Στη Σκόπελο την ημέρα πριν τα Θεοφάνεια παλιότερα την ονόμαζαν Φώτα. Και την ημέρα των Θεοφανείων την ονόμαζαν «Ολόφωτα».
Την προηγούμενη νύχτα πριν από τα «Φώτα» οι γυναίκες έφτιαχναν μια μεγάλη τηγανίτα, την οποία τοποθετούσαν μέσα στην καπνοδόχο του σπιτιού, ώστε να τη βρει ο καλικάντζαρος, να τη φάει και να φύγει.
Τα Φώτα λοιπόν πολύ πρωί στο ναό, γινόταν η ακολουθία των Ωρών κι ο Μεγάλος Αγιασμός. Μετά την ακολουθία, ο ιερέας συνοδευόμενος από παιδιά περνούσε και «φώτιζε» τις οικογένειες της ενορίας του.
Οι γυναίκες τους «φιλεύανε» πορτοκάλια, καρύδια, μήλα και μελομακάρονα. Κάποιες έδιναν και κέρματα τα οποία έριχναν στο μικρό δοχείο που κρατούσε ένα παιδί και είχε μέσα τον αγιασμό.
Την ίδια μέρα τα παιδιά έβγαιναν πάλι στους δρόμους κι έλεγαν τα κάλαντα των Φώτων :
«Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός
Κι η χαρά μεγάλη τ αφέντη μας.
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
Είναι η Παναγία η Δέσποινα
Και τον Ιωάννη παρακαλεί
δια να βαπτίσει Θεού παιδί.
Άγιέ μου Γιάννη και Πρόδρομε
δύνασαι βαπτίσεις Θεού Παιδί.
Δύναμαι και θέλω και προσκυνώ
Και τον Κύριό μου παρακαλώ,
διά να κατέβει στον ποταμό
διά να βαπτίσω Θεού Παιδί».
Να σημειωθεί ότι τη μέρα αυτή νήστευαν ακόμη και το λάδι.
Το πρωί στα «Ολόφωτα», όλοι πήγαιναν εκκλησία. Ήθελαν να τιμήσουν το κορυφαίο γεγονός της φανέρωσης του Θεού. Γέροι, νέοι, παιδιά, συμμετείχαν όλοι στην ακολουθία στον ναό της ενορίας τους. Οι ναοί ήταν κατάμεστοι από τους ευλαβείς σκοπελίτες, οι οποίοι είχαν συνδυάσει τις εορτές, με τη συμμετοχή τους στη λατρεία της Εκκλησίας. Στο τέλος της ακολουθίας γινόταν η τελετή του Αγιασμού. Κάθε οικογένεια συνήθιζε να έχει πάντα ένα μικρό κανάτι, ένα ποτήρι, για να πάρουν μ αυτό αγιασμό από την εκκλησία.
Τον αγιασμό αυτόν τον έριχναν στο σπίτι, στα κτήματα, στα ζώα, σαν ευλογία. Μόνο αυτή τη μέρα επιτρεπόταν να «χυθεί» έτσι ο αγιασμός αυτός.
Αν τυχόν περίσσευε, τον διατηρούσαν σε κατάλληλο δοχείο, στο εικονοστάσι του σπιτιού. Πολλές φορές, έδιναν να πιει από αυτόν κάποιος ασθενής, αφού πρώτα έπαιρναν την ευλογία του ιερέα. Έχει αναφερθεί ότι κάποιες γυναίκες, είχαν διατηρήσει αυτό τον αγιασμό για πολλά χρόνια, κι έλεγαν ότι στην επιφάνειά του είχε δημιουργηθεί μια κρούστα σαν από λάδι.
Στη συνέχεια κατευθύνονταν όλοι από όλες τις ενορίες, στην παραλία για να δουν τον ιερέα να ρίχνει το Σταυρό στη θάλασσα για να αγιασθούν τα νερά.
Οι ιερείς συγκεντρώνονταν στο ναό της Παναγίας Φανερωμένης κι από εκεί με λιτανευτική πομπή έφθαναν στην παραλία, στη θέση «Κομμένος» (βράχος) όπου γινόταν η τελετή της κατάδυσης του σταυρού.
Πολλοί νέοι συνήθιζαν να βουτάνε στα κρύα νερά για να πιάσουν το σταυρό σαν ευλογία. Επίσης τα σκάφη που βρίσκονταν στο λιμάνι σήμαιναν με τις κόρνες τους τιμώντας κι αυτά την τελετή.
Στις 7 Ιανουαρίου η Εκκλησία τιμά τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Αυτή τη μέρα έκλεινε το δωδεκαήμερο στη Σκόπελο με εκκλησιασμό των εορταζόντων και των άλλων πιστών.
Όλη την υπόλοιπη μέρα γίνονταν επισκέψεις στους εορτάζοντες, από συγγενείς φίλους και γνωστούς. Το κέρασμα αυτή τη μέρα ήταν ο κουραμπιές και ο μπακλαβάς.
Στο σημείο αυτό η κυρία Αλεξάνδρα μας είπε και τα εξής:
Τις γιορτές του δωδεκαημέρου οι σκοπελίτες τις ζούσαν σε όλο τους το μεγαλείο!
Όλοι συμμετείχαν πρόθυμα και με χαρά σε όλες τις θρησκευτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις της περιόδου.
Γιόρταζαν με απλότητα και πολύ χαρά κι αγάπη όλες αυτές τις μέρες. Χαίρονταν να βρίσκονται μεταξύ τους από σπίτι σε σπίτι και να ανταλλάσουν ευχές.
Για τα παιδιά βέβαια αυτές οι μέρες ήταν μόνο χαρά! Απολάμβαναν όλα αυτά τα γεγονότα με τους οικείους και χαίρονταν που συμμετείχαν κι αυτά στον εορτασμό χωρίς πολυτέλειες και φανταχτερές δραστηριότητες. Δυστυχώς σήμερα τα παιδιά δε χαίρονται τόσο αυτές τις μέρες όπως παλιότερα. Είναι πιεσμένα, είναι αποχαυνωμένα στην τηλεόραση και τα παιχνίδια τους.
(τις πληροφορίες μας έδωσε όπως τις θυμάται η κ. Αλεξάνδρα )
https://skopelosculture.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου