ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ Ομιλήτρια η φιλόλογος και συγγραφέας Μαρία Δελήτσικου-Παπαχρίστου που, εκτός από το άρτιο από κάθε άποψη βιβλίο της, με το ίδιο θέμα, Η παραδοσιακή Γυναικεία Φορεσιά της Σκοπέλου, έχει συγγράψει δύο ακόμα βιβλία: Στη Σκόπελο όπως τα πεύκα..., ...

της Μαρίας Κοτοπούλη

Ο εθελοντισμός στην Ελλάδα βρήκε την καλύτερή του έκφραση στο περίφημο Λύκειο Ελληνίδων, το οποίο ιδρύθηκε το 1911 από την Καλλιρόη Παρρέν, πρωτοπόρο του φεμινιστικού κινήματος και ήταν αυτή που αγωνίστηκε από τις στήλες της Εφημερίδας των Κυριών για τα δικαιώματα της γυναίκας, για μόρφωση, εργασία, αξιοπρέπεια. Σκοπός του Λυκείου ήταν και είναι η προβολή και διάδοση της πλούσιας Ελληνικής Παράδοσης, η ανάδειξη των αισθητικών, εθνικών και κοινωνικών αξιών. «Αρχηγό και απόστολο του σεμνού ελληνικού φεμινισμού» την είχε αποκαλέσει ο Γρηγόριος Ξενόπουλος. Σε μια εποχή, όπου οι γυναίκες δεν πήγαιναν στο πανεπιστήμιο, τις χρησιμοποιούσαν μόνο σε δευτερεύουσες εργασίες ή έμεναν στο σπίτι, η Καλλιρόη Παρρέν τόλμησε και αγωνίστηκε για την ανύψωση του μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου της Ελληνίδας γυναίκας. Το Λύκειο στηρίζεται στην εθελοντική προσφορά των μελών του. Η παρουσία του δυναμική όλα αυτά τα χρόνια, συνεχίζει με διάφορες εκδηλώσεις τον «Αγώνα τον Καλό».

Μια τέτοια εκδήλωση είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε στις 21-1-2014 στην κατάμεστη νεοκλασική αίθουσα του Λυκείου Ελληνίδων, όπου η ηγετική ομάδα των κυριών, με πρωτεργάτιδα την έφορο του εργαστηρίου εθνικών ενδυμασιών Έφη Μαρδιτσοπούλου, οργάνωσε μια θαυμάσια βραδιά, την αφιερωμένη στην «Παραδοσιακή Γυναικεία Φορεσιά της Σκοπέλου». Ομιλήτρια η φιλόλογος και συγγραφέας Μαρία Δελήτσικου-Παπαχρίστου που, εκτός από το άρτιο από κάθε άποψη βιβλίο της, με το ίδιο θέμα, Η παραδοσιακή Γυναικεία Φορεσιά της Σκοπέλου, έχει συγγράψει δύο ακόμα βιβλία: Στη Σκόπελο όπως τα πεύκα..., και Σκοπέλου γεύσεως δώρα.
Πώς μπορεί ένα θέμα για την τοπική παραδοσιακή φορεσιά να γίνει συναρπαστικό για το ακροατήριο, αναρωτιόμασταν ανηφορίζοντας την οδό Δημοκρίτου. Κι όμως μπορεί, όταν η ομιλήτρια προσδίδει κοινωκοϊστορική διάσταση στο ένδυμα, το εντάσσει στην καθημερινή και γιορτινή ζωή, αναδεικνύει τη σημασία του κατά τη γαμήλια τελετή, αποκαλύπτει στο ακροατήριο τη γοητεία, την αρχοντιά και την υπερηφάνεια των γυναικών που έφεραν το ένδυμα, ένδυμα φτιαγμένο με τον προσωπικό τους μόχθο. Στα σαράντα πέντε περίπου λεπτά που κράτησε η ομιλία, μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες της πατρίδας μας παραδοσιακή φορεσιά. Τεκμηριωμένη επιστημονικά μας βοήθησε να διεισδύσουμε στον κόσμο της εποχής στην οποία αυτή μορφοποιήθηκε κι όπως η ομιλήτρια την ξετύλιγε με λεπτομέρεια μπροστά μας και έπεφταν οι εικόνες η μια μετά την άλλη στην οθόνη, εμείς λικνιστήκαμε στις πτυχές, τις βουτηγμένες μέσα στο «λουλάκι της θάλασσας» της καθημερινής φουστάνας. Ανεβήκαμε στους αιθέρες με το λευκό τής «σαν το χιόνι λαμπερής» «βόλτας», θάμπωσαν τα μάτια μας με τα χρυσοκεντήματά της, μας χάιδεψαν τα βελούδα και τα ατλάζια της και είδαμε πάνω στο μαύρο χρώμα την «αξιοπρέπεια και τη μελαγχολία», όπως εύστοχα ερμήνευσε η ομιλήτρια τα συναισθήματα των γυναικών, τα κεκρυμμένα, θα προσθέταμε, κάτω από μία πανδαισία χρωμάτων. Συνεχίζοντας, μας εξήγησε πώς ανέδειξε η Σκοπελίτισσα με ψιλοβελονιά όχι μόνο τον περιβάλλοντα χώρο της «μ' ό,τι και μ' όσα απάνω του κι αν κρύβει» αλλά και όλο τον πλούσιο εσωτερικό της κόσμο. Μας μίλησε ακόμα για τα αισθήματα αγωνίας των γυναικών για την εξεύρεση μέσων για τα πανάκριβα υλικά, γιατί η φορεσιά στοίχιζε όσο και ένα σπίτι. Αυτό τις κάμει ευρηματικές. Γίνονται οι ίδιες όχι μόνο δημιουργοί ενός εκπληκτικού καλλιτεχνήματος αλλά και παραγωγοί της πρώτης ύλης, εκτρέφοντας κουκούλια για να πάρουν το μετάξι και να κατασκευάσουν ό,τι μεταξωτό απαρτίζει τη φορεσιά τους, να βάψουν τις κλωστές για να κεντήσουν τον ποδόγυρό της. Και είναι οι ίδιες που θα εξυφάνουν το «αιθερόπλαστο αλέμι» κατά τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ή τον «αραχνοϋφή πέπλο» τους κατά τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη. Σκουλαρίκια, περιδέραια με μαργαριτάρια, μενταγιόν, πόρπες, δαχτυλίδια, και βραχιόλια (περικάρπια) είναι τα στολίδια που θα συμπληρώσουν τη φορεσιά και θα αναδείξουν το κάλλος των γυναικών, την οικογενειακή και κοινωνική τους θέση καθώς και την οικονομική τους επιφάνεια.
Την τόσο ενδιαφέρουσα και τελικά συναρπαστική ομιλία της Μαρίας Δελήτσικου Παπαχρίστου πλαισίωσαν πανέμορφα, λυγερόκορμα κορίτσια και αγόρια που χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς και γέμισαν την αίθουσα με την ομορφιά και τη λεβεντιά τους. Αφού πρώτα εκφράσουμε το θαυμασμό μας για το σπουδαίο έργο του Λυκείου Ελληνίδων, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε και την ομιλήτρια που με τον γενναιόδωρο, αποκαλυπτικό της λόγο, μας μύησε στα άδυτα της παραδοσιακής γυναικείας φορεσιάς της Σκοπέλου.