Η κατασκευή της σπανιότητας του νερού

Αναδημοσίευση από την μπροσούρα «νερό υπό πίεση», εκδόσεις αντισχολείο

Οι κλέφτες των νεφών

Eίναι ωραία τα σύννεφα. Kι όταν είναι ένα μοναχό του, στη μέση ή στην άκρη του ορίζοντα, και μοιάζει σα να ξέμεινε απολαμβάνοντας την μοναξιά του. Kι όταν είναι πολλά, μαζεμένα, γκρίζα και βαριά. Kι όταν είναι λίγα, και σέρνονται αργά αργά ή τρέχουν, λες και είναι τα κουτάβια του ουρανού που παίζουν.

Ποτέ δεν τα βλέπουμε (όταν τα βλέπουμε, δηλαδή όλο και λιγότερο, ποιός σηκώνει κεφάλι και σε ποιόν ορίζοντα;) όμως σα νερό! Kι όμως: τα σύννεφα είναι το νερό μας! Tο νερό που εξατμίστηκε, το νερό που θα ξαναγυρίσει. Ένας πλανήτης χωρίς σύννεφα θα ήταν βαρετός και μονότονος. Ένας πλανήτης χωρίς σύννεφα νερού θα ήταν απλά νεκρός. Kι αν μας τα κλέψουν; Aν καθώς τ’ αγναντεύει κανείς αρχίσει να διακρίνει logos ιδιοκτησίας;

Tο νερό λοιπόν. Kάτι ειπώθηκε (και γράφτηκε) στα τέλη του 2004 επ’ αυτού:

Η τεχνολογία της εμπορευματοποίησης στηρίζεται στην επιστήμη της κατασκευής αναγκών και επιθυμιών. Κι αυτή, με τη σειρά της περιστρέφεται γύρω από τη δημιουργία ελλείψεων. Υπάρχει μια αντίθεση στις λέξεις «δημιουργία ελλείψεων» που αν τη σκεφτεί κανείς συμπεραίνει (και σωστά) ότι είναι εκτρωματική. Αλλά τέτοια ακριβώς είναι η αλήθεια του καπιταλισμού. Χωρίς τη δημιουργία και τον έλεγχο της σπανιότητας, κάθε εμπορευματοποίηση θα έχανε τη νομιμοποιητική της θεμελίωση. Και η κατασκευή της σπανιότητας δεν είναι απλή. Περιλαμβάνει το χειρισμό ενός πλήθους παραμέτρων των ανθρώπινων συμπεριφορών και των κοινωνικών σχέσεων.

Μιλώντας για το νερό, η σπανιότητά του, για εκατοντάδες αιώνες, ήταν συνάρτηση φαινομένων ανεξέλεγκτων από την κοινωνική θέληση και τον ανθρώπινο σχεδιασμό. Με πίστη σε θεούς ή χωρίς αυτήν, το κλίμα σε κάθε τοπική του έκφανση ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας για την έλλειψη ή περίσσεια νερού. Όποια κοινωνική τεχνογνωσία αναπτύχθηκε ποτέ σχετικά με την εκμετάλλευση του νερού (και έχουν αναπτυχθεί πολλές τέτοιες, αξιοθαύμαστες ακόμα και σήμερα) αφορούσε την εξωτερική σχέση των κοινωνιών με τον κύκλο του νερού. Οι εποχές λειψυδρίας όπως εκείνες των[πλημμυρών (σε όσες ζώνες του πλανήτη υπήρχαν τέτοιες διακυμάνσεις στις βροχές) ήταν εξίσου καταστροφικές και άρα θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται. Αλλά κανείς δεν μπορούσε να επέμβει στον κύκλο του κλίματος και του νερού. Παρεκτός με προσευχές. Για τις κοινωνίες του ώριμου καπιταλισμού η σχέση με το καθαρό νερό εξελίχθηκε διαφορετικά.

Η καπιταλιστική ανάπτυξη, που κατά τους απολογητές της είναι το πλέον λαμπρό κατόρθωμα τμήματος του ανθρώπινου είδους από καταβολής ζωής στον πλανήτη, κατασκεύασε σιγά-σιγά και ‘’ασυνείδητα’’ μια ορισμένη έλλειψη νερού. Από ένα σημείο και μετά (τις τελευταίες 3 δεκαετίες) η κατασκευή αυτής της έλλειψης άρχισε να γίνεται μισοσυνειδητή. Και έχουμε φτάσει στο σημείο που είναι όλο και περισσότερο σχεδιασμένη.

Η συνηθισμένη ρητορεία, τα τελευταία χρόνια, ξεκινάει με μια επιβλητική παρέλαση αριθμών. Ο πλανήτης γη σκεπάζεται κατά 70% από νερό… Αλλά απ’ αυτό «μόνο» το 2% είναι καθαρό… Και απ’ αυτό «μόνο» το 0,5% είναι προσβάσιμο για ανθρώπινη χρήση (το υπόλοιπο είναι κυρίως παγωμένο στους πόλους…) Μόνο, μόνο, μόνο! Αμέσως αυτή η ραγδαία μετάπτωση από τον αριθμό 70 στον αριθμό 2 κι ύστερα στον αριθμό 0,5 είναι μια χοντροκομμένη παράσταση σπανιότητας. Χοντροκομμένη αφού γίνεται μεν αντιληπτή σαν ακραία «συρρίκνωση ποσότητας», χωρίς όμως να μπορεί κανείς εμπειρικά να καταλάβει ούτε σε τι ποσότητες αντιστοιχεί, ούτε σε τι χρήσεις. Κάποιος ειδικός θα πεταχτεί εδώ και θα συμπληρώσει ότι το καθαρό νερό των βροχών που πέφτουν στη γη κάθε χρόνο, είναι 40 με 50 χιλιάδες κυβικά χιλιόμετρα – ένας όγκος που δεν μπορούμε να συλλάβουμε.

Αλλά τι είναι αυτό το νερό; «Πολύ» ή «λίγο»; Όχι αρκετό σίγουρα –αφού έτσι μας λένε! Αν ζούμε σε ένα πλανήτη τόσο «πλούσιο» σε νερό, γενικά (70%) και τόσο συγκριτικά «φτωχό» (0,5%) σε καθαρό νερό, τότε βρισκόμαστε στα πρόθυρα της δυστυχίας. Πώς δεν το είχε προσέξει κανείς τόσους αιώνες ότι διαλέξαμε λάθος πλανήτη και λάθος γαλαξία;

Και η παρέλαση των αριθμών συνεχίζεται απειλητική. Το νερό δεν συγκεντρώνεται εκεί που ζουν οι διψασμένοι και για κάποιον όχι ιδιαίτερα μυστηριώδη λόγο, ενώ οι πλούσιοι των καπιταλιστικών κοινωνιών φτιάχνουν τα καταφύγιά τους μακριά από τις πόλεις, οι φτωχοί συρρέουν σ’ αυτές… πρόβλημα! μεταξύ άλλων και νερού… Ύστερα η κατανάλωση νερού παγκόσμια διπλασιάζεται κάθε 20 χρόνια… Μήπως κάποιοι απεργάζονται το φρικτό θάνατό μας από τη δίψα; Εδώ κι εκεί φαίνεται ότι διψάνε κιόλας στ’ αλήθεια… Μήπως πλησιάζουμε στη στιγμή της αποκάλυψης;

…Σαν υλικό το Η2Ο,το νερό του πλανήτη, δεν δημιουργείται από κανέναν, δεν κατασκευάζεται. Ούτε καταστρέφεται ή εξαφανίζεται, πλην εκείνων των (ελαχίστων…) ποσοτήτων του που δεσμεύονται σε μόρια υλικών που παράγονται με χημικές αντιδράσεις. Μιλώντας γενικά η ποσότητα νερού στο σύνολό της, και η ποσότητα πόσιμου νερού (που δημιουργείται διαρκώς απ’ τη φυσική απόσταξη της εξάτμισης επιφανειακών υδάτων) παραμένει σταθερή. Εκείνο που μπορεί να αλλάζει και τελικά εκείνο που έχει αλλάξει σημαντικά, είναι αφενός η χρήση και αφετέρου τα περιεχόμενα του νερού πέραν του υδρογόνου και οξυγόνου. Σ’ αυτά τα δυο πεδία, της σύστασης του νερού, είναι που η καπιταλιστική ανάπτυξη έχει υπάρξει παθολογικά καθοριστική.

Related Link: http://sxedia.espivblogs.net/