολόγους Ιάκωβο Γεωργίου και Δημήτρη Αγνουσιώτη.

Υπό την αιγίδα  του Πολωνικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, συμμετέχουν τρεις επιστημονικοί φορείς, το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας με επί κεφαλής την καθηγήτρια Agata Ulanowska, Συνδιευθύντρια του προγράμματος, το Ινστιτούτο του Καρόλου του Πανεπιστημίου της Πράγας με τον καθηγητή Peter Pavúk και το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης με εκπρόσωπο τον Dr. Filip Francović, ενώ παίρνουν μέρος μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές από τα παραπάνω πανεπιστήμια.