Τα τριήμερα εν μέσω κρίσης

Αν το ημερολόγιο έγραφε 2011, ή 2010, ή 2009, τώρα που εσείς διαβάζετε αυτές τις γραμμές, ο Στάθης θα ήταν στη μικρή ξύλινη βάρκα του, στα ανοιχτά της Εύβοιας, με το καλάμι στο χέρι και το παντελόνι γυρισμένο ώς τις γάμπες.
Η κόρη του η Δέσποινα θα τον περίμενε στο σπίτι, δέκα λεπτά με το αυτοκίνητο απ’ την παραλία, να της φέρει φρέσκα ψάρια, να τα μαγειρέψει η μητέρα της, η Ελευθερία, για μεσημεριανό. Οι τρεις τους θα γύριζαν χαρούμενοι απ’ το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος στην Αθήνα το απόγευμα της Δευτέρας. Θα είχαν περάσει τόσο καλά, που κι αν είχε κίνηση στην επιστροφή, δεν θα τους πείραζε και πολύ.
Αλλά βέβαια, τώρα πια τα τριήμερα δεν έχει κίνηση. Βλέπετε, το ημερολόγιο γράφει 2012. Ο Στάθης Παπαδάκης την ξύλινη βάρκα του την πούλησε πέρυσι σ’ έναν γείτονα που μένει όλο τον χρόνο στην Εύβοια. Το καλάμι το έχει φυλαγμένο στο σπίτι, στην Καλλιθέα, σε μια μεταλλική ντουλάπα μαζί με όλα τα άλλα σύνεργα ψαρέματος. Το αυτοκίνητό του, ένα παλιό σιτροέν, δεν το κινεί και για να μην πληρώσει τα τέλη κυκλοφορίας αναγκάστηκε και κατέθεσε τις πινακίδες στο τέλος του 2011. Αλλά ακόμη και έτσι, ο Στάθης θα μπορούσε να αποφασίσει να πάρει την Ελευθερία και τη μικρή Δέσποινα που όλο ρωτάει «πότε θα πάμε στο εξοχικό;» και να τις πάει στην Εύβοια με το ΚΤΕΛ. Μόνο που θα ήταν δύσκολο να επιβιώσουν σε ένα σπίτι χωρίς ηλεκτρικό. Γιατί πέρυσι, με το χαράτσι της ΔΕΗ, ο Στάθης κατέβασε τους διακόπτες, και πλέον «ούτε τους ανοίγω, ούτε τους πληρώνω τους λογαριασμούς».
Ιδιωτικός υπάλληλος, 44 ετών, με ένα παιδί. «Είμαι η πιο συνηθισμένη περίπτωση» - έτσι λέει ο Στάθης. Στην εταιρεία που δουλεύει, μπορεί να σκεφτεί άλλους τέσσερις, πάνω κάτω στην ηλικία του, στην ίδια κατάσταση, με τα ίδια προβλήματα, που αν τους έλεγες να φύγουν για το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος θα τους φαινόταν πως τους κοροϊδεύεις. «Εχω να δω την ελληνική επαρχία από πέρυσι το καλοκαίρι», λέει. «Και έχω την εντύπωση πως για να την ξαναδώ, μάλλον θα πρέπει να με απολύσουν και ν’ αναγκαστώ να πάω στο πατρικό του πατέρα μου, στην Εύβοια, να γίνω αγρότης στα 45 μου».
Ο Αλέξανδρος, που στη δουλειά κάθεται στο απέναντί του γραφείο, κουνάει το κεφάλι καθώς τον ακούει. «Εγώ μέχρι το 2009 όποτε μπορούσα στα τριήμερα πήγαινα εξωτερικό!», λέει. «Δεν έχω παιδιά, ούτε υποχρεώσεις, ούτε καν σκύλο δεν έχω, κι έτσι έκανα ταξίδια. Και κοίτα τώρα πόσο παράξενο ακούγεται, να θες να κάνεις ταξίδια. Σαν να κατέβηκες από άλλο πλανήτη». Τώρα πια, ο μισθός του Αλέξανδρου είναι περίπου 750 ευρώ. Τον ρωτάω τι θα κάνει το τριήμερο, και... «έχω πολλές επιλογές», μου απαντά με το πιο σοβαρό ύφος. «Να πάω στης μητέρας μου για φαγητό, ή να πάω εκδρομή στον φίλο μου τον Νίκο που κάνει μπάρμπεκιου στη Νέα Ιωνία, ή να πάω για μπάνιο στο... μπάνιο του σπιτιού μου!».
Δρόμοι της φωτιάς
Κι έτσι, οι λίγοι που μπορούν ακόμα και φεύγουν τα τριήμερα, διαπιστώνουν πως όλα εκεί έξω έχουν αδειάσει – από τις εθνικές οδούς, που η τιμή της βενζίνης τις κάνει να μοιάζουν με... δρόμους της φωτιάς, μέχρι τα ξενοδοχεία, που όσο κι αν κατεβάσουν τις τιμές, η πληρότητα των περασμένων ετών μοιάζει με όνειρο μακρινό. Τα πρώτα δείγματα, φάνηκαν απ’ το Πάσχα: από τα διόδια των δύο μεγάλων εθνικών, τα αυτοκίνητα που πέρασαν ήταν περίπου 40% λιγότερα από την προηγούμενη χρονιά, ενώ στα λιμάνια, απ’ όπου πραγματοποιήθηκαν πολύ λιγότερα δρομολόγια, πήραν τον δρόμο για τα νησιά τουλάχιστον 30% λιγότεροι επιβάτες σε σχέση με το 2011.

Η Μαρία Γιαννακάκη το παραδέχεται - «είμαστε τα παιδιά μιας καλομαθημένης γενιάς», λέει. «Στα είκοσί μας, βρήκαμε εύκολα δουλειά, βγάλαμε εύκολα λεφτά, κάναμε εύκολη ζωή. Νομίζαμε πως θα είναι πάντα έτσι, αλλά τώρα περνάμε απ’ το ταμείο». Η Μαρία στα 34 της, έχει ήδη έξι μήνες στο ταμείο ανεργίας, «και δεν βλέπω αυτό να αλλάζει σύντομα». Υστερα χαμογελάει. «Μερικές φορές, άμα δουλεύεις πυρετωδώς όπως δούλευα εγώ στη διαφημιστική ώς τις 12 τη νύχτα, λες “να με απολύσουν, να φύγω, να πάω στην Ινδία και στο Θιβέτ”. Κι εγώ έτσι έλεγα, κι οι άλλοι στο γραφείο. Δεν ξέραμε τι θα πει απόλυση και ανεργία, ούτε που το είχαμε φανταστεί ποτέ πως αυτές οι λέξεις μας αφορούν». Τη ρωτάω πότε ήταν η τελευταία φορά που έφυγε για τριήμερο. «Πήγα με το ΚΤΕΛ σε μια συνέντευξη για δουλειά στην Πάτρα τρεις εβδομάδες πριν», απαντά. «Κοιμήθηκα σε ένα μοτέλ και δεν πήρα και τη δουλειά. Αυτό μετράει για τριήμερο;».
Η Καθημερινή (Μαρίλη Μαργωμένου)