Ο λαός να βγει στο προσκήνιο, να πάρει στα χέρια του τον πλούτο της χώρας

Η συνέντευξη που έδωσε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ τη Δευτέρα 6/2 στην εκπομπή «Πρωινό ΑΝΤ1» και στον δημοσιογράφο Γ. Παπαδάκη

Συνέντευξη στην εκπομπή «Πρωινό ΑΝΤ1» και το δημοσιογράφο Γιώργο Παπαδάκη παραχώρησε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, την περασμένη Δευτέρα 6 Φλεβάρη, μια μέρα μετά την πρώτη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών της συγκυβέρνησης, όπου και συμφωνήθηκε το πλαίσιο του νέου μνημονίου με την τρόικα. Λόγω της επικαιρότητας των θεμάτων που συζητήθηκαν, αλλά και των εξελίξεων που ακολούθησαν και επιβεβαιώνουν το ΚΚΕ, ο «Ριζοσπάστης» αναδημοσιεύει σήμερα ολόκληρη τη συζήτηση της Αλέκας Παπαρήγα με το δημοσιογράφο.

***

-- Πόσο θα ήθελα να μιλήσουμε μια μέρα χωρίς να υπάρχουν τέτοιες πιέσεις, από τέτοια θέματα. Ξέρετε, σήμερα είναι μελαγχολική μέρα, γιατί είναι συννεφιασμένος ο ουρανός... Οχι, δεν είναι αυτό. Είναι γιατί δεν ξέρουμε τι μας περιμένει την επόμενη μέρα...
-- Ξέρουμε, ξέρουμε και πολύ καλά!
-- Α, ξέρουμε λέτε; Βοηθήστε μας σας παρακαλώ...
-- Οι τρεις με τον κύριο Παπαδήμο που μαζεύτηκαν χτες (σ.σ. την περασμένη Κυριακή) συμφώνησαν. Σήμερα θα κάνουν τις διατυπώσεις της παραπλάνησης του ελληνικού λαού, π.χ. για τον 13ο και τον 14ο μισθό. Μπορεί να πουν ότι κάτι θα περικοπεί ή θα τον πάρετε ολόκληρο, όταν έχουν αποφασίσει να κοπούν πέντε μισθοί τον κάθε χρόνο. Αν κοπούν πέντε μισθοί, το να αφήσουν το 13ο και το 14ο δε σημαίνει τίποτα. Επίτηδες επικεντρώνουν σε δυο - τρία ζητήματα, τα οποία έχουν τρόπο με τα λεγόμενα «ισοδύναμα» να μας τα αφαιρέσουν.

Από τη στιγμή που καταργούνται οι κλαδικές συμβάσεις και ο κατώτατος μισθός, έχει τελειώσει το πράγμα. Επομένως, αυτό που θα ήθελα να προσθέσω, είναι ότι αυτό που εμφανίζουν ότι σήμερα είναι η τελευταία ευκαιρία για το λαό, είναι η τελευταία ευκαιρία γι' αυτούς. Για το λαό είναι η πρώτη ευκαιρία να ξεσηκωθεί. Και αν δεν το κάνει, έρχονται δραματικά χειρότερα, που ίσως και εμείς, που στις προβλέψεις δεν πέφτουμε έξω, να μην μπορούμε να τα προβλέψουμε όλα.-- Παρακολουθούσα τον κύριο Βενιζέλο, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Οικονομικών, στη Βουλή, ο οποίος, σε πολύ οξείς τόνους, είπε ότι «ξέρετε, είναι εύκολη αυτή η κριτική, εμείς προσπαθούμε να σώσουμε την πατρίδα από τη χρεοκοπία»...
-- Ας μη μας σώσουν άλλο, δεν πειράζει, δε θέλουμε άλλη σωτηρία... Δε θέλουμε! Κοιτάξτε να δείτε, θα συμφωνήσω όταν ο κύριος Βενιζέλος κάνει κριτική στα άλλα κόμματα, που του λένε διάφορα εναλλακτικά τερτίπια, τα οποία δεν είναι περισσότερο αποτελεσματικά από αυτά που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση ή από αυτά που υποδεικνύει η ΕΕ. Για παράδειγμα, δίνεται πολύ έμφαση «το Σύνταγμα δεν το προβλέπει, οι νόμοι λένε αλλιώς, να πάμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, να διεκδικήσουμε νομικά» κλπ.
Ξέρετε τι μου θυμίζει; Το Δικαστήριο της Χάγης που δικαίωσε τη Γερμανία σε ό,τι αφορά το θέμα του Διστόμου ή τις αποφάσεις του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό και το Κυπριακό που είναι 40 χρόνια - σωστές αποφάσεις, εμείς τις έχουμε επιδοκιμάσει - όμως ούτε το Παλαιστινιακό λύνεται, ούτε το Κυπριακό.

Ρεαλιστική και εφικτή η πρόταση του ΚΚΕ

*

-- Από τη μια, λοιπόν, πλευρά είναι ένα μπλοκ δυνάμεων που λέει ότι προσπαθεί να βοηθήσει τη χώρα να μη χρεοκοπήσει, αλλά οδηγώντας ένα λαό στην εξαθλίωση - σε στιγμές ειλικρίνειας το δέχονται. Από την άλλη, είναι οι δυνάμεις της αριστεράς, είσαστε εσείς συγκεκριμένα, το ΚΚΕ, το οποίο λέει «κοιτάξτε να δείτε, ανατροπή». Δε λέτε συγκεκριμένα πράγματα, ότι θα πρέπει να πάμε μέσα από το δικαστήριο, μέσα από τους νόμους τους ευρωπαϊκούς, μέσα...-- Μα να κοροϊδεύουμε τον κόσμο, κύριε Παπαδάκη; Τούτη την ώρα που εξαθλιώνεται ο λαός, αυτό που πρέπει να πεις, πρέπει να είναι εφικτό. Με ποια έννοια; Με την έννοια, στο πεδίο της οικονομίας να είναι εφικτό. Δεν μπορεί να του προτείνουμε ανέφικτα πράγματα και ουτοπικά.
-- Είναι εφικτή η δική σας η πρόταση;
-- Βεβαίως. Αυτό που της λείπει είναι ο συσχετισμός δύναμης.
-- Μπορείτε να μας την εξηγήσετε;
-- Εμείς λέμε το εξής: Αυτή τη στιγμή, αντικειμενικά πρέπει να γίνει ριζική ανατροπή. Δε λέω ότι είναι στη συνείδηση του λαού ώριμη αυτή η ανατροπή. Και ακριβώς δείχνεις αντικειμενικά τι πρέπει να γίνει και καλείς το λαό να το πιστέψει αυτό το πράγμα. Και να το πιστέψει, αν θέλετε, μέσα από τη συμμετοχή του στον αγώνα, μέσα από τη γνώση του. Δεν μπορεί να επιβάλλουμε σε κανέναν να πιστέψει σε εμάς επειδή το λέμε εμείς. Το μη ρεαλιστικό της δικής μας πρότασης είναι ότι δεν υπάρχει συσχετισμός, δηλαδή, ο λαός δεν το έχει αποφασίσει. Αυτά όλα όμως, που προτείνουν όλοι οι άλλοι, δεν είναι ρεαλιστικά παρότι έχουν το συσχετισμό. Δηλαδή, το βλέπετε, ο συσχετισμός δύναμης υπάρχει. Γιατί, λοιπόν, οι λύσεις που προτείνονται οξύνουν το πρόβλημα; Αρα, δεν έχουν σκοπό να προτείνουν λύσεις φιλολαϊκές.
Να σας πω ένα παράδειγμα όσον αφορά το χρέος: Εμείς δεν το αναγνωρίζουμε. Καταρχήν, δεν έχουμε «κρίση χρέους». Καταρχήν, δε συμφωνούμε με αυτούς που λένε ότι το μνημόνιο έφερε την ύφεση. Η ύφεση προηγήθηκε, το 2008. Το μνημόνιο έγινε το 2010. Το μνημόνιο πέτυχε. Ποιο στόχο είχε το μνημόνιο; Να αφαιρέσει από το λαό κατακτήσεις για να διασφαλίσει στην περίοδο της ανάκαμψης ότι θα υπάρχει κερδοφορία, αν δεν είναι στο ποσοστό που ήταν πριν το 2008, τουλάχιστον σε ικανοποιητικό ποσοστό.
-- Θα πιάσω αυτό που είπατε προηγουμένως. Εμείς κάνουμε την πρότασή μας και γνωρίζουμε, και το είπατε με μεγάλη ειλικρίνεια, ότι δεν έχουμε το συσχετισμό των δυνάμεων για να μπορέσουμε να φέρουμε αυτήν την ανατροπή. Προσέξτε, ίσως γιατί έχουν πειστεί ότι αν ακολουθήσουν τη δική σας πρακτική θα έρθει χρεοκοπία. Αν είχαμε την ανατροπή, αν έβγαιναν όλοι στους δρόμους και λέγανε «όχι, δε δεχόμαστε αυτές τις συμφωνίες», δε θα ερχόταν η χρεοκοπία, ρωτάει ο κόσμος;
-- Οι θυσίες του λαού δε γίνονται για να μειωθεί το δάνειο και νομίζω είναι κοινή πεποίθηση. Το χρέος μεγαλώνει και οι θυσίες του λαού δεν το μειώνουν το χρέος. Τα ελλείμματα μεγαλώνουν. Εδώ υπάρχει ένα θέμα. Μπορεί να θεωρείται μια χώρα σωσμένη όταν ο λαός εξαθλιώνεται; Και σχετική και απόλυτη εξαθλίωση, με κριτήριο τον 21ο αιώνα και τις όποιες δυνατότητες έχει η Ελλάδα.
Να σας πω το εξής: Είναι ουτοπικό να πιστεύει ο λαός ότι αν αλλάξει την κυβέρνηση και, ας πούμε, μια τρικομματική κυβέρνηση, μια κυβέρνηση με αριστερή, ας πούμε, χροιά, θα του λύσει το πρόβλημα. Καμία κυβέρνηση δε θα λύσει το πρόβλημα, ό,τι κι αν λέει ότι είναι, αν η κυβέρνηση αυτή δεν ανακηρύξει σε λαϊκή ιδιοκτησία τον πλούτο που υπάρχει στη χώρα. Ας αφήσουμε τι υπάρχει καταρχήν στην Ελβετία και εκτός Ελλάδας. Οταν δεν έχεις τα μέσα στα χέρια σου να αποφασίσεις τι θα παράγεις και ποιος θα ωφεληθεί από αυτήν την παραγωγή, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.
Επομένως, εμείς δεν υιοθετούμε μάλιστα τους όρους που καταχρηστικά λέγονται, ότι έχουμε πολιτικούς της υποτέλειας. Ακούτε να δείτε, οι Ελληνες πολιτικοί που διαπραγματεύονται, είναι σύμμαχοι με τους διαπραγματευτές και οι διαπραγματεύσεις, όπως ξέρετε, ανάμεσα σε συμμάχους, διαμορφώνονται με συγκεκριμένους όρους. Και οπωσδήποτε, ο πιο ισχυρός οικονομικά σύμμαχος πετυχαίνει περισσότερους πόντους. Δεν παλεύουν ως αντίπαλοι. Επομένως, τους αντιμετωπίζουμε ως συμμάχους των πιστωτών και όχι ως αντίπαλους.

