Turkish Presidency |
Διαβουλεύσεις όπου μπήκαν στο τραπέζι όλα τα θέματα - από τα χωρικά ύδατα και τον ελληνικό εναέριο χώρο, μέχρι τη μουσουλμανική μειονότητα και την αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νήσων - δείχνοντας ότι το παζάρι ανάμεσα στις δύο αστικές τάξεις με «διαμεσολαβητές» ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ κλιμακώνεται, αναβαθμίζεται και ετοιμάζονται επικίνδυνοι συμβιβασμοί.
Η συνάντηση με τον Ερντογάν διήρκεσε 45' στο τουρκικό Προεδρικό Μέγαρο στην Αγκυρα, παρουσία και του Τσαβούσογλου. Ηταν η πρώτη συνάντηση του Ερντογάν με Ελληνα αξιωματούχο από τον Δεκέμβρη του 2019, όταν και είχε συναντηθεί με τον Κυρ. Μητσοτάκη. Ακολούθησαν κατ' ιδίαν συνάντηση Δένδια - Τσαβούσογλου και κατόπιν διευρυμένες συνομιλίες των δύο αντιπροσωπειών.
Στις δηλώσεις τους μπροστά στις κάμερες, οι δύο ΥΠΕΞ μίλησαν για «εποικοδομητικό διάλογο» και ανάγκη για «θετική ατζέντα», που «σημαίνει αντίληψη της θέσης του άλλου», δίνοντας μια «γεύση» για το εφ' όλης της ύλης παζάρι των δύο αστικών τάξεων που γίνεται πίσω από τις κλειστές πόρτες καιρό τώρα, ήδη από τις πρώτες επαφές των συμβούλων Ερντογάν και Μητσοτάκη, Καλίν και Σουρανή αντίστοιχα, στο Βερολίνο πέρυσι τον Αύγουστο, όπως και για το πλαίσιο του παζαριού που οριοθετούν τα σχέδια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ.
Ο Τσαβούσογλου σημείωσε πως εξέτασαν «διεξοδικά όλα τα προβλήματα που απασχολούν και τις δύο πλευρές» και πρόσθεσε ότι «στα προβλήματα που έχουμε σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, πράγματι υφίσταται διαφορά απόψεων», υποστηρίζοντας ότι οι τουρκικές έρευνες και εξορύξεις στη Μεσόγειο ήταν «πλήρως νόμιμες» και υπογραμμίζοντας πως η τουρκική ηγεσία «εμμένει στην αρχή του δίκαιου διαμοιρασμού».
Χαρακτήρισε σημαντική την επανέναρξη των «συμβουλευτικών συνομιλιών» και θύμισε την πρόταση Ερντογάν για μια διευρυμένη Σύνοδο για τα «θέματα» της Μεσογείου - πρόταση που προωθεί και η ΕΕ - ενώ σημείωσε πως «στο χρονικό διάστημα που ακολουθεί, θεωρούμε ότι οι επισκέψεις, ένας διάλογος άνευ όρων και προϋποθέσεων και οι εκατέρωθεν επισκέψεις των αρχηγών των κρατών μας θα είναι γόνιμη βάση για τη διεύρυνση και εξέλιξη των επαφών μας», ζητώντας σε άλλο σημείο «να μην προσφεύγουμε σε τρίτους».
Αναφέρθηκε ξανά στις απαιτήσεις της Τουρκίας για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, όπως και για τον περιορισμό του εύρους του ελληνικού εναέριου χώρου, ενώ επαναλαμβάνοντας τα περί «τουρκικής μειονότητας» που ζει στη Θράκη, και σε μια επικίνδυνη δήλωση που μπορεί να «επεκταθεί» κατά το δοκούν και σε όλα τα άλλα ζητήματα, όπως π.χ. η χάραξη των συνόρων, κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση ότι το να μην αναγνωρίζει το δικαίωμα στους μουσουλμάνους της Θράκης «που αισθάνονται Τούρκοι» να το δηλώνουν κιόλας συνιστά «καταπίεση και καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που δεν θα πρέπει «να καταπατώνται εν ονόματι όποιας σύμβασης ή συμφωνίας», πρόσθεσε, απαξιώνοντας τη Συνθήκη της Λοζάνης.
Για το Κυπριακό, και ενόψει της άτυπης 5μερούς στα τέλη του μήνα στη Γενεύη, κάλεσε όλες τις «συμμετέχουσες πλευρές να λάβουν μέρος με τον πλέον θετικό και εποικοδομητικό τρόπο», «να σκεφτούν όλοι με τρόπο ευρύ και ελεύθερο».
Κατά τ' άλλα, ζήτησε να διευρυνθούν οι διμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις και η «αποτελεσματική συνεργασία που θα πρέπει να συνεχίσουμε ως προς τον αντιτρομοκρατικό αγώνα», κατονομάζοντας οργανώσεις όπως η FETO (γκιουλενιστές) και το PKK. Για την «παράνομη και παράτυπη μετανάστευση» ζήτησε «συνεργασία» και όχι «ανταγωνισμό» μεταξύ των δύο μερών, ενώ μετά και τις παρεμβάσεις Δένδια, που μίλησε για «εργαλειοποίηση» του Προσφυγικού, κατηγόρησε την Ελλάδα για επαναπροωθήσεις μεταναστών.
Στις δικές του τοποθετήσεις ο Ν. Δένδιας χαρακτήρισε τη «διατήρηση διαύλων απαραίτητη» ώστε «να εδραιώσουμε την ειρηνική συνεύρεση στη βάση του Διεθνούς Δικαίου» όπως και «των θεμελιακών κανόνων και αξιών»... του ΝΑΤΟ, μέλη του οποίου είναι και οι δύο χώρες, όπως θύμισε, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την οποία επικαλέστηκε κατ' επανάληψη ως τάχα «θεματοφύλακα» των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, κρύβοντας τον ρόλο των δύο ιμπεριαλιστικών οργανισμών στην «αποθράσυνση» της Τουρκίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρέτισε την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών και των πολιτικών διαβουλεύσεων, όπως και των ΜΟΕ, διαδικασία που - όπως αποκάλυψε - θα ακολουθήσει.
Για τις διμερείς σχέσεις, είπε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν πως υπάρχει «πολύ σημαντικό περιθώριο για ανάπτυξη σε τομείς όπως η οικονομία και το εμπόριο», εξ ου και η ελληνική πλευρά κατέθεσε προτάσεις.
Για τα Ευρωτουρκικά, διαβεβαίωσε ότι η Αθήνα στηρίζει την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ «εφόσον η Τουρκία το επιθυμεί», ενώ ως «ευρωτουρκικό ζήτημα» παρουσίασε και το Μεταναστευτικό, υπερασπιζόμενος την κατάπτυστη Συμφωνία εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών.
Για το Κυπριακό, εξέφρασε την ελπίδα «όλες οι πλευρές να προσέλθουν με εποικοδομητικό πνεύμα» για να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις προς δικοινοτική - διζωνική ομοσπονδία, θέση που επίσης παρουσίασε ως «ευρωπαϊκό κεκτημένο».
Μίλησε για το casus belli της Τουρκίας, το οποίο χαρακτήρισε «ζήτημα που δυστυχώς επηρεάζει αρνητικά τις διμερείς μας σχέσεις, αλλά και την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας», λέγοντας μεταξύ άλλων πως «δεν συνάδει ούτε με έναν ΝΑΤΟικό Σύμμαχο», κρύβοντας ότι το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει το Αιγαίο ως «ενιαίο επιχειρησιακά χώρο».
Σημείωσε ακόμα ότι η Τουρκία κάνει παραβιάσεις σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, εστιάζοντας στο γεγονός ότι «έχει παραβιάσει τα ίδια τα δικαιώματα κυριαρχίας της Ελλάδας. Εχει κάνει 400 υπερπτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος (...) Δεν υπάρχει καμία διάταξη Δικαίου που να επιτρέπει πτήση πάνω από το ελληνικό έδαφος. Δεν μιλάω για τη θάλασσα», σε μια προβληματική διατύπωση.
Για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών ζήτησε «να δούμε γιατί υπάρχει στρατός στα νησιά, υπάρχει γιατί απειλούνται από κάπου». Επανέλαβε πως στην Ελλάδα υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα, με βάση τη Συνθήκη της Λοζάνης, ζητώντας «να μην προβάλλονται απόψεις που δεν βοηθούν σε αυτό το θετικό κλίμα που θέλουμε να δημιουργήσουμε».
«Εχουμε ακόμα πολύ δρόμο. Αλλά σήμερα μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα», κατέληξε, δείχνοντας και την κλιμάκωση του παζαριού, και απευθύνοντας και δημόσια πρόσκληση στον Τσαβούσογλου να επισκεφτεί την Αθήνα, με απώτερο στόχο «να προετοιμάσουμε από τις συζητήσεις μας» μια συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη.
Σημειωτέον, πριν τη μετάβασή του στην Τουρκία ο Ν. Δένδιας μετείχε στην Αθήνα στην τριμερή Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας - Κυπριακής Δημοκρατίας - Λιβάνου. Είχε επίσης διμερή συνάντηση με τον Κύπριο ομόλογό του Ν. Χριστοδουλίδη, εστιάζοντας στην επικείμενη Διάσκεψη για το Κυπριακό και «στις περιφερειακές εξελίξεις και τη συνεργασία».
Η επίσκεψη Δένδια έγινε στον απόηχο των δηλώσεων του Τούρκου Προέδρου, ο οποίος λίγο πριν την επίσκεψη υπεραμύνθηκε ξανά της συμφωνίας με τη Λιβύη και επανέλαβε ότι μαζί με τη Λιβύη θα επιμείνουν «τόσο για τις σεισμικές έρευνες, όσο και για τις γεωτρήσεις», ενώ σχολίασε ότι «η Ελλάδα ενοχλήθηκε από αυτό, επειδή δεν διαθέτει αυτές τις δυνατότητες. Αλλά η Ελλάδα δεν έχει ούτε δικαιώματα όπως εμείς (...) Σε όλες αυτές τις συγκρούσεις και εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, η κατάσταση θα ήταν διαφορετική αν δεν είχαμε μία ήπια στάση. Ομως δείξαμε κατανόηση. Οταν χρειάστηκε κάναμε συντήρηση στα γεωτρύπανά μας, κάναμε συντήρηση στις σεισμικές έρευνες, αλλά πάντα λέγαμε ένα πράγμα: "Οσον αφορά την Κύπρο, δεν θα αφήσουμε ποτέ κανέναν να καταπατήσει τα δικαιώματα της Βόρειας Κύπρου, και αν είναι απαραίτητο θα παρέμβουμε". Προς το παρόν, τα πλοία μας βρίσκονται υπ' ατμόν. Αν χρειαστεί οποιαδήποτε στιγμή είναι έτοιμα να κάνουν και τις κινήσεις τους, και εμείς δεν αποφεύγουμε τις διαπραγματεύσεις. Αρκεί να σέβονται την Τουρκία».
Ενδεικτικές της ευρύτερης κινητικότητας είναι και οι χτεσινές ανακοινώσεις του Τσαβούσογλου ότι αρχές Μάη αντιπροσωπεία της τουρκικής κυβέρνησης θα πάει στην Αίγυπτο για να συζητήσει την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, διαρκή είναι και τα παζάρια της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον, καθώς εδώ και καιρό οι δύο πλευρές έχουν διαμηνύσει ετοιμότητα να διαπραγματευτούν συγκεκριμένα πάνω σε σοβαρές διαφωνίες. Οπως ανακοίνωσε ο Τσαβούσογλου, η τουρκική κυβέρνηση υπέβαλε στην Ουάσιγκτον «μία έκθεση που αποκαλούμε "non paper"», με συγκεκριμένες προτάσεις για έναν «οδικό χάρτη» ανάπτυξης της διμερούς συνεργασίας. «Εχουμε συζητήσει για τους (σ.σ. ρωσικούς πυραύλους που αγόρασε η Τουρκία) "S-400", για τη FETO και την υποστήριξη των ΗΠΑ προς τρομοκρατικές οργανώσεις (σ.σ. Κούρδων). Εχουμε συζητήσει για σκέψεις αλλά και ενέργειες σχετικά με το Αφγανιστάν, τη Συρία, άλλα περιφερειακά θέματα. Συμφωνούμε ότι είναι απαραίτητο να επεξεργαστούμε έναν "οδικό χάρτη" πάνω σε όλα αυτά... Οι ΗΠΑ δουλεύουν πάνω σε αυτό το "non paper"». Κατέληξε δε ότι «για να λύσουμε άλλα προβλήματα, χρειάζεται να διαπραγματευτούμε, αυτό μπορεί να γίνει συνολικά».
Στο μεταξύ, σήμερα ο Τσαβούσογλου αναμένεται πάλι στα Κατεχόμενα, καθώς εντείνονται οι προετοιμασίες για την άτυπη 5μερή Διακεψη για το Κυπριακό που οργανώνει ο ΟΗΕ στη Γενεύη στις 27 - 29 Απρίλη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου