Του συνεργάτη μας Πέτρου Μαζαράκη
Με κάθε επισημότητα επιβεβαιώθηκε το τελευταίο διάστημα ο ανεπίσημος, μέχρι πρότινος, «έρωτας» κυβέρνησης - ξενοδόχων. Μια σχέση συμφέροντος από την οποία η κυβέρνηση προσδοκά πολιτικά οφέλη, ενώ οι ισχυροί ξενοδόχοι προσβλέπουν σε ευνοϊκές ρυθμίσεις για δάνεια και επενδύσεις, αλλά και γενναίο μερίδιο από την πίτα των αποκρατικοποιήσεων φιλέτων της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου, λιμανιών και αεροδρομίων.
Βέβαιοι, χαμένοι θα πρέπει να θεωρούνται οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, καθώς η κυβέρνηση εμφανίζεται πρόθυμη να θυσιάσει τους μισθούς και τα εργασιακά τους δικαιώματα προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις εγχώριων και ξένων ομίλων που θέλουν να αποκτήσουν «κοψοχρονιά» τα φιλέτα της περιουσίας του Δημοσίου. Χαμένοι, όμως, είναι ήδη χιλιάδες μικροί επιχειρηματίες του τουρισμού, οι οποίοι συνθλίβονται από την οικονομική κρίση και την ασφυκτική πίεση των μεγάλων ομίλων του χώρου.
Η κυβέρνηση φέρεται να επιλέγει τον τουρισμό ως το επικοινωνιακό σωσίβιο που χρειάζεται προκειμένου να εμφανίσει ενδείξεις έστω ότι η πολιτική της πιάνει τόπο και η οικονομική ανάκαμψη βρίσκεται προ των πυλών. Στο πλαίσιο αυτό σπεύδει να προσφέρει στους μεγαλοξενοδόχους γενναία «προίκα» και ατελείωτα δώρα.

Αρχικά, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) απέκτησε θεσμικό ρόλο καθώς χρίστηκε επίσημος «κοινωνικός εταίρος». Σηματοδοτώντας με αυτό τον τρόπο τις ανακατατάξεις που συντελούνται στην ηγεσία της οικονομικής ολιγαρχίας της χώρας, με τους ισχυρούς επιχειρηματίες του τουρισμού να ενισχύουν διαρκώς τη θέση τους.
Τα κυβερνητικά δώρα προς τους ξενοδόχους δεν έχουν τέλος καθώς ακολουθεί πολυνομοσχέδιο για τον τουρισμό (σ.σ. δόθηκε για διαβούλευση την περασμένη Τετάρτη) με πλήθος ευνοϊκών ρυθμίσεων.
Ρεσάλτο συμφερόντων στον ΕΟΤ
Δρομολογείται, παράλληλα, η αναδιοργάνωση του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ). Ο τελευταίος, μάλιστα, απέκτησε νέο ΔΣ στο οποίο μετέχουν οι πρόεδροι τριών ενώσεων ξενοδόχων με προφανείς συμβολισμούς: Ο Γρ. Τάσιος της Χαλκιδικής απ’ όπου προέρχεται και ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, ο Α. Φιορεντίνος της Μυκόνου, ο οποίος είναι, ταυτόχρονα, αντιπρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ) και γγ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) και ο Α. Καμπουράκης της Ρόδου, γνωστός μεγαλοξενοδόχος.
Ας σημειωθεί ότι οι ξενοδόχοι των συγκεκριμένων περιοχών μαζί με τους αντίστοιχους της Κρήτης μοιράζονται τη μερίδα του λέοντος των τουριστικών εισπράξεων κάθε καλοκαίρι αφού εκεί κατευθύνονται οι περισσότεροι ξένοι τουρίστες.
Επιπλέον, σ’ αυτές τις περιοχές επικρατούν συνθήκες εργασιακής ζούγκλας καθώς οργιάζει η ανασφάλιστη εργασία (αγγίζει το 60% σε κάποιες περιπτώσεις), χιλιάδες εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι επί μήνες, ενώ τα γραφεία Επιθεώρησης Εργασίας πρακτικά δεν λειτουργούν, αφού στελεχώνονται μόλις από 1-2 υπαλλήλους, οι οποίοι καλούνται να ελέγξουν χιλιάδες επιχειρήσεις, αρκετές από τις οποίες ανήκουν σε ισχυρούς τοπικούς παράγοντες με πολιτικές διασυνδέσεις στα κόμματα που κυβερνούν διαχρονικά τη χώρα.
Η κυβέρνηση καλλιεργεί κλίμα αισιοδοξίας για οικονομική ανάκαμψη στα χρόνια που ακολουθούν.
Στο ίδιο μήκος κύματος οι ξενοδόχοι σπεύδουν να προσφέρουν στην κυβέρνηση προσδοκίες για άμεση ανάκαμψη της τουριστικής κίνησης από το εξωτερικό και περισσότερες τουριστικές εισπράξεις υπό προϋποθέσεις. Προϋποθέσεις όπως η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς κρουαζιέρας, των ακτοπλοϊκών συνδέσεων, της αγοράς αερομεταφορών, αλλά και ευνοϊκές ρυθμίσεις ώστε να εισέλθουν στην ελληνική αγορά γνωστές ξενοδοχειακές αλυσίδες.
Κερδισμένοι μόνο οι μεγάλοι όμιλοι
Αποκαλυπτικά είναι, ωστόσο, τα πιο πρόσφατα στοιχεία που παρουσίασε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ). Είναι αποκαλυπτικά για το ποιοι ωφελούνται από την οικονομική κρίση. Αυτοί δεν είναι άλλοι παρά οι ισχυροί ξενοδοχειακοί όμιλοι και μεγαλοξενοδόχοι περιοχών όπως η Κρήτη, η Ρόδος και η Κως η Χαλκιδική, η Μύκονος και η Σαντορίνη,
Και ελάχιστες επιχειρήσεις σε περιοχές όπως η Κέρκυρα, η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά και η Δυτ. Πελοπόννησος.
Τα στοιχεία δείχνουν πως, παρά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης, συγκρίνοντας το διάστημα Γενάρης - Νοέμβρης, από το 2009 μέχρι το 2012, η αεροπορική κίνηση από το εξωτερικό (αφίξεις) αυξήθηκε 2,48%. Τον περασμένο Ιούλιο, μάλιστα, τα κατειλημμένα δωμάτια ήταν περισσότερα ακόμα και από τον αντίστοιχο μήνα του 2011, όταν κατέφθαναν καραβιές ξένοι τουρίστες που επρόκειτο να ταξιδέψουν στις χώρες της Βόρειας Αφρικής, αλλά τελικά προτίμησαν τη χώρα μας εξαιτίας των πολεμικών επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ στη Λιβύη και την ανάφλεξη που είχε πυροδοτηθεί στις χώρες της περιοχής.
Κι ενώ το τουριστικό ρεύμα από το εξωτερικό κατέγραφε άνοδο, εκατοντάδες ξενοδοχεία παρέμεναν κλειστά ή λειτουργούσαν για μικρότερη περίοδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι την περίοδο 2008-2012 λειτούργησαν 12% λιγότερα δωμάτια στις γνωστότερες τουριστικές περιοχές, παρά την αυξημένη τουριστική κίνηση.
Κερδισμένες από αυτό ήταν οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που λειτούργησαν και ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα από αυτά, τα οποία κατάφεραν να διαθέσουν 7,9% περισσότερα δωμάτιά τους.
Ενδεικτικό του ανελέητου ανταγωνισμού των ξενοδόχων είναι το γεγονός πως ενώ πολλά ξενοδοχεία στις τουριστικές περιοχές παρέμεναν κλειστά λόγω αναδουλειάς κι ενώ το ίδιο συνέβαινε και στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, εντούτοις άνοιξαν νέα ξενοδοχεία στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Προσβλέποντας να «αρπάξουν» την πελατεία εκείνων που δεν θα άντεχαν στην κρίση.
Οι αριθμοί, ως συνήθως, αποτυπώνουν μόνο ένα μέρος της αλήθειας. Έτσι, την περίοδο 2008-2012 τα ξενοδοχεία της χώρας εμφανίζουν μείωση εσόδων της τάξης του 22,7%. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι στις κύριες τουριστικές περιοχές η μείωση ήταν της τάξης του 10%, ενώ οι ισχυρές επιχειρήσεις του κλάδου είτε δεν εμφάνισαν μείωση ή κατέγραψαν ακόμα και αύξηση εσόδων. Την ίδια στιγμή οι αμοιβές των εργαζομένων μειώνονταν δραματικά με πρόσχημα την επιβίωση των επιχειρήσεων…
Κι ενώ η μείωση εσόδων στις τουριστικές περιοχές ήταν «ελεγχόμενη» στα επίπεδα του 10%, τα μικρά ξενοδοχεία στην υπόλοιπη χώρα εμφάνιζαν μείωση τζίρου άνω του 50%. Το αποτέλεσμα είναι πολλά από αυτά είτε να έχουν κλείσει ή να απειλούνται άμεσα με λουκέτο.
Σ’ αυτό συνετέλεσε και η κατάρρευση του εσωτερικού τουρισμού, καθώς η πλειοψηφία αυτών των μονάδων συντηρούνταν από τους Έλληνες ταξιδιώτες οι οποίοι ξέμειναν από ρευστό. Επιπλέον, ματαιώθηκε το μεγαλύτερο μέρος των προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού, ενώ και οι εκδρομές των ΚΑΠΗ περιορίστηκαν καθώς σταμάτησε η χρηματοδότηση των δήμων.
Ότι η επιβίωση των μικρών ιδιαίτερα ξενοδοχείων δεν σχετίζεται με τις αποδοχές των εργαζομένων αποδείχθηκε στην πράξη. Οι αμοιβές των εργαζόμενων μειώθηκαν δραματικά καθώς η φιλοεργοδοτική πλειοψηφία της διοίκησης της Ομοσπονδίας των υπαλλήλων επισιτισμού - τουρισμού αποδέχθηκε μείωση 15%, αλλά στην πράξη οι μισθοί έχουν μειωθεί έως και 50%. Από τη μεγάλη μείωση του κόστους εργασίας, όμως, κερδισμένοι βγαίνουν και πάλι μόνο οι μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
Στα περισσότερα μικρά ξενοδοχεία, μάλιστα, οι αμοιβές των εργαζομένων έφθασε να είναι μικρότερες απ’ όσα πλήρωσαν πέρυσι οι ιδιοκτήτες τους για πετρέλαιο! (σ.σ. το παραδέχθηκε ο επικεφαλής της ΠΟΞ Γ. Ρέτσος).
Ακόμα και δωρεάν, όμως, αν δούλευαν οι εργαζόμενοι, οι περισσότερες μικρές επιχειρήσεις θα απειλούνταν με λουκέτο, αφού τα υπόλοιπα λειτουργικά κόστη αυξάνουν και η δουλειά μειώνεται μέχρι εξαφάνισης. Είτε λόγω της κρίσης είτε επειδή οι μεγαλύτεροι ανταγωνιστές τούς παίρνουν τη λιγοστή πελατεία.
Με αυτά τα δεδομένα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων ζήτησε από τον υπουργό Οικονομίας Γ. Στουρνάρα να παρέμβει ώστε οι τράπεζες να δεχθούν να αποπληρωθούν τα δάνεια των επιχειρήσεων σε 15 αντί 7 χρόνια. Σημειώνεται ότι οι δανειακές υποχρεώσεις των τουριστικών επιχειρήσεων φθάνουν τα 7,5 δισ. ευρώ, τα περισσότερα από τα οποία αφορούν ξενοδοχεία. Τραπεζικοί κύκλοι, ωστόσο, σημειώνουν ότι παράταση αποπληρωμής των δανείων δεν μπορεί να ισχύσει για το σύνολο του ξενοδοχειακού κλάδου, αλλά μόνο για τις ισχυρότερες επιχειρήσεις και όσες εμφανίζουν προοπτικές κερδοφορίας.
Οπότε, εκατοντάδες μικρές ξενοδοχειακές μονάδες απειλούνται να βρεθούν άμεσα στον ξενοδοχειακό Καιάδα και οι εργαζόμενοι που απασχολούν στο δρόμο.