Ανεργία, παραγωγικότητα και 1.388.000 ερωτήματα

Στο 27,8% διαμορφώθηκε η ανεργία στην Ελλάδα τον Οκτώβριο, σημειώνοντας  αύξηση σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (27,7%), σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, που δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα. Ειδικότερα στην Ελλάδα, ο αριθμός των ανέργων τον Οκτώβριο έφτασε τα 1,388 εκατομμύρια. Δεν υπάρχουν στοιχεία για την ανεργία στην Ελλάδα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο.

Σταθερή στο 12% παραμένει η ανεργία στην ευρωζώνη από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο.

Συνολικά, τον Δεκέμβριο καταγράφονται 26,200 εκατομμύρια άνεργοι στην ΕΕ και 19,010 εκατομμύρια άνεργοι στην ευρωζώνη.

Τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας στην ΕΕ καταγράφονται στην Ελλάδα (27,8% τον Οκτώβριο), στην Ισπανία (25,8%), στην Κροατία (18,6%) και την Κύπρο (17,5%).

Η μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας μέσα σε έναν χρόνο καταγράφεται στην Κύπρο (από 13,9% σε 17,5%) και στην Ελλάδα (από 26,1% τον Οκτώβριο του 2012 σε 27,8% τον Οκτώβριο του 2013).

Τέλος, αύξηση σημειώθηκε στα ποσοστά ανεργίας των νέων (κάτω των 25 ετών) στην Ελλάδα, από 56,8% το Σεπτέμβριο, στο 59,2% τον Οκτώβριο.

Με αυτά τα ποσοστά, η Ελλάδα εξακολουθεί να κατέχει τη θλιβερή πρωτιά στην ΕΕ στην ανεργία των νέων και ακολουθούν η Ισπανία (54,3%) και η Κροατία (49,2%).

Αυτά είναι τα νούμερα, που έρχονται να διευκρινίσουν τον πανηγυρισμό του πρωθυπουργού ότι η Ελλάδα έγινε επιτέλους μια …κανονική χώρα.

Μας έφερε λοιπόν η θεομηνία της κρίσης, μια υψηλή ανεργία, κάτι σαν τραγικό αλλά φυσικό και αναπόδραστο φαινόμενο;

Ας το δούμε αλλιώς.

Πρώτο, ας συγκρατήσουμε ότι η έξαρση της ανεργίας  συμβαίνει σε  όλο τον καπιταλιστικό κόσμο και όχι μόνο στην Ελλάδα ή στην Κύπρο και την Ισπανία.  Εκεί πράγματι παροξύνεται λόγω των ‘’προγραμμάτων σωτηρίας’’ της ΕΕ και του ΔΝΤ.

Δεύτερο, το ζήτημα της ανεργίας, έχει μια διαχρονική εξέλιξη  που  έχει τη σημασία να τη δούμε.

Τι μας λέει το παρακάτω σχηματικό διάγραμμα, με στοιχεία από τις ΗΠΑ για το 2004;

Ένας μέσος εργάτης χρειαζόταν μόνο 11 ώρες εργασίας τη βδομάδα για  την ίδια παραγωγή με ένα εργάτη ο οποίος το 1950 θα εργαζόταν 40 ώρες τη βδομάδα.

Παρατηρούμε ότι ο αριθμός των ωρών εργασίας τη βδομάδα που απαιτούνται για το ίδιο αποτέλεσμα  παραγωγής  μιας εργασίας  40 ωρών τη βδομάδα το 1950, μειώνεται κατά μία ώρα ανά έτος μέχρι τα μέσα του 1970. Στην  συνέχεια ελαττώνεται με ένα ρυθμό περίπου μισής ώρας κάθε χρονιά.

Τα στοιχεία τα διαγράμματος σταματούν στο 2004. Αν όμως υποτεθεί ότι η παραγωγικότητα βαίνει αυξανόμενη με τους μειωμένους έστω ρυθμούς ποια θα είναι η εικόνα το 2050;

Το επόμενο διάγραμμα, μας λέει ότι σε 40 περίπου χρόνια, το 2050, ένας εργάτης θα χρειάζεται 6 ώρες για  την ίδια παραγωγή, που θα παρήγαγε ένας εργάτης  το 1950 σε 40 ώρες.

Λέτε να συμβεί, όπως το υπαγορεύει η λογική, η δυνατότητα και το συλλογικό κοινωνικό συμφέρον για απαλλαγή από το άχθος και αύξηση του ελεύθερου δημιουργικού χρόνου κοινωνικής ζωής;

Κάπως έτσι σκέφτονταν οι εργαζόμενοι, λίγα χρόνια πριν την προηγούμενη μεγάλη κρίση του περασμένου αιώνα το 1929. Στο εργατικό κίνημα ήταν εμπεδωμένη η πεποίθηση ότι η κοινωνική πρόοδος κάλλιστα μπορεί να συμβαδίσει με την άνοδο των μισθών και την ταυτόχρονη μείωση των ωρών εργασίας.

Η έκρηξη της παραγωγικότητας μα και η εφιαλτική εμφάνιση της προοπτικής κρίσης υπερπαραγωγής και πλεοναζόντων εμπορευμάτων, έδειχνε προς αυτή την κατεύθυνση.

Μετά την κατάχτηση της 8ωρης εργασίας τη μέρα, η πολιτική διεκδίκηση για το χρόνο μεταφέρθηκε στην απαίτηση της αργίας του Σαββάτου και στην πενθήμερη εργασία. Στη δε δεκαετία του 30 το Κογκρέσο των ΗΠΑ ‘’ταλαιπωρήθηκε’’  να συζητάει επί τρία χρόνια ένα νομοσχέδιο για εργάσιμη βδομάδα 30 ωρών!

‘Ήταν λογικό. Η ιστορία δε θα γύριζε πίσω.

Ο πλεονάζον πλέον χρόνος εργασίας, ακριβώς χάρη στην εργασία, είτε θα μετατρεπόταν σε ανεργία κάποιων είτε σε λιγότερη δουλειά όλων. Πλήρης απασχόληση  στον καπιταλισμό και μάλιστα χωρίς μείωση αποδοχών δε θα μπορούσε να υπάρξει, σε έκταση που να αποτρέπει την άχρηστη παραγωγή και το φόβο των κρίσεων. Και δεν υπήρξε ποτέ, ούτε θα υπάρξει.

Η αντίδραση της αστικής τάξης ήταν  απλή: όχι αύξηση του ελεύθερου χρόνου για όλους, αλλά έλεγχος της εργασίας μέσω της ανεργίας, με παράλληλη διέξοδο προς την κατανάλωση, ώστε να τονώνεται η ζήτηση και συνεπώς η παραγωγή και να φουσκώνουν τα κέρδη. Η αύξηση του ελεύθερου χρόνου θεωρήθηκε απειλή της ανάπτυξης και ειδικά για τις ΗΠΑ παράγοντας εκφυλισμού της κοινωνίας και αντι-αμερικάνικη μη  πατριωτική στάση. Σε ανακοίνωση της Εθνικής Ένωσης Βιομηχάνων στις ΗΠΑ το 1922, το αίτημα για αργία του Σαββάτου, εξισωνόταν με ''έγκλημα, σάπισμα, κακία, καταστροφή ανθρώπινης φυσικής ικανότητας, διαφθορά, αύξηση του ριζοσπαστισμού, αύξηση χρεών, εκφυλισμό και κατάπτωση’’. Σα να ακούς την τρόικα δηλαδή…

Η εργατική πάλη και η κοινωνική πίεση αντιμετωπίστηκε με ένα αναγκαίο συμβιβασμό: Υψηλοί μισθοί,  σεβαστό επίπεδο ζωής, γενναία καταναλωτική δυνατότητα. Και ήταν μια πρόταση την οποία το εργατικό κίνημα στις ΗΠΑ, όχι χωρίς αντιστάσεις, την δέχτηκε. Οι διεκδικήσεις για μείωση του εργάσιμου χρόνου σταμάτησαν σχεδόν οριστικά στις ΗΠΑ πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ευρώπη άντεξαν περισσότερο, αλλά χωρίς στην ουσία να αποτελούν πολιτικό πρόγραμμα από τα κομμουνιστικά και εργατικά κόμματα. Παρέμεινε, μέχρι να εκλείψεις σχεδόν στις μέρες μας σαν ψοφοδεές συνδικαλιστικό αίτημα, ανάμεσα σε χίλια άλλα.

Να όμως που πρέπει να τεθεί και πάλι η απαίτηση για 30 ώρες δουλειά και 6ωρη εργασία. Όχι επειδή κανείς βιάζεται για τον κομμουνισμό (αχ αυτό το κόμπλεξ της φοβισμένης αριστεράς!), αλλά γιατί πρέπει να ζήσουν οι άνθρωποι, να μη ξενιτεύονται, να μη σκυλοπνίγονται, να μη φαγώνονται σα τα σκυλιά. Διαφορετικά θα κοιτάζουμε σα χάνοι τις εξαγγελίες περί ανέργων της κυβέρνησης για την τετράμηνη  εκ περιτροπής ‘’απασχόληση’’  με δόσεις,  των 400 ευρώ, που μετατρέπουν τους ανέργους σε ταπεινωμένους σιτιζόμενους τροφίμους της ελεεινότητας που λέγεται ΕΣΠΑ.

Άλλωστε σήμερα πλέον δεν ισχύει το αντικίνητρο του συμβιβασμού και του ''κοινωνικού συμβολαίου''. Μπορούμε να μιλήσουμε για υψηλές αποδοχές και σταθερή απαχόληση όσων εργάζονται; Μόνο ως ανέκδοτο. Αντίθετα, μαζικοποιείται μια νέα κατηγορία: Εργαζόμενοι φτωχοί.

Να γιατί η εποχή μας είναι ριζικά διαφορετικοί, ενώ δυστυχώς η αριστερά και το εργατικό κίνημα, εν πολλοίς,  μένουν στα ίδια και φτωχά...