Εξουσία των εργατών με τους συμμάχους τους

-- Κυρία Παπαρήγα, αν αθροίσουμε τα ποσοστά από τις δημοσκοπήσεις του ΚΚΕ, του ΣΥΡΙΖΑ και της Δημοκρατικής Αριστεράς, είναι πολύ μεγαλύτερα από το άθροισμα του ποσοστού της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
-- Δε λογίζονται έτσι, κύριε Παπαδάκη. Τι σχέση έχουμε εμείς με τη «Δημοκρατική Αριστερά», όσον αφορά τις θέσεις;
-- Το «αριστερά».
-- Εμείς είμαστε κομμουνιστές. Αλλά εν πάση περιπτώσει, δε σημαίνει ότι δε συνεργαζόμαστε με μη κομμουνιστές. Αλλά τι σχέση έχουμε με τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, που λέει να γίνει αναστολή του PSI για τρία χρόνια, να τα πληρώσουμε σε τρία χρόνια και στα τρία χρόνια θα γίνει τόση ανάπτυξη που θα περισσέψουν λεφτά να πληρωθεί το χρέος... Αυτά, δηλαδή, είναι ρεαλιστικά που λέει; Με συγχωρείτε, δηλαδή. Και λέγοντας ότι «αυτά θα τα διαπραγματευτώ μέσα στην ΕΕ αλλά εγώ είμαι καλύτερος διαπραγματευτής». Δεν καταλαβαίνω.
Και μια κυβέρνηση του ΚΚΕ αμιγής, αν δεν κάνει αυτά που είπαμε, δεν πρόκειται να κάνει καμία διαπραγμάτευση. Οταν δεν υποχωρούν στους συμμάχους τους, θα υποχωρήσουν στους αντιπάλους τους; Αυτά είναι αστεία πράγματα. Αυτά είναι, με συγχωρείτε, για ψηφοθηρία. Δικαίωμα του κάθε κόμματος να θέλει να βγει ισχυρό στις εκλογές. Αλλά να μην αθροίζουμε ανόμοια ποσοστά. Τι σχέση έχουμε εμείς με τις προτάσεις τους;
-- Ηταν εδώ ο κύριος Τσίπρας, έκανε πρόταση για ενωμένη αριστερά. Και εσείς δίνετε την απάντησή σας...
-- Είναι μια εκλογική πρόταση, εκλογικίστικη, η οποία αποβλέπει στο να κατακτηθούν περισσότερες έδρες. Τι έχει να ωφεληθεί ο λαός από ένα σχήμα, όπου ο καθένας λέει τα δικά του και θα πάρει ο καθένας μετά τις έδρες του και θα τις ακουμπήσει είτε με το ένα κομμάτι του ΠΑΣΟΚ, είτε δεν ξέρω πού θα τις ακουμπήσει. Δηλαδή, κοιτάξτε να δείτε, εξίσου τρομερό με την εξαθλίωση είναι ετούτη την περίοδο να έχεις αυταπάτες, να νομίζεις ότι μπορεί να λυθούν τα προβλήματά σου διά αντιπροσώπων. Εμείς, ως Κόμμα, λέμε η ευθύνη μας είναι - και εκεί μετριόμαστε - ο λαός να βγει στο προσκήνιο και να πάρει στα χέρια του τον πλούτο της χώρας. Κι αν θέλετε, δεν μιλάμε, έχετε ακούσει να λέμε για κυβέρνηση του ΚΚΕ; Λέμε λαϊκή εργατική εξουσία. Αυτό σημαίνει εξουσία μιας τάξης, με τους συμμάχους της και όχι εξουσία του ΚΚΕ.
-- Εφόσον λέτε ότι κοινοβουλευτικά δεν μπορείτε να κερδίσετε τίποτα, ακόμα και μια κυβέρνηση ΚΚΕ να είχαμε στις υπάρχουσες συνθήκες δεν θα μπορούσε να καταφέρει κάτι...
