ΓΙΟΥΡΟΓΚΡΟΥΠ Πρόσκαιρη συμφωνία με πακτωλό στους ομίλους και νέα δεσμά για τους λαούς

Eurokinissi

Σε καταρχήν συμφωνία πρόσκαιρου χαρακτήρα και «ανοικτή» σε νέα παζάρια γύρω από τις μορφές στήριξης και διάσωσης επιχειρηματικών ομίλων προχώρησε τα ξημερώματα της Παρασκευής το συμβούλιο Γιούρογκρουπ, μετά από αλλεπάλληλες κόντρες και εύθραυστους συμβιβασμούς των εμπλεκόμενων μερών και των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, που έφεραν ξανά στην επιφάνεια τις πολύ μεγάλες αντιθέσεις στο εσωτερικό της ιμπεριαλιστικής ένωσης.

Σε κάθε περίπτωση, τα νέα «πρωτόγνωρα» μέτρα, οι κυοφορούμενες αναδιαρθρώσεις των μηχανισμών της ΕΕ και ο νέος πακτωλός ενισχύσεων προς τις μερίδες του ευρωπαϊκού κεφαλαίου τόσο σε κοινοτικό όσο και σε κρατικό επίπεδο, με τα οποία οι αστικές κυβερνήσεις και η ιμπεριαλιστική ένωση «ξορκίζουν» μάταια την εκδήλωση της νέας διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης, αποτελούν το εφαλτήριο σειράς αντεργατικών παρεμβάσεων, σε συνδυασμό με τον υπόλοιπο «βαρύ λογαριασμό» που θα κληθούν να πληρώσουν οι λαοί με νέα μνημόνια διαρκείας, περικοπές και βαριές θυσίες.

«Οι υπουργοί Οικονομικών είναι έτοιμοι να λάβουν περαιτέρω μέτρα, όπως είναι απαραίτητο, καθώς συνεχίζονται οι εξελίξεις», υπογραμμίζει η ανακοίνωση του Γιούρογκρουπ και όπως επισημαίνεται, «η στρατηγική αυτή θα πρέπει να συνδυάζει βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες πρωτοβουλίες (...)», δηλαδή πολύ πέρα από τον προβλεπόμενο ορίζοντα της τρέχουσας πανδημίας, και με το βλέμμα στραμμένο στην επερχόμενη καπιταλιστική κρίση, που επιταχύνθηκε με «πυροκροτητή» την πανδημία.

«Κοινή συνισταμένη» τα αντεργατικά μέτρα και τα μνημόνια διαρκείας...

Στο «διά ταύτα», η απόφαση του Γιούρογκρουπ προβλέπει την παροχή πρόσθετων ενισχύσεων στους επιχειρηματικούς ομίλους ύψους μέχρι 540 δισ. ευρώ, τα οποία και κατανέμονται στους παρακάτω άξονες και μηχανισμούς χρηματοδότησης:

-- Στο μηχανισμό της Κομισιόν - με την ονομασία SURE, ύψους έως και 100 δισ. ευρώ - που με τη μορφή δανείων που χορηγούνται με ευνοϊκούς όρους από την ΕΕ στα κράτη - μέλη σκοπεύει «να καλύψει το κόστος που συνδέεται απευθείας με τη δημιουργία ή την παράταση των εθνικών προγραμμάτων μερικής απασχόλησης».

Η πρόταση αφορά τη λεγόμενη «αντασφάλιση της εργασίας», όπως οι ίδιοι αποκαλούν την κρατική επιδότηση των εργοδοτών για τα κάθε είδους εθνικά προγράμματα «μερικής απασχόλησης», που ξεδιπλώνεται σε αυτήν τη φάση από τις κυβερνήσεις της ΕΕ, όπως βέβαια και από αυτή της ΝΔ, βοηθώντας στην «ανακύκλωση» της ανεργίας, στην απαλλαγή της εργοδοσίας από το μισθολογικό «κόστος», αλλά και στη διατήρηση της ζήτησης σε ένα ορισμένο επίπεδο για να διασφαλιστούν οι τζίροι των επιχειρηματικών ομίλων. «Η πρόσβαση στο μέσο θα διακοπεί μόλις περάσει η έκτακτη ανάγκη», διευκρινίζει η απόφαση του Γιούρογκρουπ.

-- Στο πανευρωπαϊκό ταμείο εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). «Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία της Ομάδας ΕΤΕπ για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγύησης ύψους 25 δισ. ευρώ, το οποίο θα μπορούσε να στηρίξει χρηματοδότηση 200 δισ. ευρώ για εταιρείες μεταξύ άλλων μέσω εθνικών τραπεζών προώθησης», αναφέρεται σχετικά σε ό,τι αφορά τη διοχέτευση φτηνής χρηματοδότησης με ενδιάμεσο κρίκο τους εγχώριους τραπεζικούς ομίλους, οι οποίοι βέβαια θα έχουν και τον έλεγχο των κριτηρίων «βιωσιμότητας», κατανέμοντας και τα σχετικά κονδύλια στους επιχειρηματικούς ομίλους, σε τομείς και κλάδους που ιεραρχεί η αστική στρατηγική όπως π.χ. την ψηφιακή και «πράσινη» οικονομία κ.ά.

-- Στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕSΜ), στο πλαίσιο του οποίου προωθείται η δυνατότητα χρηματοδότησης των κρατών - μελών από την πιστωτική γραμμή της ενισχυμένης εποπτείας (ECCL), με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται σε αυτή - δηλαδή επί της ουσίας με νέες δεσμεύσεις και μνημονιακά μέτρα για τους λαούς - και επιπλέον αποκλειστικά και μόνο για την «εγχώρια χρηματοδότηση των άμεσων και έμμεσων δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, θεραπείας και πρόληψης» λόγω του κορονοϊού.

Στο πλαίσιο των (πρόσκαιρων) συμβιβασμών και μόνο για τις δαπάνες που αφορούν στον κορονοϊό, προβλέπεται κάποια σχετική ευελιξία, καθώς η πιστωτική γραμμή θα προσαρμόζεται «στο πρίσμα της συγκεκριμένης πρόκλησης, ως σχετική εγγύηση για τα κράτη - μέλη της ζώνης του ευρώ που πλήττονται από αυτό το εξωτερικό σοκ».

«Διευκρινίζεται» άλλωστε ότι «θα τηρηθούν οι διατάξεις της Συνθήκης του ESM», ενώ «στη συνέχεια, τα κράτη - μέλη της ζώνης του ευρώ θα εξακολουθήσουν να δεσμεύονται για την ενίσχυση των οικονομικών και χρηματοοικονομικών θεμελίων, σύμφωνα με τα πλαίσια οικονομικής και φορολογικής συνεργασίας και επιτήρησης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ευελιξίας που εφαρμόζουν τα αρμόδια όργανα της ΕΕ», ξεκαθαρίζοντας έτσι ότι τα όποια μέτρα θα είναι πάνω στις «ράγες» των όσων προβλέπονται από τα «Ευρωπαϊκά Εξάμηνα», τα μνημόνια διαρκείας δηλαδή για τους λαούς.

Μέσω του συγκεκριμένου μηχανισμού προβλέπονται ποσά της τάξης του 2% του ΑΕΠ, περίπου 240 δισ. ευρώ, με προσαρμογές ανάλογες με τη διάρκεια και την ένταση της κρίσης σε κάθε οικονομία, ενώ η συγκεκριμένη δυνατότητα θα είναι διαθέσιμη «μέχρι να ολοκληρωθεί η κρίση COVID-19».

...πάνω στην «κινούμενη άμμο» των μεγάλων αντιθέσεων

Τα παραπάνω αποτυπώνουν τους ανταγωνισμούς και τις καχυποψίες αναφορικά με τυχόν διαφορετική αξιοποίηση των κεφαλαίων αυτών από ορισμένες κυβερνήσεις της ιμπεριαλιστικής ένωσης, με πρόσχημα την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τον κορονοϊό.

