Δευτέρα 14 Οκτωβρίου 2013

ΓΙΑΤΙ ΕΚΛΕΙΣΕ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΤΙΣ ΗΠΑ


Του Π. ΠΕΤΡΟΥ
Από τα με­σά­νυ­κτα της 1ης Οκτώ­βρη, η ομο­σπον­δια­κή κυ­βέρ­νη­ση των ΗΠΑ έπαψε να λει­τουρ­γεί λόγω δια­κο­πής χρη­μα­το­δό­τη­σης. Εκα­το­ντά­δες χι­λιά­δες ερ­γα­ζό­με­νοι που δεν κρί­νο­νται «ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας» έχουν βγει σε υπο­χρε­ω­τι­κή άδεια και οι αντί­στοι­χες κρα­τι­κές υπη­ρε­σί­ες υπο­λει­τουρ­γούν. Στην κα­τη­γο­ρία «όχι ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας» πε­ρι­λαμ­βά­νο­νται υπη­ρε­σί­ες όπως η δια­νο­μή κου­πο­νιών τρο­φί­μων στους φτω­χούς και οι δια­τρο­φι­κοί έλεγ­χοι.
Ποια είναι η αιτία; Η ακραία δεξιά πτέ­ρυ­γα των Ρε­που­μπλι­κά­νων (το γνω­στό Tea Party) κα­θο­δη­γεί το κόμμα της σε ένα σα­μπο­τάζ της δια­δι­κα­σί­ας ψή­φι­σης του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού, ζη­τώ­ντας ως «αντάλ­λαγ­μα» την κα­τάρ­γη­ση του Νόμου για Προ­σι­τή Πε­ρί­θαλ­ψη (Affordable Care Act, ACA), δη­λα­δή τη με­ταρ­ρύθ­μι­ση του αμε­ρι­κα­νι­κού ΕΣΥ γνω­στή και ως «Obamacare» η οποία ψη­φί­στη­κε από το αμε­ρι­κα­νι­κό Κο­γκρέ­σο πριν από τρία χρό­νια!

Για μια μάχη που έχει χαθεί για τη Δεξιά εδώ και τρία χρό­νια λοι­πόν, οι ΗΠΑ οδη­γή­θη­καν για πρώτη φορά από το 1996 στο «κλεί­σι­μο» της κυ­βέρ­νη­σης, ενώ βα­δί­ζουν σε ένα ακόμα με­γα­λύ­τε­ρο «χεί­λος γκρε­μού»: Στα μέσα Οκτώ­βρη θα πρέ­πει το Κο­γκρέ­σο να εγκρί­νει την αύ­ξη­ση του «τα­βα­νιού χρέ­ους». Πρό­κει­ται για το όριο χρέ­ους που επι­τρέ­πει στον εαυτό του το αμε­ρι­κα­νι­κό Δη­μό­σιο, πέρα από το οποίο το κρά­τος υπο­χρε­ώ­νε­ται σε χρε­ο­κο­πία. Μπρο­στά στην μη αύ­ξη­ση του «τα­βα­νιού», το κλεί­σι­μο της κυ­βέρ­νη­σης είναι απλός πε­ρί­πα­τος, καθώς μια αμε­ρι­κα­νι­κή χρε­ο­κο­πία θα έχει ανυ­πο­λό­γι­στες αλλά σί­γου­ρα κα­τα­στρο­φι­κές συ­νέ­πειες στο πα­γκό­σμιο χρη­μα­το­πι­στω­τι­κό σύ­στη­μα. Γι’ αυτό το λόγο άλ­λω­στε δεν έχει συμ­βεί ποτέ στην ιστο­ρία να μην αυ­ξη­θεί αυτό το όριο, όταν χρειά­ζε­ται.
Με δε­δο­μέ­νο πως κα­νείς δεν θέλει την αμε­ρι­κα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση «κλει­στή» επ’ άπει­ρον, κά­ποια στιγ­μή θα υπάρ­ξει συμ­φω­νία. Και με δε­δο­μέ­νο πως -πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο- κα­νείς δεν επι­θυ­μεί μια αμε­ρι­κα­νι­κή χρε­ο­κο­πία, ο σκό­πε­λος του «τα­βα­νιού χρέ­ους» λο­γι­κά θα απο­φευ­χθεί. Αλλά είναι εξί­σου βέ­βαιο ότι σε όλη τη διάρ­κεια του Οκτώ­βρη, στη συ­ζή­τη­ση για τον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό θα συ­νε­χι­στούν οι δια­μά­χες και οι εκ­βια­σμοί με φόντο το «πότε θα επα­να­λει­τουρ­γή­σει η κυ­βέρ­νη­ση» και «αν θα απο­φευ­χθεί η χρε­ο­κο­πία».
Η δια­κομ­μα­τι­κή συ­ναί­νε­ση επί Ομπά­μα
Μετά την πρώτη εκλο­γή Ομπά­μα και μέχρι σή­με­ρα, όλες οι νο­μο­θε­τι­κές μάχες πάνε ως εξής:
Οι Ρε­που­μπλι­κά­νοι ξε­κι­νούν από μια ακραία δεξιά θέση και οι Δη­μο­κρα­τι­κοί προ­σφέ­ρο­νται να τους συ­να­ντή­σουν «στη μέση». Οι Ρε­που­μπλι­κά­νοι δεν δια­πραγ­μα­τεύ­ο­νται και οι Δη­μο­κρα­τι­κοί προ­σφέ­ρο­νται να τους συ­να­ντή­σουν «στα 2/3» κ.ο.κ. μέχρι που η τε­λι­κή συμ­φω­νία απέ­χει ελά­χι­στα από την αρ­χι­κή θέση των Ρε­που­μπλι­κά­νων. Με δε­δο­μέ­νο ότι πολ­λές φορές οι Δη­μο­κρα­τι­κοί ξε­κι­νά­νε τη δια­πραγ­μά­τευ­ση βρι­σκό­με­νοι ήδη στο «κέ­ντρο», είναι σαφές ότι αυτό που ονο­μά­ζε­ται «δια­κομ­μα­τι­κή συ­ναί­νε­ση» είναι μια με­τα­τό­πι­ση και των δύο κομ­μά­των προς τα δεξιά, που πα­ρα­σέρ­νει όλη την πο­λι­τι­κή σκηνή. Αυτή είναι η πιο δυ­σά­ρε­στη εξέ­λι­ξη στις ΗΠΑ επί Ομπά­μα: Πο­λι­τι­κές που κα­νο­νι­κά θα απο­τε­λού­σαν πρό­κλη­ση για τον «προ­ο­δευ­τι­κό χώρο» (που κι­νεί­ται πα­ρα­δο­σια­κά στις πα­ρυ­φές των Δη­μο­κρα­τι­κών), με­τα­τρέ­πο­νται σε «ση­μαία» την οποία πρέ­πει να υπε­ρα­σπι­στούν «απέ­να­ντι στην επι­θε­τι­κή Δεξιά».
Πρό­κει­ται για ένα λάθος που έχει πάρει διε­θνείς δια­στά­σεις, καθώς απέ­να­ντι στην ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη επι­θε­τι­κό­τη­τα ή την 100% λι­τό­τη­τα που πρε­σβεύ­ει το Βε­ρο­λί­νο, ο –τάχα– «άλλος δρό­μος» του Ομπά­μα αντι­με­τω­πί­ζε­ται με φι­λι­κό­τη­τα από με­ρί­δες της Αρι­στε­ράς.
Το ΕΣΥ του Ομπά­μα
Έχο­ντας αυτά υπόψη, μπο­ρού­με να εξη­γή­σου­με και τις ση­με­ρι­νές δια­μά­χες. Πρώτα, όσον αφορά τον ίδιο τον ACA, που πα­ρου­σιά­ζε­ται ως «με­γά­λη με­ταρ­ρύθ­μι­ση» και που το μίσος του Tea Party ενα­ντί­ον του διευ­κο­λύ­νει αυτήν τη δια­φή­μι­ση.
Ο ACA είναι κλα­σι­κό πα­ρά­δειγ­μα απο­τε­λέ­σμα­τος της διελ­κυ­στίν­δας που πε­ρι­γρά­ψα­με. Από τη μια, το σύ­μπλεγ­μα φαρ­μα­κο­βιο­μη­χα­νιών-ασφα­λι­στι­κών εται­ρειών-ιδιω­τι­κής υγεί­ας χρη­σι­μο­ποί­η­σε ως μέσο πί­ε­σης τους Ρε­που­μπλι­κά­νους, που πα­ρα­δο­σια­κά κη­ρύσ­σουν «πό­λε­μο» ενά­ντια σε κάθε με­ταρ­ρύθ­μι­ση του ΕΣΥ. Από την άλλη, συ­νο­μι­λού­σε με τους Δη­μο­κρα­τι­κούς με στόχο η με­ταρ­ρύθ­μι­ση να «ξε­δο­ντια­στεί» και να πάρει τε­λι­κά μια μορφή που θα εξυ­πη­ρε­τεί τα συμ­φέ­ρο­ντά τους.
Έτσι προ­έ­κυ­ψε μια νο­μο­θε­σία που συν­δυά­ζει κά­ποιες λίγες θε­τι­κές προ­βλέ­ψεις, όπως η επέ­κτα­ση του συ­στή­μα­τος Medicaid και κά­ποιες στοι­χειώ­δεις ρυθ­μί­σεις στις χει­ρό­τε­ρες πρα­κτι­κές των ασφα­λι­στι­κών, με πολ­λές αρ­νη­τι­κές προ­βλέ­ψεις –κυ­ρί­ως την ατο­μι­κή «εντο­λή», η οποία υπο­χρε­ώ­νει όσους δεν έχουν ασφά­λι­ση, να αγο­ρά­σουν τα σκάρ­τα προ­ϊ­ό­ντα των ιδιω­τι­κών ασφα­λι­στι­κών. Πρό­κει­ται για μια νο­μο­θε­σία που απέ­χει πολύ από τις αρ­χι­κές προσ­δο­κί­ες της βάσης του Ομπά­μα για μια κα­θο­λι­κή, οι­κο­νο­μι­κά προ­σι­τή, καλής ποιό­τη­τας πε­ρί­θαλ­ψη με οι­κο­νο­μι­κό εγ­γυ­η­τή την κυ­βέρ­νη­ση.
Τι συμ­βαί­νει με τους Ρε­που­μπλι­κά­νους;
Αν πρό­κει­ται για έναν τέ­τοιο νόμο, είναι εύ­λο­γο το ερώ­τη­μα που προ­κύ­πτει από τη ση­με­ρι­νή κρίση που έχει προ­κα­λέ­σει η Δεξιά. Μήπως τρε­λά­θη­καν οι Ρε­που­μπλι­κά­νοι;
Η πλειο­ψη­φία της αμε­ρι­κα­νι­κής κοι­νής γνώ­μης είναι ενα­ντί­ον τους. Σε έρευ­να για το CNN, 7 στους 10 (δη­λα­δή και σο­βα­ρό τμήμα των ψη­φο­φό­ρων τους) δή­λω­σε πως οι δε­ξιοί βου­λευ­τές φέ­ρο­νται σαν «κα­κο­μα­θη­μέ­να παι­διά» κι όχι σαν «υπεύ­θυ­νοι ενή­λι­κοι». Τα διε­θνή ΜΜΕ είναι ενα­ντί­ον τους. Τους θε­ω­ρούν πα­ρα­νοϊ­κούς που απει­λούν με οι­κο­νο­μι­κή κα­τα­στρο­φή τη διε­θνή οι­κο­νο­μία. Ακόμα και η αμε­ρι­κα­νι­κή άρ­χου­σα τάξη παίρ­νει απο­στά­σεις απέ­να­ντί τους. Το παι­χνί­δι «ποιος θα κιο­τέ­ψει πρώ­τος» γύρω από το εν­δε­χό­με­νο χρε­ο­κο­πί­ας και η σκλη­ρή γραμ­μή στο ζή­τη­μα του ACA και του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού δεν αρέ­σουν ιδιαί­τε­ρα στην «Επι­χει­ρη­μα­τι­κή Αμε­ρι­κή».
Η εξή­γη­ση για τη στάση τους είναι διπλή: Αφε­νός, είναι αλή­θεια πως το ρε­που­μπλι­κά­νι­κο κόμμα έχει αυ­το­ε­γκλω­βι­στεί σε μια στρα­τη­γι­κή που του δη­μιουρ­γεί προ­βλή­μα­τα. Οι τρε­λοί του Tea Party έχουν πάρει το πάνω χέρι, και μά­λι­στα πε­ρη­φα­νεύ­ο­νται δη­μό­σια που «πα­ρέ­καμ­ψαν» επι­τυ­χώς την επί­ση­μη ηγε­σία στην τρέ­χου­σα δια­μά­χη. Η ηγε­σία των Ρε­που­μπλι­κά­νων δη­μιούρ­γη­σε ένα τέρας: Καθώς πρό­κει­ται για εκα­τομ­μυ­ριού­χους, κλει­σμέ­νους μέσα στη Wall Street, πά­ντο­τε χρειά­ζο­νταν τρό­πους να κι­νη­το­ποιούν τη λαϊκή τους βάση. Πα­λιό­τε­ρα ήταν η Χρι­στια­νι­κή Δεξιά γύρω από τα κοι­νω­νι­κά ζη­τή­μα­τα, τώρα είναι το Tea Party ενά­ντια στον «κο­μου­νι­στή δι­κτά­το­ρα» Ομπά­μα. Αλλά δυ­σκο­λεύ­ο­νται πλέον να ελέγ­ξουν το τέρας: Οι δυ­νά­μεις του Tea Party δεί­χνουν να ξε­φεύ­γουν απ’ το χα­λι­νά­ρι, απει­λώ­ντας όποιον Ρε­που­μπλι­κά­νο κρί­νουν «ένοχο επι­θυ­μί­ας συμ­βι­βα­σμού με τον Ομπά­μα». Η σκλη­ρή γραμ­μή απο­δεί­χθη­κε χρή­σι­μη για τη συ­σπεί­ρω­ση της πα­ρα­δο­σια­κής δε­ξιάς βάσης, αλλά απο­ξε­νώ­νει όλους τους άλ­λους, και πλέον βλά­πτει ακόμα και τη φε­ρεγ­γυό­τη­τα του κόμ­μα­τος ως «υπεύ­θυ­νο, κα­πι­τα­λι­στι­κό κόμμα».
Όμως αφε­τέ­ρου, οι Ρε­που­μπλι­κά­νοι δεν δεί­χνουν διά­θε­ση να αλ­λά­ξουν ρότα, ελ­λεί­ψει κα­λύ­τε­ρης στρα­τη­γι­κής. Αν μη τι άλλο, η «σκλη­ρή γραμ­μή» έχει δεί­ξει ότι απο­δί­δει, όσον αφορά του­λά­χι­στον τις υπο­χω­ρή­σεις τις οποί­ες επι­βά­λει στους Δη­μο­κρα­τι­κούς. Στην προ­κει­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση, ο στό­χος της ακύ­ρω­σης του Obamacare δεν θα επι­τευ­χθεί με τί­πο­τα (είναι η «εμ­βλη­μα­τι­κή» νο­μο­θε­τι­κή νίκη της θη­τεί­ας Ομπά­μα), αλλά δεν απο­κλεί­ε­ται οι πάντα πρό­θυ­μοι για συμ­βι­βα­σμούς Δη­μο­κρα­τι­κοί να δε­χτούν ένα επι­πλέ­ον «ξε­δό­ντια­σμά» του. Όσο οι «σκλη­ροί» κα­τα­κτούν τέ­τοιες επι­τυ­χί­ες για λο­γα­ρια­σμό των κα­πι­τα­λι­στών, μπο­ρούν να ελ­πί­ζουν ότι θα ξα­να­κερ­δί­σουν την εμπι­στο­σύ­νη τους και θα κα­τα­φέ­ρουν με τον καιρό (στρέ­φο­ντας τους Δη­μο­κρα­τι­κούς και όλο το πο­λι­τι­κό τοπίο όλο και δε­ξιό­τε­ρα) να ξα­να­γί­νουν πλατύ κοι­νω­νι­κό ρεύμα.
Ο ρόλος των Δη­μο­κρα­τι­κών
Είναι η υπο­χω­ρη­τι­κό­τη­τα των Δη­μο­κρα­τι­κών που ανοί­γει την όρεξη στη σκλη­ρή Δεξιά να επι­μέ­νει να διεκ­δι­κεί την πο­λι­τι­κή ηγε­μο­νία, σε μια εποχή που οι ιδέες της έχουν υπο­στεί συ­ντρι­πτι­κή ήττα στην πλειο­ψη­φία της αμε­ρι­κα­νι­κής κοι­νω­νί­ας. Ήταν επει­δή ο Ομπά­μα απο­δέ­χτη­κε την ανά­γκη να «ελέγ­ξου­με το έλ­λειμ­μα», κυ­ρί­ως κό­βο­ντας έως το κό­κα­λο τις κυ­βερ­νη­τι­κές δα­πά­νες αντί να αυ­ξή­σει την φο­ρο­λο­γία στους πλού­σιους, που έκανε τις δε­ξιές ιδέες και πάλι επί­και­ρες.
Η ση­με­ρι­νή σύ­γκρου­ση για τον ACA έχει κρύ­ψει το πε­ριε­χό­με­νο του υπό συ­ζή­τη­ση προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού. Σε αυτόν, με τη σύμ­φω­νη γνώμη και των δύο κομ­μά­των, θα «κλει­δώ­σουν» σα­ρω­τι­κά μέτρα λι­τό­τη­τας. Τα «ψα­λί­δια» στον προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό του 2013 και οι πε­ρι­κο­πές δα­πα­νών ύψους 1 τρισ. δο­λα­ρί­ων τα επό­με­να 10 χρό­νια έχουν γίνει πλέον το «φυ­σιο­λο­γι­κό» που είναι εκτός αντι­πα­ρά­θε­σης και δη­μό­σιας συ­ζή­τη­σης.
Αυτό που πρέ­πει να θυ­μό­μα­στε πάντα είναι πως οι Δη­μο­κρα­τι­κοί και οι Ρε­που­μπλι­κά­νοι συμ­φω­νούν σε πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρα από ότι σε όσα δια­φω­νούν. Οι δια­μά­χες τους θυ­μί­ζουν το κόλπο του «καλού μπά­τσου-κα­κού μπά­τσου». Ο «κακός μπά­τσος» απει­λεί με τα χει­ρό­τε­ρα, δεν ακού­ει κου­βέ­ντα. Ο «καλός μπά­τσος» προ­σπα­θεί να πεί­σει το θύμα να συ­νερ­γα­στεί για να γλι­τώ­σει τα χει­ρό­τε­ρα. Πριν από δύο χρό­νια ακρι­βώς, ξέ­σπα­σε το κί­νη­μα Occupy, και ανέ­δει­ξε έναν άλλο δρόμο. Διεκ­δί­κη­σε τη «φωνή» του θύ­μα­τος, απέ­να­ντι στους «μπά­τσους» του 1%.
Αυτό το κί­νη­μα υπο­χώ­ρη­σε, αλλά η κλη­ρο­νο­μιά του είναι οδη­γός για την αμε­ρι­κα­νι­κή Αρι­στε­ρά, και για την Αρι­στε­ρά διε­θνώς, που πρέ­πει να στα­θεί με τα αι­τή­μα­τα και τις ανά­γκες των «από κάτω», απέ­να­ντι και στον ακραιφ­νή νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό του Tea Party ή του Σόι­μπλε και στον χλομό κεϊν­σια­νι­σμό του Ομπά­μα ή των Ευ­ρω­παί­ων Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Powered By Blogger