-- Οχι, αν αφήσεις όλα τα πράγματα αναλλοίωτα και πεις θα πάω να διαπραγματευτώ στα πλαίσια της Κομισιόν, δεν κάνεις τίποτα. Διότι οι διαπραγματεύσεις είναι εντός των τειχών. Εμείς μιλάμε για αποδέσμευση απ' την Ευρωπαϊκή Ενωση, κοινωνικοποίηση του πλούτου, μονομερή διαγραφή του χρέους. Αλλά για να κάνεις διαγραφή του χρέους και να κάνεις στάση πληρωμών, πρέπει να έχεις στα χέρια σου την οικονομία της χώρας. Δεν μπορεί να την έχουν οι ιδιώτες, δεν κάνεις τίποτα.
-- Για να έχεις την οικονομία της χώρας όμως θα επιστρέψεις στο εθνικό σου νόμισμα, στη δραχμή δηλαδή.
-- Ξέρετε πάρα πολύ καλά ότι το νόμισμα είναι ένα σύμβολο. Βεβαίως, στη βάση εκφράζει σχέσεις, θα έχεις δικό σου νόμισμα. Αλλά το κυριότερο δεν είναι το νόμισμα, βεβαίως θα έχεις δικό σου νόμισμα, δεν μπορεί να έχεις το ευρώ, ούτε το δολάριο, ούτε τη στερλίνα. Αλλο πράγμα, όμως, λέμε. Ο πλούτος της χώρας, που τώρα είναι υποθηκευμένος - και ξέρετε ποιος πλούτος θα υποθηκευτεί ακόμα περισσότερο; Ο ορυκτός πλούτος και τα φιλέτα, δε θα υποθηκευτούν τα κτίρια του ΙΚΑ και τα κτίρια των υπουργείων. Φιλέτα γης, ο ορυκτός πλούτος που είναι σημαντικός στην Ελλάδα. Και θα υποθηκευτούν, αν θέλετε, οι δυνατότητες της Ελλάδας να μετρήσει πόσο δικό της πετρέλαιο έχει και πόσο φυσικό αέριο.
Αυτά θα υποθηκευτούν. Ο,τι συμφέρει τις πολυεθνικές. Τι θα υποθηκευτεί; το δικό μου σπίτι και το δικό σας; Τι να τα κάνουνε; Αυτά έτσι κι αλλιώς μπορεί να τα πάρουν οι τράπεζες όταν χρωστάς, τι να τα κάνουν οι ξένοι να πάρουν το δικό μου και το δικό σας σπίτι; Να νοικιάζουν σπίτια; Αυτά θα μας τα πάρει η τράπεζα.

Κάθε υποχώρηση γεννάει καινούργια βάσανα

-- Οι εξελίξεις τρέχουν. Σήμερα το απόγευμα δείχνουν τα πράγματα ότι θα καταλήξουν σε συμφωνία.
-- Σήμερα (σ.σ. την περασμένη Δευτέρα) το απόγευμα έχουμε συλλαλητήριο το ΚΚΕ, το καταλήξαμε χτες το απόγευμα, πριν ακόμα ολοκληρωθούν οι ομιλίες, όταν είχαμε πληροφορίες ότι θα επαναληφθεί σήμερα η σύσκεψη. Με όσα μέσα έχουμε, γιατί δεν κυκλοφορεί και ο «Ριζοσπάστης» τη Δευτέρα, ειδοποιούμε το λαό για συλλαλητήριο. Διότι όταν αυτοί συσκέπτονται, ο λαός πρέπει να δώσει το «παρών». Και όχι μόνο σήμερα, και αύριο, και μεθαύριο. Πρέπει να αποτρέψουμε την ψήφιση της νέας δανειακής σύμβασης, της νέας εκδοχής μνημονίου, να το αποτρέψουμε στη Βουλή.
Γίνεται; Αν κατέβουν εκατομμύρια λαού στο δρόμο, ναι μπορεί και να γίνει. Αλλά, βεβαίως, να κοιτάξει ο λαός να συνεχίσει την παρέμβαση την άλλη μέρα. Γιατί όταν ο λαός περιμένει απ' τα πάνω τη λύση, τότε κάθε μέρα θα μετράει καινούργιους πόντους στη χρεοκοπία. Κύριε Παπαδάκη, όταν αυτή τη στιγμή καταργείται ο κατώτατος μισθός και η κλαδική σύμβαση, οι τριετίες, η ωρίμανση που λέμε, έχει τελειώσει, θα μπαίνεις με 500 μισθό και θα βγαίνεις με 600. Και δεν θα έχεις μόνιμη δουλειά. Αυτό που είπε ο κ. Μόντι, αυτό είναι. Οτι δηλαδή - αλλά μετά το φτιασίδωσε - είπε ε, είναι βαρετό ένας νέος να δουλεύει στην ίδια δουλειά μια ζωή... Σοβαρά; Δηλαδή η ανεργία είναι μια εναλλαγή, ας πούμε, να μη βαριόμαστε απ' τη δουλειά. Πού τα λένε αυτά;
-- Είπατε όμως με ειλικρίνεια ότι δεν έχετε δυστυχώς το συσχετισμό των δυνάμεων.
-- Εμείς δε λέμε μεγάλα λόγια. Αυτά που ακούμε ότι ανατρέπεται το πολιτικό σύστημα σε μια ώρα, δε γίνονται αυτά με ένα «ντου». Και για να το αποφασίσει ο λαός δεν πρέπει να μένει στο «όχι στο μνημόνιο», αυτό που είπατε κι εσείς. Ποια είναι η εναλλακτική λύση; Κανένας δεν θα αποφασίσει να βγει στο δύσκολο δρόμο του αγώνα αν δεν κατανοήσει ότι υπάρχει λύση. Επομένως, εμείς με τη δράση μας προσπαθούμε να βάλουμε εμπόδια όσο γίνεται. Ας πούμε να μην ψηφιστεί η δανειακή σύμβαση.
Και ξέρετε, αυτό το μήνυμα πρέπει να σταλεί στην Κομισιόν απ' όλους τους λαούς της Ευρώπης, απ' τους Πορτογάλους, απ' τους Ισπανούς, απ' τους Ιταλούς. Βεβαίως, και εδώ υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις. Τα προηγούμενα χρόνια, πολλά πράγματα που τα αφαιρούν σε εμάς με ένα μνημόνιο, τα έχουν αφαιρέσει απ' τους εργαζόμενους. Κι εκεί οι ηγεσίες διαπραγματεύονταν πόσα θα χάσουν οι εργαζόμενοι. Οτι αν συμφωνήσουμε να φύγουν 1.000 από μία μεγάλη μονάδα θα σωθούν οι θέσεις για άλλους 3.000. Εμ, δε γίνεται έτσι. Κάθε υποχώρηση γεννάει καινούργια βάσανα.
-- Εχετε όμως κι εσείς απέναντί σας ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού που αυτή τη στιγμή αφορίζει, δεν δέχεται το πολιτικό σύστημα.
-- Να σας πω κάτι, όταν πηγαίνουμε στους τόπους δουλειάς, περιοδείες στις γειτονιές ή αν θέλετε σε μία προσωπική μας έξοδο - εγώ δεν το έχω νιώσει αυτό και όχι μόνο εγώ, πείτε ότι, ξέρω 'γώ, ντρέπονται σε μένα, γιατί να ντρέπονται άλλωστε; Τα άλλα στελέχη του Κόμματος - χαρακτηριστικά το τελευταίο διάστημα ακούω το εξής πράγμα: Εσείς μπορείτε να κυκλοφορείτε ελεύθερα και μόνη και να μη φοβάστε. Και δεν το είχα συνειδητοποιήσει. Επειδή μου το είπαν. Συζητάμε με τον κόσμο, μου λένε κάποιοι «μα μπορεί να γίνει αυτό που προτείνετε, ωραίο μου φαίνεται αλλά είναι δύσκολο». Γιατί τον εαυτό του τον βλέπει απ' έξω απ' αυτή τη δράση, άρα το βλέπει δύσκολο. Δεν λέω ότι όπου πάμε μας λένε «εμπρός, είμαστε μαζί σας». Λένε «καλά τα λέτε, συμφωνούμε αλλά ξέρετε μπορεί να γίνουν»; Ετσι γίνεται μια πολύ ουσιαστική και δημιουργική συζήτηση.
-- Ξέρετε όμως, είναι και ο πεινασμένος, ο κόσμος των συσσιτίων.
-- Να σας πω κάτι; Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν να μαγειρέψουν και δε φαίνονται καθόλου. Μπορεί να έχουν και το δικό τους σπίτι. Να είχαν κι ένα αυτοκίνητο πριν λίγα χρόνια. Αυτοί δε θα πάνε ούτε στα κοινωνικά ιατρεία. Ντρέπονται. Σου λέει, εγώ έχω ένα σπίτι, δεν είμαι άστεγος, δεν θα πας. Για ανοίχτε τα ψυγεία πολλών σπιτιών να δείτε ότι είναι άδεια. Ο κόσμος αγοράζει με καλάθι. Κάποτε πήγαινες κι έλεγες να ψωνίσω για ένα μήνα να μην ξανάρθω στο σούπερ μάρκετ μέσα σε ένα μήνα, και τώρα ψωνίζεις με καλάθι. Υπάρχει πολύς κόσμος, ο οποίος δέκα μέρες το μήνα δεν έχει να φάει και δε φαίνεται. Και δε θα πάει στα συσσίτια, όχι γιατί είναι αναξιοπρεπής αυτός που πάει, αλλά σου λέει όταν έχω ένα σπίτι δικό μου ή είναι και καλοντυμένος γιατί πριν 3-4 χρόνια αγόραζε ένα σχετικά καλό ρούχο και δε φαίνεται αυτή η φτώχεια. Δε φαίνεται. Δεν είναι ανάγκη να είσαι κουρελής για να θεωρείσαι φτωχός.
Και να πω κι ένα άλλο, κι αυτοί που σήμερα έχουν να φάνε ζουν πολύ χειρότερα και ποια είναι η προοπτική; Και τμήματα της εργατικής τάξης και των μεσαίων στρωμάτων που ακόμα ενδεχομένως αντέχουν με εισαγωγικά, αύριο θα δουν τα πράγματα απότομα να πηγαίνουν στον πάτο. Κι εμείς εγκαλούμε αυτήν την πολιτική όχι μόνο γιατί μας αφαίρεσε, αλλά γιατί μας στερεί να ζήσουμε πολύ καλύτερα και ποιοτικότερα από πριν. Αυτό είναι επίσης φοβερό. Δεν είναι ότι ζεις χειρότερα από χτες. Είναι ότι οι αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας καταστρέφονται. Αρα και το να ζήσεις, όταν λέω καλύτερα δεν εννοώ τη στρεβλή κατανάλωση και ξέρετε, το επιφανειακό καλύτερα. Εννοώ ουσιαστικά καλύτερα. Να έχεις σταθερή δουλειά, να έχεις ελεύθερο χρόνο, να ζεις σε μια καλύτερη κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ατμόσφαιρα.
-- Μια καλύτερη ζωή γενικώς και οι Ελληνες πια δε βλέπουν προοπτική, ένας λαός αισιόδοξος...
-- Ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι. Είναι φοβερό, να ζήσουμε εμείς καλύτερα απ' τα παιδιά και τα εγγόνια μας; Να μετακομίζουν άνθρωποι νέοι να πάνε να μείνουν με τον μπαμπά και τη μαμά τους και μάλιστα μετακομίζουν και σαν παντρεμένοι με τα παιδιά τους. Να πάνε σε ένα δυάρι, τριάρι.. Ε, δεν είμαστε στο 1920 που ζούσαν 15 άτομα μαζί και κοιμόντουσαν στο ίδιο δωμάτιο. Τι να κάνουμε; Αυτά όλα είναι σπατάλη; Εδώ τις κοινωνικές μας ανάγκες, τις έχουν βαφτίσει «σπατάλη».