Κενό γράμμα, πριν ακόμη λάβει σάρκα και οστά, έχει καταστεί ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών των επιχειρήσεων σε δημόσια, ασφαλιστικά ταμεία, προμηθευτές και εργαζομένους, νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας το οποίο πρόκειται να ψηφιστεί από τη Βουλή μέχρι το τέλος του μήνα.

Μπορεί να απαιτήθηκαν πάνω από δύο χρόνια για να συνταχθεί το κείμενο, ωστόσο η τελική μορφή του νομοσχεδίου που πάει προς ψήφιση στη Βουλή δεν έχει καμία σχέση με τη βασική φιλοσοφία της ρύθμισης για μαζικές και γρήγορες διαδικασίες αναδιάρθρωσης των υπερχρεωμένων μεν, βιώσιμων δε επιχειρήσεων.
Αντιθέτως, η κυβέρνηση φρόντισε μέσω αυτής της ρύθμισης να εξυπηρετήσει την εν δυνάμει κομματική της πελατεία, δίνοντας τη δυνατότητα σχεδόν σε όλους να υποβάλουν τα χαρτιά τους, μπλοκάροντας το σύστημα. Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι μπορούν να ενταχθούν στον νόμο όχι μόνο επιχειρηματικά χρέη άνω των 20.000 ευρώ, αλλά και προσωπικά χρέη που έχουν οι επιχειρηματίες. Επίσης, το υπουργείο Οικονομίας φρόντισε να ικανοποιήσει τους ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι ας σημειωθεί ότι μένουν μεν εκτός, μπορούν όμως να ρυθμίσουν τις οφειλές τους στη βάση διμερών συμφωνιών με το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Συν όλα τα άλλα, μέσω της συγκεκριμένης ρύθμισης ανοίγει ο δρόμος για αναβίωση της ρύθμισης των 120 δόσεων για χρέη προς Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, ακόμα και αν το σύνολο των οφειλών αυτών είναι κάτω των 20.000 ευρώ.
Και όχι μόνο αυτό. Τα 25 δικαιολογητικά που πρέπει να καταθέσει ο ενδιαφερόμενος επιχειρηματίας για να ξεκινήσει η διαδικασία και τα 19 στάδιαγια να προχωρήσει αυτή μέχρι να καταλήξει το σχέδιο στο δικαστήριο για επικύρωση τινάζουν στον αέρα οποιαδήποτε προσπάθεια για επαναφορά των βιώσιμων επιχειρήσεων στον ενάρετο κύκλο.
Η εμπειρία από τον νόμο Κατσέλη είναι νωπή και έχει επισημανθεί από το τραπεζικό σύστημα προς τους κυβερνώντες. Το τραπεζικό σύστημα αντιμετωπίζει τις αδυναμίες του νόμου Κατσέλη, καθώς εκκρεμούν χιλιάδες αιτήσεις ένταξης δανειοληπτών που έχουν πάρει δικάσιμο ακόμα και για μετά το 2030.
320 συντονιστές για 400.000 αναδιαρθρώσεις!
Βέβαια, πριν φτάσει το σχέδιο αναδιάρθρωσης του ενδιαφερόμενου επιχειρηματία προς επικύρωση στο δικαστήριο, απαιτείται ο συντονιστής να "μαζέψει" πιστωτές και επιχειρηματία για να προχωρήσουν στη σύνταξη του σχεδίου. Ρόλο που θα αναλάβουν 320 διαμεσολαβητές για να φέρουν εις πέρας 400.000 επιχειρήσεις οι οποίες εν δυνάμει θα μπορέσουν να αιτηθούν της ένταξής τους στη ρύθμιση. Δηλαδή, καθένας από τους 320 διαμεσολαβητές αλλά και ομάδες από ελεγκτικές εταιρείες που θα ασχοληθούν με τις περιπτώσεις των μεγάλων επιχειρήσεων θα πρέπει να διαχειριστούν 1.250 περιπτώσεις έκαστος! Κάτι που είναι εκ των πραγμάτων ανέφικτο.
Βέβαια, ο αρμόδιος υπουργός, κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου, την περασμένη Δευτέρα, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου παρουσίασης της συγκεκριμένης νομοθετικής πρωτοβουλίας, φρόντισε να μη δώσει συγκεκριμένο αριθμό επιχειρήσεων που θα μπορούν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό μηχανισμό, κάτι που είχε κάνει στο παρελθόν, περιοριζόμενος απλώς να δηλώσει πως εν δυνάμει θα μπορούσαν να ενταχθούν 400.000 επιχειρήσεις. Εντύπωση ακόμα προκαλεί το γεγονός ότι ο κ. Παπαδημητρίου και, κατ' επέκταση, η κυβέρνηση δεν μπορούν να πουν ποιο θα είναι το όφελος για την ελληνική οικονομία, ούτε φυσικά το κόστος για αμοιβές συντονιστών και εμπειρογνωμόνων, αλλά και το ύψος της απώλειας εσόδων από τη διαγραφή προστίμων και προσαυξήσεων ή τόκων εκπρόθεσμης καταβολής ή και βασικής οφειλής απαιτήσεων του Δημοσίου. Από την Ειδική Έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο προκύπτει πως το μάρμαρο θα το πληρώσουμε όλοι μέσω του κρατικού Προϋπολογισμού.
Ένας εξωδικαστικός που λειτουργεί μέσω δικαστηρίων
Αυτό, όμως, δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. Η συγκεκριμένη ρύθμιση μπορεί να φέρει τον βαρύγδουπο τίτλο "εξωδικαστικό μηχανισμός ρύθμισης οφειλών", η ουσία όμως είναι ότι οποιαδήποτε ρύθμιση αναγκαστικά θα περάσει μέσα από τα δικαστήρια. Αυτό στην πράξη ναρκοθετεί την όλη προσπάθεια για άμεση επίλυση του προβλήματος. Και αυτό, γιατί μετά την υποβολή της αίτησης ξεκινά η διαδικασία διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές για να εξασφαλιστεί λύση ρύθμισης και με τον χρόνο να προσδιορίζεται από 1 μήνα για τις μικρές επιχειρήσεις έως 6 μήνες για τις μεγάλες. Μετά τις διαπραγματεύσεις και τη σύνταξη του σχεδίου αναδιάρθρωσης, έρχεται η επικύρωση της συμφωνίας από το δικαστήριο, όπου απαιτείται ένα πεντάμηνο προκειμένου να επικυρώσει τη συμφωνία. Συγκεκριμένα, τάσσεται προθεσμία δύο μηνών από την κατάθεση της αίτησης επικύρωσης της συμφωνίας για τον προσδιορισμό της συζήτησης και τρεις μήνες από την ημερομηνία της συζήτησης για τη δημοσίευση της απόφασης από το δικαστήριο.
Μια απλή διαίρεση είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς το μέγεθος του ανέφικτου. Αν υποτεθεί ότι θα φτάσουν για επικύρωση, π.χ., 100.000 συμφωνίες εξωδικαστικού μέσα στο 2018, τα δικαστήρια θα πρέπει καθημερινά να εξετάζουν και να επικυρώνουν περίπου 400 συμφωνίες! Για το θέμα αυτό έχουν εκφράσει τον προβληματισμό τους και οι τραπεζίτες, πριν ακόμη την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Με δεδομένο ότι τον εξωδικαστικό των επιχειρήσεων αναμένουν χιλιάδες επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, δεν αποκλείουν, εφόσον δεν υπάρξουν αλλαγές, να συσσωρευτούν υποθέσεις στα δικαστήρια και να ναυαγήσει η προσπάθεια αντιμετώπισης των "κόκκινων" επιχειρηματικών δανείων, με σοβαρές επιπτώσεις στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στις τράπεζες για τη μείωσή τους έως το 2019, αλλά και για την κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού συστήματος.
Στον "αέρα" και η ηλεκτρονική πλατφόρμα
Βέβαια, πριν από όλα τα άλλα θα πρέπει να δημιουργηθεί η ηλεκτρονική πλατφόρμα (σε αυτή θα πέσουν όλες οι αιτήσεις των ενδιαφερόμενων επιχειρηματιών), η οποία "χτίζεται" από τον περασμένο Οκτώβριο. Επειδή, όμως, ο νομοθέτης εκτιμά ότι η συγκεκριμένη πλατφόρμα ενδέχεται να μην είναι έτοιμη μέσα σε ένα τρίμηνο μετά την ψήφιση του νόμου (δηλαδή να μην είναι στον "αέρα" τον Ιούλιο), για τον λόγο αυτό υπάρχει πρόβλεψη οι αιτήσεις να υποβάλλονται σε έντυπη και ψηφιακή μορφή στις Διευθύνσεις Ανάπτυξης των Περιφερειακών Ενοτήτων, ενώ τα συνοδευτικά της αίτησης έγγραφα και δικαιολογητικά να υποβάλλονται στις ως άνω υπηρεσίες σε ψηφιακή μορφή, δηλαδή αποθηκευμένα CD ROM ή USB sticks!