Κυρίως φέρνουν στην επιφάνεια τις πολύ μεγάλες αντιθέσεις ανάμεσα στα κράτη - μέλη, ως αποτέλεσμα της ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης, αντιθέσεις που ξεγυμνώνουν και όλα τα αστικά «αφηγήματα» περί ευρωενωσιακής «αλληλεγγύης», η οποία σε κάθε περίπτωση αφορά μόνο την ενιαία επίθεση στους λαούς.

Παραπέρα, υπάρχει ρητή αναφορά στη συγκρότηση Ταμείου Ανάκαμψης «παρέχοντας χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε προγράμματα που αποσκοπούν στην εκκίνηση της οικονομίας σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες». Οπως λένε, «ένα τέτοιο ταμείο θα είναι προσωρινό, στοχοθετημένο και ανάλογο με το έκτακτο κόστος της τρέχουσας κρίσης».

Στην απόφαση του Γιούρογκρουπ δεν περιέχεται οποιαδήποτε αναφορά σχετικά με το επίδικο έκδοσης ευρω-ομολόγων, που αποτελούσε αρχικά αίτημα εννέα κυβερνήσεων, μεταξύ αυτών και της ελληνικής, αν και το ζήτημα σύμφωνα με πληροφορίες παραμένει στο αντιλαϊκό τραπέζι.

Το θέμα αυτό άλλωστε συνάντησε τη σφοδρή αντίδραση χωρών όπως η Γερμανία, η Ολλανδία κ.τ.λ. που αρνούνται την «αμοιβαιοποίηση» των ζημιών και δεν θέλουν να επωμιστούν τα βάρη των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης, διακινδυνεύοντας τη θέση της αστικής τους τάξης στον διεθνή ανταγωνισμό μπροστά στην κρίση που έρχεται.

Στα παζάρια βρίσκεται ακόμη το ζήτημα της προικοδότησης του όποιου νέου μηχανισμού χρηματοδότησης επιχειρηματικών ομίλων. Αυτός θα χρηματοδοτηθεί και με νέα χαράτσια που θα φορτωθούν στους λαούς. Μάλιστα, με «άλλοθι» την «πράσινη ανάπτυξη», εξετάζεται η επιβολή νέων φόρων στα καύσιμα και σε άλλες κατηγορίες εμπορευμάτων μαζικής κατανάλωσης.

Παράλληλα, η συμφωνία στο Γιούρογκρουπ δείχνει στην κατεύθυνση ενίσχυσης του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου της ΕΕ, το οποίο, όπως επισημαίνεται, «θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην οικονομική ανάκαμψη» ουσιαστικά με την κλιμάκωση των κάθε είδους ενισχύσεων προς τους επιχειρηματικούς ομίλους, κι ενώ ήδη από πριν το ζήτημα αυτό αποτελούσε ένα ακόμα σημείο γύρω από το οποίο εκδηλώνονται οι πολύ μεγάλες αντιθέσεις.

Σε κάθε περίπτωση, τα διάφορα αναπτυξιακά ταμεία και οι μηχανισμοί υπερβαίνουν τη σημερινή συγκυρία και εστιάζουν, πολύ πέρα από τα ζητήματα της αντιμετώπισης του κορονοϊού, συνολικά στη θωράκιση των επιχειρηματικών ομίλων και της καπιταλιστικής οικονομίας του κάθε κράτους - μέλους, ενόψει της καπιταλιστικής κρίσης που βρίσκεται σε «απόσταση αναπνοής».

Το εγχώριο κεφάλαιο

Με βάση τα παραπάνω, τα τμήματα του εγχώριου κεφαλαίου έχουν να περιμένουν πρόσθετες άμεσες κρατικές ενισχύσεις ύψους έως 4 δισ. από την πιστωτική γραμμή του ESM, 1 δισ. από το πρόγραμμα SURE με τα 100 δισ. ευρώ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και 1 δισ. που αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ από τα δάνεια που θα χορηγήσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Από την πλευρά του, ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας δήλωσε ότι «το Γιούρογκρουπ κατέληξε τελικά σε συμφωνία, μέσα από συμβιβασμούς», κάνοντας λόγο για «μια ικανοποιητική συμφωνία που προσφέρει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για να αντιμετωπιστούν οι πρωτόγνωρες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορονοϊού».