του Χρήστου Αβραμίδη
Βίκτορ Σερζ ,επαναστάτης της Ρωσίας το 1917 που αποχώρησε από το αναρχικό κίνημα και προσχώρησε στους Μπολσεβίκους
Αναρχία αριστερά και καλή χρονιά
ή
Ο Χέγκελ στις φυλακές Κορυδαλλού
Το κείμενο αυτό σημειώνει κάποιες σκέψεις που προήλθαν από αυτό το κείμενο του Ονειρμού [1] που αφορά τα Χριστούγεννα.
Αρχικά να σημειώσω ότι το συγκεκριμένο μπλογκ και ο συγγραφέας του παρά το νεαρό της ηλικίας του δεν είναι η πρώτη φορά που μας δίνει πολύ τροφή για σκέψη , αλλά αποτελεί ,χωρίς υπερβολές, ίσως ένα πρότυπο σε σχέση με την εξέλιξή ενός ανθρώπου ως οργανικού διαννοούμενου [2] της εργατικής τάξης και των δυνάμεων χειραφέτησης της ανθρωπότητας.
Σίγουρα πολλά θα μπορούσε να πει κάποιος πάνω στα γραφόμενά του, όμως σε αυτό το σημείο θα επιλέξω να σχολιάσω και να επεκταθώ σχετικά με μία μόνο παράγραφο που ολοκληρώνει την εξαιρετική του ανάρτηση πάνω στα Χριστούγεννα
Μεταχειριζόμενοι με έναν πρώτο ανώριμο τρόπο την προσέγγιση την οποία χρησιμοποιεί ο Χέγκελ για να εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο δρα ο άνθρωπος χρονικά στο παρόν θα λέγαμε ότι χρησιμοποιεί το διαλεκτικό σχήμα “άρνηση της άρνησης” όπου το υποκείμενο διαβλέπει πρώτα το μέλλον, στην συνέχεια το “αρνείται” για να δει τα παρελθόν, και ολοκληρώνοντας το σχήμα, το “αρνείται” εκ νέου και πράττει στο παρόν. [3]
Υπό αυτή την σκοπιά αφαιρετικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο σημερινός εργαζόμενος της Ελλάδας (αυτός δηλαδή που, για να επιβιώσει, είναι αναγκασμένος, να πουλάει στην εργατική-εργασιακή του δύναμη [4]) , αρχικά βλέπει ένα αβέβαιο και σκοτεινό μέλλον, στην συνέχεια σκέφτεται το παρελθόν, τον χρόνο που πέρασε (2011), και το πόσο αυτός συνέβαλε στην πρόγνωση που κάνει για την εξέλιξή του, την επιβίωσή του για αυτό το μέλλον που αναφέρθηκε. Βεβαίως αυτό το παρελθόν συνδέεται άμεσα και με το παρόν το οποίο στην εξεταζόμενη περίπτωση, δηλαδή στις διακοπές αποτελεί μία άρνησή του με όρους συνέχειας ασυνέχειας.
Ενδεικτικά να αναφέρω ότι από την μία δεν το καθιστά συνέχεια του παρελθόντος σε σχέση με τους ρυθμούς εντατικοποίησης της ζωής, την απόσπαση σχετικής και απόλυτης υπεραξίας μέσα από την παραγωγή, αποτελεί όμως από την άλλη την ολοκλήρωση του κύκλου του εμπορεύματος, την διάθεση μεγάλου μέρους των εμπορευμάτων των οποίων η αξία πραγματώνεται μόνο κατά το στάδιο της κατανάλωσης. Αποτελεί μία αναγκαία παρένθεση στους εξοντωτικούς ρυθμούς της ζωής. Αυτή η παρένθεση όπως πολύ σωστά σημειώνει ο συγγραφέας, δεν έχει απαλλάξει τα υποκείμενα από τον καπιταλισμό, αλλά αντίθετα αποτελεί μία συνέχειά του μαζί με τα κατάλοιπά του, που διαπερνούν όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής, ακόμα και όταν αυτό το βάρβαρο σύστημα φαινομενικά έχει κατεβάσει τους ρυθμούς του. Το κυριότερο όμως είναι ότι με βάση την σημερινή διάρθρωση του κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού η υπεραξία αντλείται και σε σφαίρες και δραστηριότητες της κοινωνικής ζωής όπου παλαιότερα θα θεωρούνταν εποικοδόμημα (όπως για παράδειγμα η διασκέδαση) και επομένως το κεφάλαιο ,έχει επιτύχει την εκτατική του ανάπτυξη [βλ. 4] ακόμα και σε αυτές τις φαινομενικά “προσωπικές, οικογενειακές” στιγμές.
Αυτό το οποίο θα ήθελα να σχολιάσω είναι η τελευταία παράγραφος της συγκεκριμένης ανάρτησης η οποία αναφέρει:
Βίκτορ Σερζ ,επαναστάτης της Ρωσίας το 1917 που αποχώρησε από το αναρχικό κίνημα και προσχώρησε στους Μπολσεβίκουςή
Ο Χέγκελ στις φυλακές Κορυδαλλού
Το κείμενο αυτό σημειώνει κάποιες σκέψεις που προήλθαν από αυτό το κείμενο του Ονειρμού [1] που αφορά τα Χριστούγεννα.
Αρχικά να σημειώσω ότι το συγκεκριμένο μπλογκ και ο συγγραφέας του παρά το νεαρό της ηλικίας του δεν είναι η πρώτη φορά που μας δίνει πολύ τροφή για σκέψη , αλλά αποτελεί ,χωρίς υπερβολές, ίσως ένα πρότυπο σε σχέση με την εξέλιξή ενός ανθρώπου ως οργανικού διαννοούμενου [2] της εργατικής τάξης και των δυνάμεων χειραφέτησης της ανθρωπότητας.
Σίγουρα πολλά θα μπορούσε να πει κάποιος πάνω στα γραφόμενά του, όμως σε αυτό το σημείο θα επιλέξω να σχολιάσω και να επεκταθώ σχετικά με μία μόνο παράγραφο που ολοκληρώνει την εξαιρετική του ανάρτηση πάνω στα Χριστούγεννα
Μεταχειριζόμενοι με έναν πρώτο ανώριμο τρόπο την προσέγγιση την οποία χρησιμοποιεί ο Χέγκελ για να εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο δρα ο άνθρωπος χρονικά στο παρόν θα λέγαμε ότι χρησιμοποιεί το διαλεκτικό σχήμα “άρνηση της άρνησης” όπου το υποκείμενο διαβλέπει πρώτα το μέλλον, στην συνέχεια το “αρνείται” για να δει τα παρελθόν, και ολοκληρώνοντας το σχήμα, το “αρνείται” εκ νέου και πράττει στο παρόν. [3]
Υπό αυτή την σκοπιά αφαιρετικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο σημερινός εργαζόμενος της Ελλάδας (αυτός δηλαδή που, για να επιβιώσει, είναι αναγκασμένος, να πουλάει στην εργατική-εργασιακή του δύναμη [4]) , αρχικά βλέπει ένα αβέβαιο και σκοτεινό μέλλον, στην συνέχεια σκέφτεται το παρελθόν, τον χρόνο που πέρασε (2011), και το πόσο αυτός συνέβαλε στην πρόγνωση που κάνει για την εξέλιξή του, την επιβίωσή του για αυτό το μέλλον που αναφέρθηκε. Βεβαίως αυτό το παρελθόν συνδέεται άμεσα και με το παρόν το οποίο στην εξεταζόμενη περίπτωση, δηλαδή στις διακοπές αποτελεί μία άρνησή του με όρους συνέχειας ασυνέχειας.
Ενδεικτικά να αναφέρω ότι από την μία δεν το καθιστά συνέχεια του παρελθόντος σε σχέση με τους ρυθμούς εντατικοποίησης της ζωής, την απόσπαση σχετικής και απόλυτης υπεραξίας μέσα από την παραγωγή, αποτελεί όμως από την άλλη την ολοκλήρωση του κύκλου του εμπορεύματος, την διάθεση μεγάλου μέρους των εμπορευμάτων των οποίων η αξία πραγματώνεται μόνο κατά το στάδιο της κατανάλωσης. Αποτελεί μία αναγκαία παρένθεση στους εξοντωτικούς ρυθμούς της ζωής. Αυτή η παρένθεση όπως πολύ σωστά σημειώνει ο συγγραφέας, δεν έχει απαλλάξει τα υποκείμενα από τον καπιταλισμό, αλλά αντίθετα αποτελεί μία συνέχειά του μαζί με τα κατάλοιπά του, που διαπερνούν όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής, ακόμα και όταν αυτό το βάρβαρο σύστημα φαινομενικά έχει κατεβάσει τους ρυθμούς του. Το κυριότερο όμως είναι ότι με βάση την σημερινή διάρθρωση του κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού η υπεραξία αντλείται και σε σφαίρες και δραστηριότητες της κοινωνικής ζωής όπου παλαιότερα θα θεωρούνταν εποικοδόμημα (όπως για παράδειγμα η διασκέδαση) και επομένως το κεφάλαιο ,έχει επιτύχει την εκτατική του ανάπτυξη [βλ. 4] ακόμα και σε αυτές τις φαινομενικά “προσωπικές, οικογενειακές” στιγμές.
Αυτό το οποίο θα ήθελα να σχολιάσω είναι η τελευταία παράγραφος της συγκεκριμένης ανάρτησης η οποία αναφέρει:
“Το ότι εξακολουθεί πάντως την περίοδο των Χριστουγέννων να νεκρώνεται κάθε αγωνιστική διάθεση, ακόμα και ανάμεσα σε εκείνους που θέλουν πραγματικά να διαλυθεί αυτή η μούχλα της καπιταλιστικής αλλοτρίωσης, δεν ανάγεται στο ότι θέλει κανείς να ξεκουραστεί και να ”γεμίσει τις μπαταρίες του”. Όταν πλησιάζουν οι γιορτές (μισό μήνα πριν-για εμάς τους φοιτητές πολύ νωρίτερα), πόσο μάλλον όταν εκτυλίσσονται αυτές, το ”κίνημα” βαλτώνει και παραδίδει τα όπλα ”γιορτάζοντας”.Είναι μακρύς ακόμα ο δρόμος, για όλους μας. ”
Νομίζω ότι εάν ο κόσμος της εργασίας, χρειάζεται μία παρένθεση από την καπιταλιστική μούχλα τότε ο εργαζόμενος και συνάμα αγωνιζόμενος (με την έννοια των πολιτικών αγώνων και της προετοιμασίας τους), φέρει μεγαλύτερο επίπεδο κούρασης και ματαίωσης και επομένως σε μεγαλύτερο βαθμό αναζητά αυτές τις διακοπές. Έτσι, είναι λογικό το αντικαπιταλιστικό κίνημα να βρίσκεται σε ύφεση όταν τα κύτταρά που το αποτελούν, κινούνται και αυτά με βραδύτερους ρυθμούς. Το κυριότερο όμως αφορά αναμφίβολα το ότι ο καπιταλισμός δείχνει το λαμπερό του πρόσωπο σε διευρυμένα κοινωνικά στρώματα και κάτι τέτοιο δεν δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για άμεση παρέμβαση σε αυτούς που μπορούν να τα απολαύσουν ακόμα…
Βέβαια ένα κομμάτι του επαναστατικού κινήματος, δεν αποσύρεται ούτε τότε από αυτόν τον αγώνα ζωής, αλλά αντίθετα συνδιάζει τις γιορτινές μέρες της επιβράδυνσης της καπιταλιστικής κανονικότητας με ενέργειες που είναι συνάμα ψυχαγωγικές αλλά προωθούν ταυτόχρονα μια άλλη προοπτική εξέλιξης της ανθρωπότητας.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η συγκέντρωση και το “ρεβεγιόν” κάθε χρόνο έξω από τις φυλακές του Κορυδαλλού όπου κόσμος αλληλέγγυος, σε σχέση με την στέρηση της ελευθερίας των κρατούμενων από μέρους του συστήματος αλληλεπιδρά με τους κοινωνικούς απογόνους του Γιάννη Αγιάννη, συμβάλλοντας έτσι στην ανατροφοδότηση ανάμεσα στο κοινωνικό και στο πολιτικό, δίνοντας ελπίδα αλλά και φυσικά το στίγμα για μια άλλη κοινωνία. Για το ότι τα πράγματα θα μπορούσαν η θα μπορέσουν να είναι εντελώς διαφορετικά.
Με βάση το σχήμα του Χέγκελ όμως πως σκέφτονται άραγε οι αλληλέγγυοι συναγωνιστές που συμπαραστέκονται στον αγώνα των κρατούμενων για ζωή;
Αρχικά και πρωταρχικά, εκκινούν αναμφίβολα από το μέλλον, ένα μέλλον στο οποίο και για τους αγωνιστές τίποτα δεν είναι βέβαιο, από την επιβίωση μέχρι την ελευθερία.
Στην συνέχεια ανατρέχουν στο παρελθόν, στην διαρκή καταπίεση που πέρασε ο καθένας μας για να επιβιώσει στο υπάρχον σύστημα στην ανεπίσημη στέρηση της ελευθερίας μέσα από τον μανδύα της ελευθερίας, ή ενδεχομένως και στις προσωπικές πίκρες και στιγμές αποχωρισμού ενός ανθρώπου , ο οποίος τώρα έχει στερηθεί και επίσημα την ελευθερία του.
Εν συνεχεία όμως ξεπροβάλει ένα παρόν που ως άρνηση της άρνησης δίνει νόημα στο παρελθόν και στο μέλλον, στο οποίο παρόν , το μόνο βέβαιο (τις πρώτες μέρες του νέου χρόνου έξω από τα κάγκελα του Κορυδαλλού) είναι η στράτευση του υποκειμένου στην απελευθέρωση των κρατουμένων και συνειδητά η μη στην χειραφέτηση της ανθρωπότητας από ένα σύστημα που έχει ανάγκη να βάζει ανθρώπους στις φυλακές για να σιγουρέψει την απρόσκοπτη αναπαραγωγή του.
Σε αυτό το σημείο να κάνω μία παρένθεση και να αναφέρω το ότι είναι γεγονός πως ο αναρχικός αντιεξουσιαστικός χώρος έχει γιγαντωθεί ιδιαίτερα μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη.
Η αναφορά σε αυτόν τον χώρο είναι πολύ σύνθετη και δεν μπορεί να εξαντληθεί ικανοποιητικά σε αυτό το κείμενο, όμως θα ήθελα να μεταφέρω συνοπτικά κάποιες σκέψεις.
Στην σημερινή συγκυρία και με βάση τους αρνητικούς κοινωνικούς συσχετισμούς ,για αντικαπιταλιστική αλλαγή, το κομμάτι της λεγόμενης “κοινωνικής” αναρχίας παίζει έναν εν γένει προωθητικό ρόλο και αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της οργάνωσης των αντιστάσεων.
Σε δεύτερο επίπεδο, θα πρέπει να δούμε ότι στο άμεσο μέλλον όπου το πρωταρχικό δεν θα είναι η οργάνωση των αντιστάσεων αλλά η διοχέτευσή τους σε ένα οργανωμένο νικηφόρο κίνημα που θα πάρει την εξουσία, το ρεύμα της αντιεξουσίας, κατά την γνώμη μου θα παίζει ένα μάλλον συντηρητικό ρόλο.
Σε τρίτο επίπεδο, όμως θα πρέπει να δούμε το ρεύμα τις αντιεξουσίας και από την σκοπιά της δυνατότητας εξέλιξης του ίδιου αλλά και του κόσμου που συσπειρώνει.
Έτσι, εάν δεχτούμε ως ορθή την ιστορική διαπίστωση του Χόμπσμπάουμ [5] ότι αναρχία ακμάζει όπου έχουμε ρεφορμιστικοποίηση της αριστεράς ως τιμωρία των δεξιών λαθών της, [6] συνεπάγεται ότι όσο ο λαός θα σπάει στις αλυσίδες μεγάλα κομμάτια της αριστεράς θα αναγκαστούν να έρθουν αντιμέτωπα με σοβαρούς όρους με το δίλημμα της διαχείρισης ή της επανάστασης, και συνεπώς σημαντικό κομμάτι θα σπάσει και αυτό τις αλυσίδες. Είναι επομένως ένα διακύβευμα το κατά πόσο θα μπορέσει η αριστερά να εντάξει αυτά τα ήδη αγωνιζόμενα κομμάτια σε έναν αγώνα για την κατάληψη της εξουσίας και το σταδιακό τσάκισμα του αστικού κράτους [7]
Ακριβέστερα, το αίτημα για “λευτεριά σε όσους είναι στα κελιά,” είτε το συνειδητοποιεί ο υποστηρικτής του, είτε όχι, αντικειμενικά μπορεί να πραγματοποιηθεί ,μόνο από μία επαναστατική εξουσία [8].
Για να φτάσει όμως ένα κίνημα στην θέση να αλλάξει τον κόσμο χρειάζεται οργάνωση, δομές, συμβιβασμούς, επαναστατική θεωρία, τακτική και στρατηγική και πολλά εχέγγεια ακόμα που ο σημερινός αντιεξουσιαστικός χώρος συνήθως τα αρνείται απόθέσεις αρχής. Και όποιος στην κρίσιμη στιγμή φαίνεται ότι στέκεται εμπόδιο ή έχει σταθεί εμπόδιο στο να χτιστούν τα παραπάνω, διευκολύνει ακούσια το έργο της συντήρησης.
Ως συμπέρασμα, ένας συνεπής επαναστάτης που θα πάει το σκεπτικό της κατάργησης των φυλακών, στο τέρμα έως την πραγματοποίησή του θα χρειαστεί να οπισθοχωρήσει από δεδομένες στατικές αλήθειες και να μπλεχθεί με όλα τα παραπάνω εργαλεία που αναφέρονται, ή ακόμα και να χτίσει νέα εξουσία και νέες φυλακές με προοπτική την εκ νέου άρνησή τους.
Συνοψίζοντας, στόχος μας, στόχος του ανθρώπου είναι να μπορεί να είναι ευτυχισμένος. Σύμφωνα με τον μεγάλο παιδαγωγό Α.Σ. Μακάρενκο ευτυχία είναι ένα προτσές, προς την διαρκή υπέρβαση των αντιφάσεων, ένα ταξίδι δηλαδή προς την διαρκή χειραφέτηση [9].
Για εμάς τους κομμουνιστές για να συμβαίνει αυτό, πρέπει να εξελίξουμε τις παραγωγικές σχέσεις και τις παραγωγικές δυνάμεις σε τέτοιον βαθμό ώστε να έχουμε την δυνατότητα, να αναπτυσσόμαστε πολύπλευρά. Να μπορούμε δηλαδή, να φτάσουμε στο αληθινό βασίλειο της ελευθερίας. Άλλωστε:
Το αληθινό βασίλειο της ελευθερίας αρχίζει εκεί που σταματά η αναγκαιότητα, εκεί που η εργασία δεν μετατρέπεται σε εμπόρευμα, αλλά αποτελεί αυτοσκοπό και μέσο για να εκφράσει ο άνθρωπος τις πλούσιες δημιουργικές του ικανότητες. Όταν η αναγκαστική εργασία αντικατασταθεί από τη δημιουργική εργασία, όταν η ελευθερία ενός ατόμου γίνει όρος και προϋπόθεση για την ελευθερία των άλλων ατόμων, τότε μέσα στο κλίμα της γενικής ελευθερίας, που είναι η ουσία της ανθρώπινης φύσης, θα κάνει την εμφάνισή του ο καινούριος τύπος του ολοκληρωμένου ανθρώπου [10]Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι ο τρόπος να οδηγηθούμε εκεί,σε πολλά σημεία περνά από τις ίδιες διαδρομές τις οποίες θα κληθεί να διανύσει και ο χώρος της αναρχίας.
Σε άλλες συγκυρίες βέβαια οι δρόμοι μας αναγκαστικά χωρίζουν, εκεί είναι όμως διαρκές διακύβευμα, σε ποιον βαθμό θα έχει μπορέσει το ρεύμα του επαναστατικού μαρξισμού, που δίνει μια απτή διέξοδο στους καταπιεζόμενους, να αντλεί τις θετικές όψεις των άλλων ρευμάτων και να συγκρούεται διαρκώς με καλύτερες προδιαγραφές με τις δυνάμεις της αστικής τάξης.
Εν κατακλείδει, όλα αυτά στερούνται νοήματος εάν υφίστανται για να αναπαράγονται μόνο μέσα από πύρινα άρθρα. Αντιθέτως, ως καταπιεζόμενοι και ως κομμουνιστές, πρέπει να βρισκόμαστε και στο πραγματικό πεδίο της ταξικής πάλης για συμβάλουμε στην συγκρότηση ενός ρεαλιστικού σχεδίου αλλαγής της πραγματικότητας μοιραζόμενοι αυτή την προοπτική και με τους υπόλοιπους καταπιεζόμενους. Νοήματος όμως στερείται και η παρουσία μας στο πεδίο της ταξικής πάλης χωρίς όμως να έχουμε κάτι να πούμε για το που βρισκόμαστε και “τι να κάνουμε” .Έτσι είναι δυστύχημα που μία σειρά από δράσεις οι αντιλήψεις, αντί να της υποστηρίξουμε και να τις εντάξουμε κριτικά στο δικό μας ολοκληρωμένο σκεπτικό επαναστατική αλλαγής, τους ασκούμε στείρα πολεμική επειδή προέρχονται από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους.
Συνεπώς, ένα κομμουνιστικό κίνημα που θέλει να ανασυντεθεί και να πραγματοποιήσει το ιστορικό του καθήκον οφείλει να αναστοχαστεί και να αντλήσει στοιχεία από όλους τους χώρους, στεκόμενο όμως αταλάντευτα στις αρχές του επαναστατικού μαρξισμού και προσπαθώντας να δώσει διέξοδο και μέσω αυτής, να κερδίσει τα πιο πρωτοπόρα κομμάτια των άλλων ρευμάτων και επιμέρους κινημάτων. Ενοποιώντας τις επιμέρους αντιστάσεις και προσπαθώντας δηλαδή να δώσει διέξοδο στην πρωτοπορία των κοινωνικών αγωνιστών (σε όποιον χώρο και αν συμμετέχουν) σε έναν αγώνα, που θα τραβήξουν το σκεπτικό τους έως το τέρμα . Δηλαδή έως την κατάληψη και το τσάκισμα της αστικής εξουσίας. Επομένως από το πιο απλό αίτημα, της “πραγματικής δημοκρατίας”, έως το ζήτημα της ελευθερία που πραγματευόμαστε, για να τα διεκδικήσει κάποιος με συνέπεια και να τα πετύχει οφείλει να τα συνδέσει με προορισμό και αφετηρία (σημείο τομής τακτικής και στρατηγικής) την ίδια την κατάληψη της εξουσίας.
Όπως λοιπόν, ο Μαρξ μερικούς αιώνες πριν έσκυψε πάνω στον οπαδό της απολυταρχίας Χέγκελ και τον φιλελεύθερο Καντ και μετασχημάτισε το έργο τους σε ένα ανώτερο επίπεδο, έτσι και εμείς σήμερα πρέπει να αναστοχαστούμε με γενναιότητα για το ποια στοιχεία πρέπει να απορρίψουμε και ποια να διατηρήσουμε σε αυτό το όμορφο απελευθερωτικό ταξίδι προς την αταξική κοινωνία
Κλείνοντας, είναι πεποίθησή μου ότι οφείλουμε να αλλάξουμε και να αλλάζουμε κάθε μέρα και οφείλουμε να πραγματώνουμε σε κάθε μας κίνηση την φράση του Τσε πως: “Αν τρέμεις από αγανάκτηση για κάθε αδικία, είσαι σύντροφός μου ”
διότι είναι όντως μακρύς δρόμος για όλους μας…
[2] Συλλογικό, 2010, Κριτική Παιδαγωγική, Gutenbgerg , Αθήνα
[3] Γ. Χέγγελ, 1993, Φαινομενολογία του Πνεύματος Τόμοι 1,2, Δωδώνη, Αθήνα . Ολόκληρο εδώhttp://vivlio2ebook.blogspot.com/search/label/%CE%A7%CE%AD%CE%B3%CE%BA%CE%B5%CE%BB
[4] Κ. Μαρξ, 2006, Το κεφάλαιο Τόμος πρώτος, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα
[5] Ε. Χομπσμπάουμ, 2008, Επαναστάτες, Θεμέλιο, Αθήνα
[6] Όπως σημειώνει δηλαδή και ο Λέννιν σχετικά με τον αριστερισμό στο “Αριστερισμός παιδική αρρώστια του Κομμουνισμού” Σύγχρονη Εποχή ,Αθήνα
[7] Β.Ι. Λέννιν, Κράτος και Επανάσταση, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα- Ολόκληρο εδώ http://www.scribd.com/doc/23592018/LENIN-Kratos-Kai-Epanastasi
[8] Βέβαια αμνηστεία κάτω από πορυποθέσεις, μπορεί να δωθεί και από μία οποιαδήποτε κυβέρνηση, για να καταργηθούν όμως οι φυλακές θα πρέπει να άρουμε τους υλικούς όρους αναπαραγωγής τους. Έτσι είναι δεδομένο ότι βραχυπρόθεσμα, μόνο μία επαναστατική εξουσία μπορεί να καταργήσει το υπάρχον σύστημα σωφρονισμού , το οποίο υπάρχει κυρίως για να συνετίζει τους από κάτω στους κανόνες της άρχουσας τάξης. Αυτή η πτυχή αποτελεί ένα μεγάλο ζήτημα το οποίο δεν μπορεί να αναλυθεί διεξοδικά στο παρόν κείμενο.
[9] Α.Σ. Μακάρενκο, Το παιδαγωγικό Ποίημα, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα- Ολόκληρο εδώhttp://vivlio2ebook.blogspot.com/search/label/%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%AC%CF%81%CE%B5%CE%BD%CE%BA%CE%BF
[10] Π. Παυλίδης, 2010-2011, Θεμελίωση της παιδείας στην φιλοσοφική σκέψη,, Τμήμα Εκδόσεων ΑΠΘ, σελ 126
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου