ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΚΑΡΟΛΟ ΠΑΠΟΥΛΙΑ Μουσείο Ρήγα Φεραίου στο Βελιγράδι

Του Δημήτρη Βάλλα

Στο Βελιγράδι μεταβαίνει την ερχόμενη Παρασκευή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας για να εγκαινιάσει μαζί με τον Πρόεδρο της Σερβίας κ. B. Tadic τον πύργο Νεμπόισα τόπο μαρτυρίου του Ρήγα Φεραίου όπου πλέον καθιερώνεται ως Μουσείο. Την τελετή των εγκαινίων, που έχει ιδιαίτερα εθνικό χαρακτήρα, θα καλύψει και η «Ε» με ειδική αποστολή στο Βελιγράδι.

Για τον τόπο μαρτυρίου του Ρήγα Φεραίου στο κάστρο του Βελιγραδίου που βρίσκεται μπροστά στο Δούναβη τα ιστορικά γεγονότα της εποχής, αλλά και το πώς διασώθηκε τελικά αυτό το κάστρο έχουν ως εξής...

Ο Πύργος αποκαταστάθηκε με τη χρηματοδότηση της Ελλάδας και του Δήμου Βελιγραδίου και οι εργασίες αναστήλωσης κράτησαν περίπου δύο χρόνια και κόστισαν 1,8 εκατ. ευρώ.

Το ελληνικό κράτος, μέσω της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας του υπουργείου Εξωτερικών (Hellenic Aid), κατέβαλε 1.380.000 ευρώ και το υπόλοιπο ποσό εξασφάλισε ο δήμος του Βελιγραδίου.

Ο Πύργος Νεμπόισα-που τελικά γλίτωσε την τελευταία στιγμή καθώς θα μετατρεπόταν σε καφετέρια- θα λειτουργεί ως μουσειακός εκθεσιακός χώρος, όπου θα παρουσιάζονται εκθέματα από τη ζωή και τη δράση του Ρήγα Φεραίου, όπως επίσης και από τους αγώνες για την ανεξαρτησία των Σέρβων.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες προδιαγραφές στο εσωτερικό του πύργου θα υπάρχουν τέσσερα επίπεδα, από τα οποία το δεύτερο θα είναι αφιερωμένο στον Ρήγα και τους αγώνες των Ελλήνων για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού.

Στο ισόγειο θα βρίσκεται ένα μνημείο για τα θύματα που σκοτώθηκαν σ' αυτόν τον πύργο όταν στο τέλος του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου ο πύργος χρησιμοποιείτο ως φυλακή.

Σε ηλεκτρονική μορφή θα παρουσιάζεται η βία των Οθωμανών κατά των αγωνιστών για ανεξαρτησία και ελευθερία των λαών τους.

Το δεύτερο επίπεδο, θα είναι αφιερωμένο στον Ρήγα Φεραίο και εκτός από τα εκθέματα, με τη χρήση πολυμέσων θα παρουσιάζονται οι ιδέες του, η ζωή και το έργο του.

Το τρίτο επίπεδο θα είναι αφιερωμένο στην πρώτη εξέγερση των Σέρβων κατά του Οθωμανικού ζυγού και στη δημιουργία του σύγχρονου σερβικού κράτους, στις αρχές του 19ου αιώνα. Στο τέταρτο και τελευταίο επίπεδο θα παρουσιάζεται η ιστορία του Βελιγραδίου, από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι το 1867, όταν έγινε πρωτεύουσα του νεοσύστατου σερβικού κράτους.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στον Πύργο Νεμπόισα έγινε εξαιρετική δουλειά και είναι η πρώτη φορά που σ' ένα μεσαιωνικό κτίσμα παρουσιάζεται μια σύγχρονη έκθεση, χωρίς να καταστρέφεται η αυθεντικότητά του.

Ο Πύργος Νεμπόισα χτίστηκε τον 15ο αιώνα από τους Ούγγρους πάνω στα ερείπια ρωμαϊκού πύργου του 1ου μ.Χ. αιώνα. Στο γεγονός ότι αποτελούσε προκεχωρημένο φρούριο, αφού βρισκόταν εκτός των βασικού αμυντικού τείχους του κάστρου του Βελιγραδίου, οφείλεται και η ονομασία του, Νεμπόισα, που στη σερβική γλώσσα σημαίνει άφοβος ή ατρόμητος. Στην ιστορία του καταστράφηκε πολλές φορές, αλλά πάντοτε ξαναχτιζόταν. Το 1739, όταν το Βελιγράδι έπεσε στα χέρια των Τούρκων, ο πύργος μετατράπηκε σε φυλακή, χώρο βασανιστηρίων και μαρτυρίου όσων προσπαθούσαν να αποτινάξουν τον οθωμανικό ζυγό.

Το Νοέμβριο του 1797, οι αυστριακές αρχές συνέλαβαν τον Ρήγα Βελεστινλή στην Τεργέστη και μαζί με άλλους επτά συντρόφους του, τον παρέδωσαν στον πασά του Βελιγραδίου. Ο Ρήγας και οι σύντροφοί του κρατήθηκαν περίπου επτά μήνες φυλακισμένοι στον Πύργο Νεμπόισα και τον Ιούνιο του 1798, οι Τούρκοι τους στραγγάλισαν και τα νεκρά σώματά τους τα πέταξαν στον Δούναβη.

Αυτό το κάστρο λοιπόν εγκαινιάζεται την Παρασκευή, ένα κάστρο μνημείο για τον άνθρωπο που μέσα σε λίγες λέξεις ενσωμάτωσε τα ιδανικά της φυλής με τον Θούριο:

«Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,

μονάχοι σα λιοντάρια, στις ράχες στα βουνά;

Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,

να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;

Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,

τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;

Κάλλιο είναι μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,

παρά σαράντα χρόνια, σκλαβιά και φυλακή.

Τι σ' ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά;

στοχάσου πως σε ψένουν, καθ' ώραν στην φωτιά.

Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθής

ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθής».

Είναι ο Θούριος που ξεσήκωσε τα Βαλκάνια και τη σκλαβωμένη Ελλάδα τότε που σε πείσμα της ιστορίας παραμένει πάντα επίκαιρος...
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